برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی

شتاب و فشار زندگی، تمرکز، حال، و دل و دماغ را از مردم گرفته تا بنشینند و دیوان شمس، حافظ، سعدی یا شاهنامه را بخوانند.این گزیده نگارش های مختصر و کم حجم، شاید روزنه ای باشد برای آشنایی و آشتی شهروندان ایران شهر عزیز، با مفاخر گذشته ی تاریخ میهن مان.

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی

شتاب و فشار زندگی، تمرکز، حال، و دل و دماغ را از مردم گرفته تا بنشینند و دیوان شمس، حافظ، سعدی یا شاهنامه را بخوانند.این گزیده نگارش های مختصر و کم حجم، شاید روزنه ای باشد برای آشنایی و آشتی شهروندان ایران شهر عزیز، با مفاخر گذشته ی تاریخ میهن مان.

گرته برداری نبرد ِ عمروبن عبدود با علی، از "نبرد رستم با دیو سپید".

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی
***
گرته برداری نبرد ِ عمروبن عبدود و علی از "نبرد رستم با دیو سپید".
***
نبرد عمرو بن عبدود با علی:
وزان جایگه سوی دیو سپید/بیامد به کردار تابنده شید-

سوی رستم آمد چو کوهی سیاه/از آهنش ساعد ز آهن کلاه-
ازو شد دل پیلتن پرنهیب/بترسید کامد به تنگی نشیب-
برآشفت برسان پیل ژیان/یکی تیغ تیزش بزد بر میان-
ز نیروی رستم ز بالای اوی/بینداخت یک ران و یک پای اوی-
بریده برآویخت با او به هم/چو پیل سرافراز و شیر دژم-

تهمتن به نیروی جان آفرین/بکوشید بسیار با درد و کین-
بزد دست و برداشتش نره شیر/به گردن برآورد و افگند زیر-
فرو برد خنجر دلش بردرید/جگرش از تن تیره بیرون کشید-

بهادر امیرعضدی

(175) - مترادف اصطلاحِ مانی، پیامبر نقاش، به شاپور: "در ویرانی تن من، آبادی جهانیست"، در شاهنامه ی فردوسی.

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی
***
(175) - مترادف اصطلاحِ مانی، پیامبر نقاش، به شاپور: "در ویرانی تن من، آبادی جهانیست"، در شاهنامه ی فردوسی.
***
ردّ ِ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه در شاهنامه.
***
در ویرانی تن من، آبادی جهانیست
***
هران روز بد کز تو اندر گذشت/بر آنی کزو گیتی آباد گشت-


بهادر امیرعضدی

تفاوت های مفهومی ِ "یک با دگر" / "با یکدگر" و "از یک دگر"، در شیوه ی نگارشی شاهنامه فردوسی.

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی
***
از روش های نگارشی در متن شاهنامه.
***
تفاوت های مفهومی ِ "یک با دگر" / "با یکدگر" و "از یک دگر"، در شیوه ی نگارشی شاهنامه فردوسی.
شگفتا از نبوغ و دقت حکیم طوس.
***

"یک با دگر":

(در حالت مقابله و جدل کلامی)،
به تدبیر یک با دگر ساختند/همه رای بیهوده انداختند-
و
چنان بد که روزی دو شاه جوان/برفتند بی لشکر و پهلوان-
زبان برگشادند یک با دگر/پرآژنگ روی و پراز جنگ سر-
و
بیا تا ببخشیم روی زمین/سراییم یک با دگر آفرین-
و
دبیران دانا به دیوان شدند/ز بهر درم پیش کیوان شدند-
ز باقی که بد بر جهان سربسر/همه برگرفتند یک با دگر-

(در حالت رزمی)،
همی رزم جستند یک با دگر/یکی را ز کینه نه برگشت سر-
و
همی دست سودند یک با دگر/گرفته دو جنگی دوال کمر-
و
توی جنگجوی و منم جنگخواه/بگردیم یک با دگر بی سپاه-
و
بدوگفت کاینست آیین و راه/بگردیم یک با دگر بی سپاه-
دو خنجر گرفتند هر دو به کف/بگشتند چندان میان دو صف-
و

