برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی

شتاب و فشار زندگی، تمرکز، حال، و دل و دماغ را از مردم گرفته تا بنشینند و دیوان شمس، حافظ، سعدی یا شاهنامه را بخوانند.این گزیده نگارش های مختصر و کم حجم، شاید روزنه ای باشد برای آشنایی و آشتی شهروندان ایران شهر عزیز، با مفاخر گذشته ی تاریخ میهن مان.

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی

شتاب و فشار زندگی، تمرکز، حال، و دل و دماغ را از مردم گرفته تا بنشینند و دیوان شمس، حافظ، سعدی یا شاهنامه را بخوانند.این گزیده نگارش های مختصر و کم حجم، شاید روزنه ای باشد برای آشنایی و آشتی شهروندان ایران شهر عزیز، با مفاخر گذشته ی تاریخ میهن مان.

عناوین یادداشت‌ها

  • مفاهیم متعدد، متفاوت و گاه متضاد یک واژه در شاهنامه - (4) - واژه ی نامی. جمعه 12 مرداد 1403 00:03
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** مفاهیم متعدد، متفاوت و گاه متضاد یک واژه در شاهنامه - (4) - واژه ی نامی. *** نامی، نامآوری، شهرت: بفرمود کانکو گرامی ترست/وزین لشکر امروز نامی ترست- و نبیره که از جان گرامی تر است/به دانش ز جاماسپ نامی تر است- و همان در جهان نیز نامی شوی/به نزد بزرگان گرامی شوی- و شکیبایی از مهر نامی...
  • مفاهیم متعدد، متفاوت و گاه متضاد یک واژه در شاهنامه - (12) - واژه ی پهن کردن، به مفهوم کشتن. پنج‌شنبه 11 مرداد 1403 23:49
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** مفاهیم متعدد، متفاوت و گاه متضاد یک واژه در شاهنامه - (12) - واژه ی پهن کردن ، به مفهوم کشتن . *** پهن کردن، به مفهوم کشتن: زمین را ز خون رود دریا کنیم/ز بالای، بدخواه، پهنا کنیم- و ز خون گر در و کوه و دریا شود/درازای ما همچو پهنا شود- و ور ایدون که از دشت نیزه وران/ببالد کسی از کران...
  • آب یا باد؟ - در بیت ِ: بر این داستان زد یکی رهنمون / که آبی که از خانه آید برون دوشنبه 1 مرداد 1403 07:58
    آب یا باد؟ در بیت ِ: بر این داستان زد یکی رهنمون که آبی که از خانه آید برون *** درباره بیتی از شاهنامه سهیل یاری گل دره از آنجا که متونی چون شاهنامه فردوسی در بردارنده امثال و حکم کهن ایرانی است. اطلاع از منابعی که در آن به امثال و حکم ایرانی اشاره شده - خصوصاً برای مصححان بایسته است. یکی از فواید این کار کمک به تصحیح...
  • (174) - مترادف اصطلاحِ "نمک بر زخم پاشیدن"، در شاهنامه ی فردوسی دوشنبه 1 مرداد 1403 01:54
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** (174) - مترادف اصطلاحِ "نمک بر زخم پاشیدن" ، در شاهنامه ی فردوسی. *** ردّ ِ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه در شاهنامه. *** نمک بر زخم پاشیدن: *** هر آنگه که بیگانه شد خویش تو/بدانست راز کم و بیش تو- چو جویی دگر زو تو بیگانگی/کند رهنمونی به دیوانگی- یکی دشمنی باشد اندوخته/ نمک...
  • دختر کید هندی زنی دیگر از زنان نیک شاهنامه دوشنبه 25 تیر 1403 06:05
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** دختر کید هندی زنی دیگر از زنان نیک شاهنامه *** کید دخترش را به فرستاده اسکندر اینگونه می شناساند: فرستاده را پیش بنشاختند/ز هر در فراوانش بنواختند- ازان پس فرستاده را شاه گفت/که من دختری دارم اندر نهفت- که گر بیندش آفتاب بلند/شود تیره از روی آن ارجمند- کمندست گیسوش همرنگ قیر/همی...
