بوی بد ِ دهان ناهید و گیاه خوشبو کننده ی "اسکندر" یا "کندر"

و.ک(332)

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی

***

بوی بد ِ  دهان ناهید و گیاه خوشبو کننده ی "اسکندر" یا "کندر"

 وجه تسمیه ی اسکندر- 

 ***

ناهید در بستر اسکندر:

شبی خفته بد ماه با شهریار / پر از گوهر و بوی و رنگ و نگار -

 همانا که بر زد یکی تیز دم / شهنشاه زان تیز دم شد دژم - 

بپیچید در جامه و سر بتافت / که از نکهتش بوی ناخوش بیافت -

 ازان بوی شد شاه ایران دژم / پر اندیشه جان، ابروان پر ز خم -

 پزشکان داننده را خواندند / به نزدیک ناهید بنشاندند - 

یکی مرد بینا دل و نیک رای / پژوهید تا دارو آمد به جای -

 "گیاهی که سوزنده ی کام بود / به روم اندر، اسکندرش نام بود" -

 بمالید بر کام او بر پزشک / ببارید چندی ز مژگان سرشک - 

بشد ناخوشی، بوی و کامش بسوخت / به کردار دیبا رخش برفروخت -

 اگر چند مـُشکین شد آن خوب چهر / دژم شد دلارام را جای مهر -

 دل پادشا سرد گشت از عروس / فرستاد بازش بر فیلقوس **- 

غمی دختر و کودک اندر نهان / نگفت آن سخن با کسی در جهان  - 

..........................................................................

پ ن:

* کندر رومی  : به سانسکریت ، «کوندورو» ، «کندوره » . و به یونانی ، «خندرس » . صمغی است خوشبو که از درخت کندر هندی به دست آورند و جهت استفاده از رایحه ٔ مطبوعش آن را در آتش ریزند. کندر را از درختان دیگر از جمله درختان تیره ٔ کاج و صنوبر می توان به دست آورد ولی نوع مرغوب آن همان کندر هندی است . "فرهنگ معین".

 در فارس و سواحل جنوب، هنوز به عنوان نوعی "آدامس" و خوشبو  کننده ی رایحه ی دهان، و با قورت دادن یا بلعیدن این گیاه، به عنوان نوعی آرام‌بخش، برای جنین و مادر حامله نیز استفاده میشود. 

شاید منشاء بلعیدن کندر هم ریشه در باوری کهن و هم ذات پنداری با ناهید، همسر دارا و مادر اسکندر، و امید به زاییدن پسری "فاتح و جهانگشا"، داشته باشد. 

حکیم ابن سینا نیز جویدن کندر را برای تقو یت هوش و حافظه و قوای دماغی، توصیه کرده.

** : فیلقوس، قیصر روم ، پدر ناهید 

بهادر امیرعضدی