بیتهای لطیف، تغزلی و مخملین شاهنامه - ۱

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی 

***

بیتهای لطیف، تغزلی و مخملین شاهنامه  - ۱

***

شاهنامه، تنها ویترین گیر و دار و کُشت و کُشتار که به نوعی از ملزومات کشور گشایی و سرحد داری حکومتگرانست، نیست. رنگین کمانی از بیتهای لطیف، تغزلی و مخملین نیز هست، که در جای جای شاهنامه و به وفور دیده می شوند.

شاهنامه ی حکیمِ طوس، « همه خنجر و تیر و گرز و کمان / نباشد سراسر همه بی گمان » -  ( بخش اول )

*** 

در هزار بیتِ دقیقی، تنها دو بیت، یکی در وصفِ سپیده و یکی در توصیفِ سرخنای غروب می بینیم. 

دقیقی:

 چو از کوهساران سپیده دمید / فروغ ستاره ببد ناپدید - 

 و

چو اندر شکست آن شب تیره گون / به دشت و بیابان فرو خورد خون - 

ولی تراوش های نغز و نابِ روح مخملین و "شاعرانه" ی حکیم طوس، در جای جای شاهنامه موج می زند. شاهنامه، سرشار ست از بیت هایی در وصفِ سر زدن سپیده (شبگیر )، وصف شفق(سرخنای غروب)، جان دادنِ روز، کرشمه ی شب، تبختر روز، خفقان شب و ... 

شب، سکوت، شعر

سر آغاز داستان بیژن و منیژه:  

شبی چون شبه، روی شسته به قیر / نه بهرام پیدا نه کیوان نه تیر -

 دگرگونه آرایشی کرد ماه / بسیچ گذر کرد بر پیشگاه - 

شده تیره اندر سرای درنگ / میان کرده باریک و و دل کرده تنگ -

 ز تاجش سه بهره شده لا‍‍ژ‍ورد / سپرده هوا را به زرنگار، گرد -

 سپاه شب تیره بر دشت و راغ / یکی فرش گسترده از پر زاغ -

 نموده ز هر سو بچشم اهرمن / چو مار سیه باز کرده دهن -

 چو پولاد زنگار خورده سپهر / تو گفتی بقیر اندر اندود چهر -

 فرو ماند گردون گردان بجای / شده سست خورشید را دست و پای - 

سپهر اندر آن چادر قیر گون / تو گفتی شدستی بخواب اندرون - 

جهان از دل خویشتن پر هراس / جرس بر کشیده نگهبان پاس - 

نه آوای مرغ و نه هرای دد / زمانه زبان بسته از نیک و بد -

 نبد هیچ پیدا نشیب و فراز / دلم تنگ شد زان شب دیر باز -