و.ک(323)
برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی
***
« اصلاحات ارضی » کسرا انوشیروان و مالیات بستن بر حاصلِ کشت و زرع کشاورزان:
شدند انجمن بخردان و ردان / بزرگان و بیداردل موبدان –
همه پادشاهان شدند انجمن / زمین را ببخشید و بر زد رسن –
گزیتی* نهادند بر یک درم / گر ایدون که دهقان نباشد دژم –
کسی را کجا تخم گر چارپای / به هنگام ورزَش نبودی بجای –
ز گنج شهنشاه برداشتی / وگرنه زمین خوار بگذاشتی –
بنا کِشته اندر نبودی سخن / پراگنده شد رسمهای کهن –
گزیت رِز بارور شش درم / به خرما ستان بر همین بُد رقم –
ز زیتون و جوز و ز هر میوه دار / که در مهرگان شاخ بودی ببار –
ز ده بن درمی رسیدی به گنج / نبوید جزین تا سر سال رنج –
وزین خوردنیهای خردادماه / نکردی به کار اندرون کس نگاه –
کسی کش درم بود و دهقان نبود / ندیدی غم رنج و کشت و درود –
بر اندازه از ده درم تا چهار / بسالی ازو بستدی کاردار –
کسی بر کدیدر نکردی ستم / به سالی به سه بهره بود این درم –
گزارنده بودی به دیوان شاه / ازین باژ بهری به هر چار ماه –
دبیر و پرستنده ی شهریار / نبودی به دیوان کسی زین شمار –
گزیت و خراج آنچ بد نام برد / بسه روز، نامه به موبد سپرد –
…………………………………………………………................
پ ن:
* گزیت: مالیات