"مانیفست" یا "کلام اول و آخر" گوهر بار حکیم بزرگوار طوس 11

برگزیده های از شاهنامه ی فردوسی

***

"مانیفست" یا "کلام اول و آخر" گوهر بار حکیم بزرگوار طوس، در قالب اندرز های داهیانه ی بزرگمهر دانشور، در "دیالوگی" شیرین و شنیدنی با موبدان دربار کسرا انوشیروان

***

کسرا انوشیروان:

هرانکس که دارد به دل دانشی/ بگوید، مرا زو بود رامشی - 

بزرگمهر:

هرآنکس که در کار پیشی کند / همه رای و آهنگ بیشی کند -

به نایافت رنجه مکن خویشتن / که تیمار جان باشد و رنج تن -

ز نیرو بود مرد را راستی / ز سستی دروغ آید و کاستی -

ز دانش چو جان ترا مایه نیست/ به از خاموشی هیچ پیرایه نیست -

چو بر دانش خویش مهر آوری / خرد را ز تو بگسلد داوری -

"مانیفست" یا "کلام اول و آخر" گوهر بار حکیم بزرگوار طوس 10

برگزیده های از شاهنامه ی فردوسی

***

"مانیفست" یا "کلام اول و آخر" گوهر بار حکیم بزرگوار طوس، در قالب اندرز های داهیانه ی بزرگمهر دانشور، در "دیالوگی" شیرین و شنیدنی با موبدان دربار کسرا انوشیروان

***

کسرا انوشیروان:

هرانکس که دارد به دل دانشی/ بگوید، مرا زو بود رامشی - 

***

موبد،

دگر گفت: کاندر خردمند مرد / هنر چیست هنگام ننگ و نبرد -

بزرگمهر،

چنین گفت: کان کس که آهوی خویش / ببیند، بگرداند آیین و کیش -

موبد،

بپرسید دیگر که در زیستن / چه سازی، که کمتر بود، رنج تن -

بزرگمهر،

چنین داد پاسخ: که گر با خرد / دلش بردبار ست، رامش برد -

به داد و ستد، در کند راستی / ببندد در کژی و کاستی -

ببخشد گنه، چون شود کامکار / نباشد سرش، تیز و نا بردبار -

"مانیفست" یا "کلام اول و آخر" گوهر بار حکیم بزرگوار طوس 9

برگزیده های از شاهنامه ی فردوسی

***

"مانیفست" یا "کلام اول و آخر" گوهر بار حکیم بزرگوار طوس، در قالب اندرز های داهیانه ی بزرگمهر دانشور، در "دیالوگی" شیرین و شنیدنی با موبدان دربار کسرا انوشیروان

***

کسرا انوشیروان:

هرانکس که دارد به دل دانشی/ بگوید، مرا زو بود رامشی - 

موبد،

دگر گفت: کان چیست ای هوشمند / که آید خردمند را آن پسند -

بزرگمهر،

چنین گفت: کان کو بود، پر خرد / ندارد غم آن کزو بگذرد -

و گر ارجمندی سپارد به خاک / نبندد دل اندر غم و درد، پاک* -

دگر کو ز نادیدنی ها امید / چنان بگسلد دل، که از باد، بید -

………………………………………..

پ ن:

*  پاک، همه، جملگی، سراسر

"مانیفست" یا "کلام اول و آخر" گوهر بار حکیم بزرگوار طوس 8

برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی

***

"مانیفست" یا "کلام اول و آخر" گوهر بار حکیم بزرگوار طوس، در قالب اندرز های داهیانه ی بزرگمهر دانشور، در "دیالوگی" شیرین و شنیدنی با موبدان دربار کسرا انوشیروان

***

کسرا انوشیروان:

هرانکس که دارد به دل دانشی/ بگوید، مرا زو بود رامشی - 

موبد،

دگر گفت: کز مرد پیرایه چیست / و زان نیکویی ها گرانمایه چیست -

بزرگمهر،

چنین داد پاسخ: که بخشنده مرد / کجا نیکویی با سزاوار کرد -

ببالد به کردار سرو بلند / چو بالید، هرگز نباشد نژند -

و گر نا سزا را بسایی به مشک / نبوید نروید گل، از خار خشک - 

سخن پرسی از گنگ، گر مرد کر / به بار آید و رای ناید به بر -

بزرگمنشی سیمرغ

و.ک(245)

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی 

***

بزرگمنشی سیمرغ

***

حکیم بزرگوار طوس، گاه تراوش های فلسفی، باور ها و حرف ِ دلش را با زبانی دیگر و از زبان دیگران جاری می سازد. و اینک، از زبان سیمرغ.

سیمرغ، با این حالی که اسفندیار در خوان چهارم از خوان های هفت گانه اش، جفت او را کشته ست، بی کینه توزی، و بری از انتقامجویی، سخاوتمندانه، رستم را از کشتن اسفندیار بر حذر میدارد:

 بپرهیزی از وی، نباشد شگفت / مرا از خود اندازه باید گرفت - 

*** 

بدو گفت مرغ، ای گَو ِ پیلتن/ تویی نامبردار هر انجمن - 

چرا رزم جستی ز اسفندیار / که او هست رویین تن و نامدار - 

بدو گفت رستم، گر او را ز بند / نبودی، دل من نگشتی نژند - 

مرا کشتن آسانتر آید ز ننگ / وگر باز مانم به جایی ز جنگ -  

چنین داد پاسخ، کز اسفندیار / اگر سر بجا آوری نیست عار -  

که اندر زمانه، چنویی نخاست / بدو دارد ایران، همی پشت راست -  

بپرهیزی از وی، نباشد شگفت / مرا از خود اندازه باید گرفت -

که آن جفت ِ من، مرغ ِ با دستگاه / به دستان و شمشیر، کردش تباه -   

اگر با من اکنون تو پیمان کنی / سر از جنگ جستن پشمان کنی -   

نجویی فزونی به اسفندیار / گَه ِ کوشش و جستن ِ کارزار -   

ور ایدونک او را بیامد زمان / نیندیشی از پوزش ِ بیگمان -   

پس آنگه، یکی چاره سازم ترا / به خورشید، سر بر فرازم ترا -   

چو بشنید رستم، دلش شاد شد / از اندیشه ی بستن، آزاد شد - 

بدو گفت، کز گفت ِ تو نگذرم / وگر تیغ بارد هوا بر سرم -     

چنین گفت سیمرغ، کز راه مهر / بگویم کنون با تو راز سپهر -   

که هر کس که او خون اسفندیار / بریزد، ورا بشکرد روزگار -   

همان نیز تا زنده باشد ز رنج / رهایی نیابد نماندش گنج -   

بدین گیتی ش، شوربختی بود / وگر بگذرد، رنج و سختی بود -   

شگفتی نمایم هم امشب، ترا / ببندم ز گفتار بد لب، ترا -  

برو رخش رخشنده را برنشین / یکی خنجر آبگون برگزین -

چو بشنید رستم میان را ببست / وزان جایگه رخش را بر نشست  -

بهادر امیرعضدی