  • مراد از چشم خروس در شاهنامه. دوشنبه 25 تیر 1403 05:38
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** مراد از چشم خروس در شاهنامه. *** چشم خروس تجلی ِ نهایت آراستگی، به هنجاری و سامان یافتگی: چهل مهد دیگر بد از آبنوس ز گوهر درفشان چو چشم خروس به شبگیر برخاست آوای کوس هوا شد به کردار چشم خروس چو دانست گرگین که آمد عروس همه دشت ازو شد چو چشم خروس بزد نای مهراب و بربست کوس بیاراست لشکر...
  • مفاهیم متعدد، متفاوت و گاه متضاد یک واژه در شاهنامه - (3) - واژه ی اندیشه. جمعه 22 تیر 1403 15:47
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** مفاهیم متعدد، متفاوت و گاه متضاد یک واژه در شاهنامه - (3) - واژه ی اندیشه. *** واژه ی اندیشه، در شاهنامه بیشتر با بار معنایی و کلی نگرانی و اضطراب مفهوم پیدا می‌کند و کمتر در قامت ِ سگالش، تفکر، تعقل و غیره آمده. اندیشه، به مفهوم ِتفکر، سگالش، تعقل: به نام خداوند جان و خرد کزین برتر...
  • ناید گزند؟ یا نیابد گزند؟ سه‌شنبه 12 تیر 1403 01:56
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** ناید گزند؟ یا نیابد گزند؟ *** پی افکندم از نظم کاخی بلند که از باد و باران نیابد گزند . ❌ چاپ مسکو: پی افگندم از نظم کاخی بلند که از باد و بارانش نیاید گزند این بیت: پی افکندم از نظم کاخی بلند که از باد و بارانش ناید گزند ✅ در پیوند و همسان با بیت های زیر، ترا نام ازان برنیاید بلند...
  • نکته، شرحی بر لَخت ِ "بنهاد و تفت" در مصرع اول چند بیت در شاهنامه پنج‌شنبه 10 خرداد 1403 19:29
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** نکته، شرحی بر لَخت ِ "بنهاد و تفت" در مصرع دوم چند بیت در شاهنامه و پیوند با مصرع پیشین بیت پسین: چو بشنید نوذر که قارن برفت، دمان از پسش روی بنهاد و تفت، همی تاخت* کز روز بد بگذرد سپهرش مگر زیر پی نسپرد *تفت همی تاخت(به مفهوم تفت، گرازان و تازان تاخت) * سپاه انجمن کرد و...
  • مرگ، جبر ِ زندگی - بخش (10) - قباد کاوه، شکارگر و صیاد مرگ شنبه 15 اردیبهشت 1403 14:00
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** مرگ، جبر ِ زندگی - بخش (10) - قباد کاوه، شکارگر و صیاد مرگ *** قباد کاوه : کسی زنده بر آسمان نگذرد/ شکارست و مرگش همی بشکرد- *** مرگ، جبر زندگی ست. زندگی، شکار مرگ ست (جز مرگ را کس ز مادر نزاد) و برگزیدن مرگ، اختیار ِ زندگی. در شاهنامه، این برخی از پهلوانان و شاهانند که شکارگر مرگ می...
  • (173) - مترادف اصطلاحِ "انگشت حیرت به دندان گرفتن"، در شاهنامه ی فردوسی. یکشنبه 2 اردیبهشت 1403 22:59
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** (173) - مترادف اصطلاحِ " انگشت حیرت به دندان گرفتن "، در شاهنامه ی فردوسی. *** ردّ ِ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه در شاهنامه. *** انگشت حیرت به دندان گرفتن : چنین گفت اغریرث هوشمند/که گر بارمان را رسد زین گزند- دل مرزبانان شکسته شود/برین انجمن کار بسته شود- یکی مرد بی نام...
