برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی

شتاب و فشار زندگی، تمرکز، حال، و دل و دماغ را از مردم گرفته تا بنشینند و دیوان شمس، حافظ، سعدی یا شاهنامه را بخوانند.این گزیده نگارش های مختصر و کم حجم، شاید روزنه ای باشد برای آشنایی و آشتی شهروندان ایران شهر عزیز، با مفاخر گذشته ی تاریخ میهن مان.

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی

شتاب و فشار زندگی، تمرکز، حال، و دل و دماغ را از مردم گرفته تا بنشینند و دیوان شمس، حافظ، سعدی یا شاهنامه را بخوانند.این گزیده نگارش های مختصر و کم حجم، شاید روزنه ای باشد برای آشنایی و آشتی شهروندان

عناوین یادداشت‌ها

  • مفاهیم متعدد، متفاوت و گاه متضاد یک واژه در شاهنامه - (8) - واژه ی درخت پنج‌شنبه 16 اسفند 1403 19:41
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی. *** مفاهیم متعدد، متفاوت و گاه متضاد یک واژه در شاهنامه - (8) - واژه ی درخت *** واژه ی درخت در شاهنامه: *** درخت در شاهنامه، گاه به مفهوم شاه، پدر، فرزند، نوه و پهلوان. *** در شاهنامه، چند جا، درخت به مثابه و در قامت شاه، پدر، فرزند، نوه و پهلوان، جلوه گر شده. *** درخت در قامت...
  • زنان سنت شکن در شاهنامه - 8 - سنت شکنی سودابه. یکشنبه 21 بهمن 1403 12:08
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** زنان سنت شکن در شاهنامه - 8 - سنت شکنی سودابه. *** زنانی آزاده، اراده گرا، پراگماتیست، جسور و بی پروا، سنت شکنان عرصه ی آداب و رسم های معمول و متعارف و در هم کوبنده ی سنت در شاهنامه اند. *** کیکاووس در پیامی به شاه هماوران: کنون با تو پیوند جویم همی/رخ آشتی را بشویم همی- پس پردهٔ...
  • زنان سنت شکن در شاهنامه - 7 - سنت شکنی مادر سیاوش. یکشنبه 21 بهمن 1403 11:57
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** زنان سنت شکن در شاهنامه - 7 - سنت شکنی مادر سیاوش. *** زنانی آزاده، اراده گرا، پراگماتیست، جسور و بی پروا، سنت شکنان عرصه ی آداب و رسم های معمول و متعارف و در هم کوبنده ی سنت در شاهنامه اند. *** بدو گفت خسرو نژاد تو چیست/که چهرت همانند چهر پریست- ورا گفت از مام خاتونیم/ز سوی پدر بر...
  • زنان سنت شکن در شاهنامه - 6 - سنت شکنی رودابه. یکشنبه 21 بهمن 1403 11:45
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** زنان سنت شکن در شاهنامه - 6 - سنت شکنی رودابه. *** زنانی آزاده، اراده گرا، پراگماتیست، جسور و بی پروا، سنت شکنان عرصه ی آداب و رسم های معمول و متعارف و در هم کوبنده ی سنت در شاهنامه اند. *** سیندخت از مهراب کابلی احوال زال را می پرسد: چه مردست این پیر سر پور سام/همی تخت یاد آیدش گر...
  • تغییرات چهره و حرکات شخصیت ها، در واکنش به رویداد ها، در شاهنامه - 21 شنبه 20 بهمن 1403 02:43
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** تغییرات چهره و حرکات شخصیت ها، در واکنش به رویداد ها، در شاهنامه - 21 *** نبوغ ِ فردوسی در به نمایش در آوردن و توصیف ِ حالت چهره، (میمیک ِ چهره) و حالت ِ حرکات، (ژِست و فیگور) شخصیت ها در واکنش به رویدادهای متفاوت. *** حکیم خردمند طوس، به زیبایی و با نبوغی خاص، جلوه ی شگفت زدگی را...
