نکوهش ِ آز، در شاهنامه، "بخش دوازدهم"

961130

برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی 

***

نکوهش ِ آز، در شاهنامه، "بخش دوازدهم"

***

آز ِ رستم، آز سهراب، بی نیازی ِ سیاوش 

***

تفاوت ِ پرورش و بالندگی ِ رستم و سهراب، در سایه ی کانون خانوادگی و شیوه ی تربیتی رودابه و تهمینه.

***

نقش ِ پالایش و پرورش ِ "زنانه" ی رودابه و تهمینه در برابر ِ پردازش و فرآورش ِ "مردانه‌"ی رستم، در عرصه ی پرورش ِ فرزند.

***

حکیم طوس، وزنه ی "زمانه ی کجمدار" را سنگین تر و "فرا دست" تر از "دست ِ خواست" ِ سهراب و "دست ِ اراده" ی رستم می بیند و این نهاد ِ "جبر اندیش ِ" فردوسی بزرگ، در آب و تاب دادن ِ نقش و "بازیگری غدر ِ دهر" در جای جای شاهنامه ی کوه پیکرش به خوبی دیده می شود.   

شاید "تدبیر"ِ فردوسی بزرگ، گزیر و گریزگاهی ست برای عذر ِ "گناه ِ خود کرده" ی رستم و دریغ که خود کرده را، "تدبیر" نیست.

سهراب، یل ِ مهرورز، با نَفرین ِ "زمانه"، این عفریته ی گوژپشت و بد نهاد، دل ِ پریش و سرِ پریشان ِ رستم ِ "زخم خورده" را مرهم می نهد:

بپیچید زانپس یکی آه کرد / ز نیک و بد اندیشه کوتاه کرد - 

بدو گفت کاین بر من، از من رسید / "زمانه" به دست تو دادم کلید - 

تو زین بیگناهی، که این "گوژپشت" / مرا بر کشید و به زودی بکشت -

رستم، آزاده ی اسیر در چنبره ی خشم و آز ِ آنی، "نقادانه"، در نهاد ناخودآگاه ش، بر خلاف ِ "زمانه کسی را به کس نشمرد"، این اوست که هنوز و همچنان مغرور و مستحکم، "عفریت ِ زمانه" را به "شمار" نمی آورد و بار ِ "گناه ِ خود کرده" ی خود را، خود به بگردن میگیرد و  گردن از بار ِ گران ِ منت ِ "پتیاره دهر" خالی میگذارد:

که اکنون چه داری ز رستم نشان / که "گم" باد نامش ز گردنکشان -

 همی ریخت خون و همی کند موی / سرش پر ز خاک و پر از آب، روی -

به دشنه جگرگاه پور دلیر / دریدم که رستم "مماناد" دیر -

رستم، "سر" ِ خویش را به بهای خطای بزرگ ِ خود، خوار میدارد:

یکی دشنه بگرفت رستم به دست / که از تن بِبُرّد سر ِ خویش پست -  

رستم، داغ دیده و زخم خورده، "سیاهه ی پیشامد" ِ مکتوب ِ سر نوشت را به رخ ِ دیو ِ دهر و زمانه میکوبد:   

 کرا آمد این "پیش" کامد مرا / بکشتم جوانی به پیران سرا -

و به "خاک ِ سیاه" ِ خطای خطیر خود می نشیند:

 بریدن دو دستم سزاوار هست / جز از "خاک ِ تیره مبادم نشست" - 

کدامین پدر هرگز این کار کرد / سزاوارم اکنون به گفتار سرد - 

به گیتی که کشتست فرزند را / دلیر و جوان و خردمند را -

خدایگان فردوسی، با "پدیده ی پاکی ِ سیاوش"، بار ِ این "لکه ی تیره و تار" از دامن ِ جلال و جبروت ِ رستم را پاک می کند و با زایش و آفرینش ِ سیاوش، زنگار نشسته به رخ ِ رستم را می زداید.

نکوهش ِ آز، در شاهنامه، "بخش یازدهم"

961128 - 951028

برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی 

***

نکوهش ِ آز، در شاهنامه، "بخش یازدهم"

***

 سرانجام بستر جز از خاک نیست / ازو بهره زهرست و تریاک نیست -

 چو دانی که ایدر نمانی دراز / به تارک چرا بر نهی تاج آز -

 همان آز را زیر خاک آوری / سرش را سر اندر مغاک آوری -

 ترا زین جهان شادمانی بس است / کجا رنج تو بهر دیگر کس است -

 تو رنجی و آسان دگر کس خورد / سوی گور و تابوت تو ننگرد -

 ***

ببند درازیم و در چنگ آز / ندانیم باز آشکارا ز راز  -

بهادر امیرعضدی

نکوهش ِ آز، در شاهنامه، "بخش دهم"

961127 - 951027

برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی 

***

نکوهش ِ آز، در شاهنامه، "بخش دهم"

***

 چنین گفت خرم دل رهنمای / که خوبی گزین زین سپنجی سرای -

 بنوش و بناز و بپوش و بخور / ترا بهره اینست زین رهگذر - 

سوی آز منگر که او دشمنست / دلش بردهٔ جان آهرمنست - 

نگه کن که در خاک جفت تو کیست / برین خواسته چند خواهی گریست -

بهادر امیرعضدی

نکوهش ِ آز، در شاهنامه، "بخش نهم"

961126 - 951025

برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی 

***

نکوهش ِ آز، در شاهنامه، "بخش نهم"

***

سیاوش، آز زندگی خودش را نقدمیکند:

 چو گیتی تهی ماند از راستان / تو ایدر ببودن مزن داستان - 

ز خاکیم و باید شدن زیر خاک / همه جای ترسست و تیمار و باک -

 تو رفتی و گیتی بماند دراز / کسی آشکارا نداند ز راز -

 جهان سر به سر عبرت و حکمت‌ست / چرا زو همه بهر من غفلت‌ست - 

چو شد سال برشست و شش چاره جوی / ز بیشی و از رنج برتاب روی -

 تو چنگ فزونی زدی بر جهان  / گذشتند بر تو بسی همرهان -

 چو زان نامداران جهان شد تهی / تو تاج فزونی چرا برنهی - 

بهادر امیرعضدی

نکوهش ِ آز، در شاهنامه، "بخش هشتم"

961123

برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی 

***

نکوهش ِ آز، در شاهنامه، "بخش هشتم"

***

 ازین راز جان تو آگاه نیست / بدین پرده اندر ترا راه نیست  -

 همه تا در آز رفته فراز / به کس بر نشد این در راز باز -

 برفتن مگر بهتر آیدش جای / چو آرام یابد به دیگر سرای -

 دم مرگ چون آتش هولناک / ندارد ز برنا و فرتوت باک -

بهادر امیرعضدی