  • اسکندر، دم ِ مرگ، مادرش را حرمت می نهد و پاس میدارد جمعه 31 فروردین 1403 20:20
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** اسکندر، دم ِ مرگ، مادرش را حرمت می نهد و پاس میدارد و از او دلجویی میکند. اسکندر مرگ را به امید دیدار مادر، پذیرا می‌شود : تو پند من ای مادر پرخرد/نگه دار تا روز من بگذرد- ز چیزی که آوردم از هند و چین/ز توران و ایران و مکران زمین- بدار و ببخش آنچ افزون بود/وز اندازهٔ خویش بیرون بود-...
  • شهر ایران، به مفهوم ایرانشهر ، در شاهنامه پنج‌شنبه 30 فروردین 1403 19:46
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** در شاهنامه، افزون بر هزار بار نام ایران، بیش از چهل بار(چهل و هشت بار) نیز نام از "شهر ایران"، به مفهوم ایرانشهر آورده شده. *** که پور فریدون نیای من ست/همه شهر ایران سرای من ست- & چو کاووس در شهر ایران رسید/ز گرد سپه شد هوا ناپدید- & ترا بانوی شهر ایران کنم/به زور...
  • زن از دید جمشید، در ملحقات شاهنامه سه‌شنبه 21 فروردین 1403 07:33
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** زن از دید جمشید، در ملحقات شاهنامه: تو هستی زن و مرد من از نخست/ز من باید اندازه فرهنگ جست- زن ارچه دلیرست و با زور دست/همان نیم مرد ست هر چونکه هست – زنان را ز خوبی هنر دست رس/نکو تر سخن پارسایی و بس – هنرها ز زن مرد را بیشتر/ ز زن مرد بد در جهان پیشتر - دختر کورنگ شاه زابلی به...
  • پاسداشت اسکندر، همسرانش، دختر دارا(روشنک) و دختر کید هندی را. سه‌شنبه 21 فروردین 1403 00:55
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** پاسداشت اسکندر همسرانش، دختر دارا(روشنک) و دختر کید هندی را. *** اسکندر در وصیت نامه ای به مادرش: مرا مرده در خاک مصر آگنید/ز گفتار من هیچ مپراگنید- به سالی ز دینار من صدهزار/ببخشید بر مردم خیش کار- گر آید یکی روشنک را پسر/بود بی گمان زنده نام پدر- نباید که باشد جزو شاه روم/که او...
  • اسکندر نیز نوروز و جشن سده را حرمت می گزارد و پاس میدارد. دوشنبه 20 فروردین 1403 15:53
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** اسکندر نیز نوروز و جشن سده را حرمت می گزارد و پاس میدارد. *** دارای داراب، پدر روشنک به اسکندر: ز من پاک دل دختر من بخواه/بدارش به آرام بر پیشگاه- کجا مادرش روشنک نام کرد/جهان را بدو شاد و پدرام کرد- نیاری به فرزند من سرزنش/نه پیغاره از مردم بدکنش- چو پروردهٔ شهریاران بود/به بزم...
  • روایت های دوازده گانه فردوسی از شباهت های رستم با زرتشت - بخش (12) شنبه 11 فروردین 1403 20:44
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** روایت های دوازده گانه فردوسی از شباهت های رستم با زرتشت - بخش ( 12 ) *** رستم، پهلوان حماسی ایرانشهر، زرتشت پهلوان آیینی ایران شهر. *** نبوغ فردوسی حکیم خردمند طوس در همسان سازی های روند بالیدن و به عرصه رسیدن رستم و زرتشت - بخش ( 12 ) *** شباهت های شگفت خون و خنده، در رستم نوزاد و...