  • ایرانیان ِ مهرآیین ِ پهلوی کیش ِ یزدان پرست، از عهد گشتاسب ست که به دین بهی روی آور می شوند - بخش (3) پنج‌شنبه 18 بهمن 1403 02:32
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی. *** ایرانیان، تا پیش از گشتاسب، مهرآیین ِ پهلوی کیش ِ یزدان پرستند و از عهد گشتاسب ست که به دین بهی روی آور می شوند - بخش (3) *** واژه های ایزد، یزدان، ایزد ِ مهر، وجه غالب و کلام ِ ویژه ی باورمندان ِ آیین پهلوی(مهر آیین، آب آیین) هاست. جهاندار، دادار، دادگر،دادآور، دادگستر، وجه غالب و...
  • ایرانیان ِ مهرآیین ِ پهلوی کیش ِ یزدان پرست، از عهد گشتاسب ست که به دین بهی روی آور می شوند - بخش (2) پنج‌شنبه 18 بهمن 1403 02:30
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی. *** ایرانیان، تا پیش از گشتاسب، مهرآیین ِ پهلوی کیش ِ یزدان پرستند و از عهد گشتاسب ست که به دین بهی روی آور می شوند - بخش (2) *** واژه های ایزد، یزدان، ایزد ِ مهر، وجه غالب و کلام ِ ویژه ی باورمندان ِ آیین پهلوی(مهر آیین، آب آیین) هاست. جهاندار، دادار، دادگر،دادآور، دادگستر، وجه غالب و...
  • ایرانیان ِ مهرآیین ِ پهلوی کیش ِ یزدان پرست، از عهد گشتاسب ست که به دین بهی روی آور می شوند - بخش (1) پنج‌شنبه 18 بهمن 1403 02:23
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی. *** ایرانیان، تا پیش از گشتاسب، مهرآیین ِ پهلوی کیش ِ یزدان پرستند و از عهد گشتاسب ست که به دین بهی روی آور می شوند - بخش (1) *** واژه های ایزد، یزدان، ایزد ِ مهر، وجه غالب و کلام ِ ویژه ی باورمندان ِ آیین پهلوی(مهر آیین، آب آیین) هاست. جهاندار، دادار، دادگر،دادآور، دادگستر، وجه غالب و...
  • مفاهیم متعدد، متفاوت و گاه متضاد یک واژه در شاهنامه - (7) - واژه ی تافت پنج‌شنبه 11 بهمن 1403 20:22
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی. *** مفاهیم متعدد، متفاوت و گاه متضاد یک واژه در شاهنامه - (7) - واژه ی تافت *** واژه ی تافت در شاهنامه: *** تافت، تافتن، تابیدن، فروزان شدن، افروختن، درخشیدن، رخ نمودن، پدیدار شدن: همی تافت زو فر شا هنشهی /چو ماه دو هفته ز سرو سهی- و بران دخت لرزان بدی مام وباب/ اگر تافتی بر سرش آفتاب-...
  • رد یابی چهار گانه ی فر - فر ه موبدان - فر شاهنشهی - فره ی ایزدی در شاهنامه - بخش (12) . چهارشنبه 10 بهمن 1403 22:09
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** رد یابی دو گانه ی فر و فره ی ایزدی در شاهنامه - بخش (12 ) - فره ایزدی*، به مفهوم دارای فر و بُرز، بشکوهی و فرهیختگی، شان و شوکت و شکوهمندی. *** در پادشاهی کسرا نوشین روان: چو کسری بیامد برتخت خویش/گرازان و انباز با بخت خویش- جهان چون بهشتی شد آراسته/ز داد و ز خوبی پر از خواسته-...
  • رد یابی دو گانه ی فر و فره ی ایزدی در شاهنامه - بخش (11) - جمشید فر و شکوه شنبه 6 بهمن 1403 21:46
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** رد یابی دو گانه ی فر و فره ی ایزدی در شاهنامه - بخش (1 1) - جمشید فر و شکوه *** از آن پس برآمد ز ایران خروش/پدید آمد از هر سویی جنگ و جوش- سیه گشت رخشنده روز سپید/گسستند پیوند از جمشید- برو تیره شد فرهٔ ایزدی/ به کژی گرایید و نابخردی- پدید آمد از هر سویی خسروی/یکی نامجویی ز هر پهلوی-...
