برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی
***
جبر در شاهنامه - فردوسی، جبراندیش ِ اختیار گزین - 8 - نماد ِ جبر، در قامت ِ آفرینش.
***
جبر و جبر اندیشی، در قامت ِ چرخ، سرنوشت، دهر، قضا، قَدَر، آفرینش، اختر، آسمان، روزگار، سپهر، جهان، سرای سپنج، گیتی و گنبد تیزگرد، جا به جا در شاهنامه، خود می نمایانند. و در برابر، این جبر ِ ناشی از باور ِ حکیم طوس، اختیار گزینی حکیم نیز در هیئت و هیبت سلحشورانه ی پهلوانان شاهنامه اش به رخ کشیده می شود. آنگاه این مرگ(شکارگر انسان)، فراز و قله ی چیرگی جبر ست که مقهور و شکار ِ اختیار گزینی ِ ناشی از روحیه و باور ِ پهلوانان و یلان شاهنامه می شود.
***
جبر در قامت ِ آفرینش:
چه پیش آیدش جز گزاینده زهر/کش از آفرینش چنین است بهر-
و
گرش زآرزو بازدارد سپهر/همان آفرینش نخواند بمهر-
و
تو با آفرینش بسنده نه ای/مشو تیز گر پرورنده نه ای -
و
به دست وی اندر یکی پشه ام/وزان آفرینش پر اندیشه ام-
بهادر امیرعضدی