  • روایت های دوازده گانه فردوسی از شباهت های رستم با زرتشت - بخش (11) شنبه 11 فروردین 1403 20:35
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** روایت های دوازده گانه فردوسی از شباهت های رستم با زرتشت - بخش ( 11 ) *** رستم، پهلوان حماسی ایرانشهر، زرتشت پهلوان آیینی ایران شهر. *** نبوغ فردوسی حکیم خردمند طوس در همسان سازی های روند بالیدن و به عرصه رسیدن رستم و زرتشت - بخش ( 11 ) *** شباهت کشته شدن رستم در پیری به دست برادر...
  • روایت های دوازده گانه فردوسی از شباهت های رستم با زرتشت - بخش (10) شنبه 11 فروردین 1403 19:58
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** روایت های دوازده گانه فردوسی از شباهت های رستم با زرتشت - بخش ( 10 ) *** رستم، پهلوان حماسی ایرانشهر، زرتشت پهلوان آیینی ایران شهر. *** نبوغ فردوسی حکیم خردمند طوس در همسان سازی های روند بالیدن و به عرصه رسیدن رستم و زرتشت - بخش ( 10 ) *** شباهت خوان چهارم رستم با خوان چهارم زرتشت....
  • روایت های دوازده گانه فردوسی از شباهت های رستم با زرتشت - بخش (9) شنبه 11 فروردین 1403 19:26
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** روایت های دوازده گانه فردوسی از شباهت های رستم با زرتشت - بخش ( 9 ) *** رستم، پهلوان حماسی ایرانشهر، زرتشت پهلوان آیینی ایران شهر. *** نبوغ فردوسی حکیم خردمند طوس در همسان سازی های روند بالیدن و به عرصه رسیدن رستم و زرتشت - بخش ( 9 ) *** شباهت هفت خوان رستم و هفت خوان زرتشت. نقش رستم...
  • روایت های دوازده گانه فردوسی از شباهت های رستم با زرتشت - بخش (4) شنبه 11 فروردین 1403 13:06
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** روایت های دوازده گانه فردوسی از شباهت های رستم با زرتشت - بخش ( 4 ) *** رستم، پهلوان حماسی ایرانشهر، زرتشت پهلوان آیینی ایران شهر. *** نبوغ فردوسی حکیم خردمند طوس در همسان سازی های روند بالیدن و به عرصه رسیدن رستم و زرتشت - بخش ( 4 ) *** شباهت پیش بینی نا خجستگی تولد رستم و زرتشت....
  • روایت های دوازده گانه فردوسی از شباهت های رستم با زرتشت - بخش (8) شنبه 11 فروردین 1403 09:03
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** روایت های دوازده گانه فردوسی از شباهت های رستم با زرتشت - بخش ( 8 ) *** رستم، پهلوان حماسی ایرانشهر، زرتشت پهلوان آیینی ایران شهر. *** نبوغ فردوسی حکیم خردمند طوس در همسان سازی های روند بالیدن و به عرصه رسیدن رستم و زرتشت - بخش ( 8 ) *** شباهت ازدواج سه گانه ی رستم با ازدواج سه گانه...
  • روایت های دوازده گانه فردوسی از شباهت های رستم با زرتشت - بخش (7) شنبه 11 فروردین 1403 08:48
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** روایت های دوازده گانه فردوسی از شباهت های رستم با زرتشت - بخش ( 7 ) *** رستم، پهلوان حماسی ایرانشهر، زرتشت پهلوان آیینی ایران شهر. *** نبوغ فردوسی حکیم خردمند طوس در همسان سازی های روند بالیدن و به عرصه رسیدن رستم و زرتشت - بخش ( 7 ) *** شباهت کودکی رستم با زرتشت: زردشت و رستم هر دو...
  • روایت های دوازده گانه فردوسی از شباهت های رستم با زرتشت - بخش (6) شنبه 11 فروردین 1403 08:44
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** روایت های دوازده گانه فردوسی از شباهت های رستم با زرتشت - بخش ( 6 ) *** رستم، پهلوان حماسی ایرانشهر، زرتشت پهلوان آیینی ایران شهر. *** نبوغ فردوسی حکیم خردمند طوس در همسان سازی های روند بالیدن و به عرصه رسیدن رستم و زرتشت - بخش ( 6 ) *** شباهت دشواری های مادران رستم و زرتشت، به گاه...