  • رد یابی دو گانه ی فر و فره ی ایزدی در شاهنامه - بخش (10) - بهرام گور و فره ی ایزدی شنبه 6 بهمن 1403 21:35
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** رد یابی دو گانه ی فر و فره ی ایزدی در شاهنامه - بخش (10) - بهرام گور و فره ی ایزدی *** در آمدن یکی از شاگردان افلاطون، به عنوان فرستاده قیصر به دربار بهرام گور: چو نرسی بشد هفته ای برگذشت/دل شاه ز اندیشه پردخته گشت- بفرمود تا موبد موبدان/برفت و بیاورد چندی ردان- بدو گفت شد کار قیصر...
  • رد یابی دو گانه ی فر و فره ی ایزدی در شاهنامه - بخش (9) - بهرام گور ِ دادگر و آباد گر. شنبه 6 بهمن 1403 21:11
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** رد یابی دو گانه ی فر و فره ی ایزدی در شاهنامه - بخش (9) - بهرام گور ِ دادگر و آباد گر. *** قابلیت و اعتبار شاهان در دادگری و آبادگری از ارکان ِ و ملزومات داشتن فره ی ایزدی ست. *** چنین گفت بهرام کای مهتران/جهاندیده و کارکرده سران- ... پدر بر پدر پادشاهی مراست/خردمندی و نیکخواهی...
  • رد یابی دو گانه ی فر و فره ی ایزدی در شاهنامه - بخش (8) - فره ی ایزدی و شاپور ذوالاکتاف شنبه 6 بهمن 1403 01:02
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** رد یابی دو گانه ی فر و فره ی ایزدی در شاهنامه - بخش (8) - فره ی ایزدی و شاپور ذوالاکتاف *** فره ی ایزدی و شاپور اورمزد نرسی(شاپور ذوالاکتاف): چنان بد که یک روز با تاج و گنج/همی داشت از بودنی دل به رنج- ز تیره شب اندر گذشته سه پاس/بفرمود تا شد ستاره شناس- بپرسیدش از تخت شاهنشهی/هم از...
  • رد یابی دو گانه ی فر و فره ی ایزدی در شاهنامه - بخش (7) - فره ی ایزدی و شاپور ذوالاکتاف شنبه 6 بهمن 1403 00:26
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** رد یابی دو گانه ی فر و فره ی ایزدی در شاهنامه - بخش (7) - فره ی ایزدی و شاپور ذوالاکتاف *** فره ی ایزدی و شاپور اورمزد نرسی(شاپور ذوالاکتاف): چهل روزه شد رود و می خواستند/یکی تخت شاهی بیاراستند- به سر برش تاجی برآویختند/بران تاج زر و درم ریختند- چهل روز بگذشت بر خوب چهر/یکی کودک آمد...
  • رد یابی دو گانه ی فر و فره ی ایزدی در شاهنامه - بخش (6) - کیخسرو و فره ی ایزدی شنبه 6 بهمن 1403 00:22
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** رد یابی دو گانه ی فر و فره ی ایزدی در شاهنامه - بخش (6) - کیخسرو و فره ی ایزدی *** شیده افراسیاب دو بار در کیخسرو فره ایزدی می بیند: چو شیده دل و زور خسرو بدید/ز مژگان سرشکش برخ برچکید- بدانست کان فره ایزدیست/ازو بر تن خویش باید گریست- و گر ایدر مرا هوش بر دست اوست/نه دشمن ز من باز...
  • رد یابی دو گانه ی فر و فره ی ایزدی در شاهنامه - بخش (5) - گریز فره ی ایزدی از سر ِ گشتاسب. شنبه 6 بهمن 1403 00:20
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** رد یابی دو گانه ی فر و فره ی ایزدی در شاهنامه - بخش (5) - گریز فره ی ایزدی از سر ِ گشتاسب. *** پشوتن در گُرم و گداز از دست دادن برادر ست: به ابر اندر آمد خروش سپاه/پشوتن بیامد به ایوان شاه- خروشید و دیدش نَبُردَش نماز/بیامد به نزدیک تختش فراز- به آواز گفت ای سر سرکشان/ز برگشتن بختت...
