چهار ماه و ده روز یا عده نشستن در شاهنامه

و.ک(114)

960429

برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی

***

چهار ماه  و ده روز یا عده نشستن در شاهنامه

***

ردّ رسم و ریشه ی "چار ما و۰ ده روز" یا "عده نشستن" به حرمت و در سوگ عزیزان نشستن، در شاهنامه:

"بدین سوک چون بگذرد چار ماه"

 ***

خاقان پس از مرگ بهرام چوبینه، در نامه یی از خواهر بهرام چوبینه (گردیه) خواستگاری میکند:

 پس آن نامه پنهان به خواهرش داد / سخنهای خاقان همه کرد یاد -

پیام پیوند  خاقان: 

ز "پیوند" وز پند و نیکوسخن / چه از نو چه از روزگار کهن -

ز پاکی و از پارسایی زن / که هم غمگسارست و هم رای زن -

جوان گفت و آن پاکدامن شنید /ز گفتار او خامشی برگزید - 

وزان پس چو برخواند آن نامه را / سخنهای خاقان خود کامه را -

خرد را چو با دانش انباز کرد /به دل پاسخ نامه را ساز کرد -

بدو گفت کاین نامه برخواندم / خرد را بر خویش بنشاندم -

چنان کرد خاقان که شاهان کنند / جهاندیده و پیشگاهان کنند - 

بد و باد روشن جهان بین من / که چونین بجوید همی کین من - 

دل او ز تیمار خسته مباد / امید جهان زو گسسته مباد - 

مباد ایچ گیتی ز خاقان تهی / بدو شاد بادا کلاه مهی - 

کنون چون نشستیم با یکدگر / بخوانیم نامه همه سر به سر -

بدان کو بزرگست و دارد خرد / یکایک بدین آرزو بنگرد - 

کنون دوده را سر به سر شیونست / نه هنگامه ی این سخن گفتنست - 

چو سوک چنان مهتر آید به سر / ز فرمان خاقان نباشد گذر - 

مرا خود به ایران شدن روی نیست / زن پاک رابهتر از شوی نیست - 

اگر من بدین زودی آیم به راه / چه گوید مرا آن خردمند شاه - 

خردمند بیشرم خواند مرا / چو خاقان بی آزرم داند مرا - 

"بدین سوک چون بگذرد چار ماه / سواری فرستم به نزدیک شاه" –

پ ن:
عده ی طلاق: سه ماه  پس از طلاق لازم است که زن مدتی را به عنوان عده طلاق یا فوت شوهر حفظ کرده و همسر دیگری اختیار نکند.

عده مرگ: چهار ماه و ده روز در سوگ مردگان می نشینند.

بهادر امیرعضدی