  • روایت های دوازده گانه فردوسی از شباهت های رستم با زرتشت - بخش (5) شنبه 11 فروردین 1403 08:34
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** روایت های دوازده گانه فردوسی از شباهت های رستم با زرتشت - بخش ( 5 ) *** رستم، پهلوان حماسی ایرانشهر، زرتشت پهلوان آیینی ایران شهر. *** نبوغ فردوسی حکیم خردمند طوس در همسان سازی های روند بالیدن و به عرصه رسیدن رستم و زرتشت - بخش ( 5 ) *** زایش غیر طبیعی رستم از رودابه، زرتشت از دغدوی....
  • روایت های دوازده گانه فردوسی از شباهت های رستم با زرتشت - بخش (3) جمعه 10 فروردین 1403 14:38
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** روایت های دوازده گانه فردوسی از شباهت های رستم با زرتشت - بخش ( 3 ) *** رستم، پهلوان حماسی ایرانشهر، زرتشت پهلوان آیینی ایران شهر. *** نبوغ فردوسی حکیم خردمند طوس در همسان سازی های روند بالیدن و به عرصه رسیدن رستم و زرتشت - بخش ( 3 ) *** شباهت پیشگویی های ستاره شماران و روحانیون در...
  • روایت های دوازده گانه فردوسی از شباهت های رستم با زرتشت - بخش (2) جمعه 10 فروردین 1403 14:11
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** روایت های دوازده گانه فردوسی از شباهت های رستم با زرتشت - بخش ( 2 ) *** رستم، پهلوان حماسی ایرانشهر، زرتشت پهلوان آیینی ایران شهر. *** نبوغ فردوسی حکیم خردمند طوس در همسان سازی های روند بالیدن و به عرصه رسیدن رستم و زرتشت - بخش ( 2 ) *** شباهت مادر رستم و مادر زرتشت. هر دو، زنان نا...
  • روایت های دوازده گانه فردوسی از شباهت های رستم با زرتشت - بخش (1) جمعه 10 فروردین 1403 13:36
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** روایت های دوازده گانه فردوسی از شباهت های رستم با زرتشت - بخش ( 1 ) *** رستم، پهلوان حماسی ایرانشهر، زرتشت پهلوان آیینی ایران شهر. *** نبوغ فردوسی حکیم خردمند طوس در همسان سازی های روند بالیدن و به عرصه رسیدن رستم و زرتشت - بخش ( 1 ) *** شباهت نیای رستم با نیای زرتشت. هر دو، نژاده...
  • (172) - مترادف اصطلاحِ "پشیمانی، دگر سودی ندارد"، در شاهنامه ی فردوسی. یکشنبه 20 اسفند 1402 09:41
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** (172) - مترادف اصطلاحِ " پشیمانی، دگر سودی ندارد "، در شاهنامه ی فردوسی. *** ردّ ِ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه در شاهنامه. *** اصطلاح پشیمانی، دگر سودی ندارد. *** بزرگمهر به کسرا انوشیروان: بدو گفت کین بودنی کار بود/ندارد پشیمانی و درد سود- چو آرد بد و نیک رای سپهر/چه شاه...
  • زنان ِ انیرانی، همسران شایسته ی ایرانیان- بخش 11 - ناهید رومی، دختر قیصر روم(فیلیپوس)، همسر داراب ایرانی. پنج‌شنبه 10 اسفند 1402 00:16
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** زنان ِ انیرانی، همسران شایسته ی ایرانیان- بخش 11 - ناهید رومی، دختر قیصر روم(فیلیپوس)، همسر داراب ایرانی. *** ایرانیان زنان تورانی، رومی "یونانی" ، تازی، هندی و چینی را به همسری برگزیده اند. *** زنان ِ رومی، همسران شایسته ی مردان ایرانیان: ناهید رومی، دختر قیصر روم،...