  • رد یابی دو گانه ی فر و فره ی ایزدی در شاهنامه - بخش (4) - شنبه 6 بهمن 1403 00:15
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** رد یابی دو گانه ی فر و فره ی ایزدی در شاهنامه - بخش (4) - *** اسفندیار، پند و خواهش مادر فَرّه مند خود را به گوش جان نمی نیوشد و با توشه ی کبر و غرور خود و با ره توشه ی بنه ی خود خواهی و آزمندی پدرش گشتاسب، پای در راستای بیداد و شر و ویرانگری می گذارد. *** به شبگیر هنگام بانگ خروس/ز...
  • رد یابی دو گانه ی فر و فره ی ایزدی در شاهنامه - بخش (3) - گشتاسب و فره ی ایزدی شنبه 6 بهمن 1403 00:09
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** رد یابی دو گانه ی فر و فره ی ایزدی در شاهنامه - بخش (3) - گشتاسب و فره ی ایزدی *** کتایون قیصر رومی، گشتاسب را می بیند: چو از دور گشتاسپ را دید گفت/که آن خواب سر برکشید از نهفت- چو دستور آموزگار آن بدید/هم اندر زمان پیش قیصر دوید- که مردی گزین کرد از انجمن/به بالای سرو سهی در چمن- به...
  • رد یابی دو گانه ی فر و فره ی ایزدی در شاهنامه - بخش (2) - گشتاسب و فره ی ایزدی شنبه 6 بهمن 1403 00:00
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** رد یابی دو گانه ی فر و فره ی ایزدی در شاهنامه - بخش (2) - گشتاسب و فره ی ایزدی *** گشتاسب، پدر زن زرتشت بر تخت پادشاهی می نشیند: نشست از بر تخت زر شهریار/بشد پیش او فرخ اسفندیار- همی بود پیشش پرستارفش/پراندیشه و دست کرده به کش- چو در پیش او انجمن شد سپاه/ز ناموران وز گردان شاه- همه...
  • رد یابی دو گانه ی فر و فره ی ایزدی در شاهنامه - بخش (1) جمعه 5 بهمن 1403 23:14
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** رد یابی دو گانه ی فر و فره ی ایزدی در شاهنامه - بخش (1) - در باور زرتشت، فره ایزدی، ویژه ی شاهان ست و بن مایه ی "فره ی ایزدی"، بر بینان ِ باور دین بهی استوار ست و بیشتر در عهد گشتاسب و لهراسب ست که واژه ی فره ایزدی در شاهنامه به قید قلم در آمده : پس این زردهشت پیمبرش...
  • مفاهیم متعدد، متفاوت و گاه متضاد یک واژه در شاهنامه - (6) - واژه ی اندیشه. پنج‌شنبه 4 بهمن 1403 08:08
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** مفاهیم متعدد، متفاوت و گاه متضاد یک واژه در شاهنامه - (6) - واژه ی اندیشه. *** واژه ها در شاهنامه، به مفاهیم متعدد، با بار ِ معنایی متفاوت و گاه حتی متضاد با مفهوم مبنا، معیار، بنیانی یا "بیسیک" خود معنی می شوند. *** مفاهیم متعدد اندیشه در شاهنامه فردوسی. *** اندیشه، به...
  • (186) - مترادفِ اصطلاح عامیانه "داغ به جگر انداختن" در شاهنامه فردوسی چهارشنبه 3 بهمن 1403 20:38
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** (186) - مترادفِ اصطلاح عامیانه " داغ به جگر انداختن " در شاهنامه فردوسی. *** ردّ ِ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه در شاهنامه. *** اصطلاح داغ به جگر انداختن: فریدون، فغان و فریاد از قهر دهر را به دادار دادگر می رساند و انداختن داغ بر دل سلم و تور را از دادار دادگر درخواست...
  • جایگاه واژه ی «آفرینش» در شاهنامه - (4) - آفرینش ماه دوشنبه 1 بهمن 1403 15:18
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** جایگاه واژه ی آفرینش در شاهنامه - (4) - آفرینش ماه *** فردوسی، بر هفت واژه ی خرد، راستی، آشتی، داد، زندگی، آفرینش، و بنام زیستن، متمرکز ست و سرتاسر شاهنامه سرشار از به رخ کشیدن این مفاهیم ست. حکیم فردوسی، با جلا بخشیدن به همین مفاهیم، سلاحی بر ضد نقطه ی مقابل همین واژه ها، (جهل،...
  • جایگاه واژه ی «آفرینش» در شاهنامه - (3) - آفرینش خورشید دوشنبه 1 بهمن 1403 15:16
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** جایگاه واژه ی آفرینش در شاهنامه - (3) - آفرینش خورشید *** فردوسی، بر هفت واژه ی خرد، راستی، آشتی، داد، زندگی، آفرینش، و بنام زیستن، متمرکز ست و سرتاسر شاهنامه سرشار از به رخ کشیدن این مفاهیم ست. حکیم فردوسی، با جلا بخشیدن به همین مفاهیم، سلاحی بر ضد نقطه ی مقابل همین واژه ها،...
  • جایگاه واژه ی «آفرینش» در شاهنامه - (2) - آفرینش مردم دوشنبه 1 بهمن 1403 15:14
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** جایگاه واژه ی آفرینش در شاهنامه - (2) - آفرینش مردم *** فردوسی، بر هفت واژه ی خرد، راستی، آشتی، داد، زندگی، آفرینش، و بنام زیستن، متمرکز ست و سرتاسر شاهنامه سرشار از به رخ کشیدن این مفاهیم ست. حکیم فردوسی، با جلا بخشیدن به همین مفاهیم، سلاحی بر ضد نقطه ی مقابل همین واژه ها، (جهل،...
  • جایگاه واژه ی «آفرینش» در شاهنامه - (1) - آفرینش جهان دوشنبه 1 بهمن 1403 15:11
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** جایگاه واژه ی آفرینش در شاهنامه - (1) - آفرینش جهان *** فردوسی، بر هفت واژه ی خرد، راستی، آشتی، داد، زندگی، آفرینش، و بنام زیستن، متمرکز ست و سرتاسر شاهنامه سرشار از به رخ کشیدن این مفاهیم ست. حکیم فردوسی، با جلا بخشیدن به همین مفاهیم، سلاحی بر ضد نقطه ی مقابل همین واژه ها، (جهل،...
  • مفاهیم متعدد، متفاوت و گاه متضاد یک واژه در شاهنامه - (5) - واژه ی تنگ جمعه 14 دی 1403 22:55
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی. *** مفاهیم متعدد، متفاوت و گاه متضاد یک واژه در شاهنامه - (5) - واژه ی تنگ *** مفاهیم گوناگون، چند گانه و متفاوت "تنگ" در شاهنامه. *** تنگ به مفهوم تنگنا، درماندگی، بیچارهگی، دشواری، سختی: سراسر زمانه پر از جنگ بود/به جویندگان بر، جهان تنگ بود- و بیازید هوشنگ، چون شیر،...
  • رو یا روی نهادن دیدگاه سلحشورانه فردوسی با روحیه ی صوفیگرانه و عرفان منشانه. چهارشنبه 12 دی 1403 15:57
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** رو یا روی نهادن دیدگاه سلحشورانه فردوسی با روحیه ی صوفیگرانه و عرفان منشانه. *** تقابل جبر و اختیار. تفاوت عرفان و عملگرایی. *** به راستی که روح بلند و بی باک و بی مهابای حکیم بزرگوار طوس، درین بیت آشکار ست: ز بدها "نباید" که پرهیز کرد/که پیش آیدت روز ننگ و نبرد- عطف به...
  • جبر در شاهنامه - فردوسی، جبراندیش ِ اختیار گزین – 16- نماد ِ جبر، از زبان بیژن گیو. چهارشنبه 5 دی 1403 23:32
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** جبر در شاهنامه - فردوسی، جبراندیش ِ اختیار گزین – 16- نماد ِ جبر، از زبان بیژن گیو. ** جبر و جبر اندیشی، در قامت ِ چرخ ، سرنوشت، دهر، قضا، قَدَر، آفرینش، اختر، آسمان، روزگار، سپهر، جهان، سرای سپنج، گیتی و گنبد تیزگرد، جا به جا در شاهنامه، خود می نمایانند. و در برابر، این جبر ِ ناشی...