(در حالت مشورت با آرای متفاوت)،
به رهشان سخن رفت یک با دگر/نشستند و گفتند، با یکدگر-
و
چو گشتند زان رنج یکسر ستوه/نشستند یک با دگر همگروه-
و
به آواز گفتند یک با دگر/که شاهی بود زین سزاوارتر-
به مردی و گفتار و رای و نژاد/ازین پاک تر در جهان کس نزاد-

***

"با یکدگر":

(در حالت همگرایی)،
هرآن کس که با داد و روشن دلید/از آمیزش یکدگر مگسلید -  
و
بیا تا ببخشیم روی زمین/سراییم یک با دگر آفرین-

(در حالت وحدت و اتحاد)،
نشینیم با یکدگر شادکام/به یاد شهنشاه گیریم جام-
و
نشستند و گفتند با یکدگر/که از بخت ما را چه آمد به سر-

(در حالت همگرایی با رای همگون)،
همه عهد کردند با یکدگر/که هرگز نگویند زان بوم و بر-

***

"از یک دگر":

(در حالت واگرایی، جدایی، تفرقه، تفکیک و تجزیه)،
همی بود بهرام تا گور نر/به مستی جدا شد، یک از یک دگر-

بهادر امیرعضدی

جبر در شاهنامه - فردوسی، جبراندیش ِ اختیار گزین – 14- نماد ِ جبر، در قامت ِ گیتی.

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی
 ***

جبر در شاهنامه - فردوسی، جبراندیش ِ اختیار گزین – 14- نماد ِ جبر، در قامت ِ گیتی.

***

جبر و جبر اندیشی، در قامت ِ  چرخ، سرنوشت، دهر، قضا، قَدَر، آفرینش، اختر، آسمان، روزگار، سپهر، جهان، سرای سپنج، گیتی و گنبد تیزگرد، جا به جا در شاهنامه، خود می نمایانند. و در برابر، این جبر ِ ناشی از باور ِ حکیم طوس، اختیار گزینی حکیم نیز در هیئت و هیبت سلحشورانه ی پهلوانان شاهنامه اش به رخ کشیده می شود. آنگاه این مرگ(شکارگر انسان)، فراز و قله ی چیرگی جبر ست که مقهور و شکار ِ اختیار گزینی ِ ناشی از روحیه و باور ِ پهلوانان و یلان شاهنامه می شود. 

***

جبر در قامت ِ گیتی:

فردوسی:

یکی پند گویم ترا من درست/دل از مهر گیتی ببایدت شست-

و

بدین نیز همداستانم که زال/ز گیتی چو رودابه جوید همال-

و

چنین است گیتی وزین ننگ نیست/ابا کردگار جهان جنگ نیست-

و

گذر نیست کس را ز فرمان او/کسی کاو بگردد ز پیمان او-

ز گیتی نبیند مگر کاستی/بدو باشد افزونی و راستی-

و

مدار ایچ تیمار با او به هم/به گیتی مکن جان و دل را دژم-

 و

ز چرخ بلند اندر آمد سخن/سراسر همین است گیتی ز بن-

و 

مگر کز شمار تو آید پدید/که نوبت ز گیتی به من چون رسید-

و

تن آزاد و آباد گیتی بروی/بر آسوده از داور و گفتگوی-

و

چنین گفت مر بارمان را قباد/که یکچند گیتی مرا داد داد-

و

چپ و راست هر سو بتابم همی/سر و پای گیتی نیابم همی-

و

سرانجام گیتی ز سیمرغ و زال/پر از داستان شد به بسیار سال-

  و

اگر خود نزادی خردمند مرد/ندیدی ز گیتی چنین گرم و سرد-

 

بهادر امیرعضدی

جبر در شاهنامه - فردوسی، جبراندیش ِ اختیار گزین – 13 - نماد ِ جبر، در قامت ِ جهان

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی
 ***

جبر در شاهنامه - فردوسی، جبراندیش ِ اختیار گزین – 13 - نماد ِ جبر، در قامت ِ جهان.

 

***

جبر و جبر اندیشی، در قامت ِ  چرخ، سرنوشت، دهر، قضا، قَدَر، آفرینش، اختر، آسمان، روزگار، سپهر، جهان، سرای سپنج، گیتی و گنبد تیزگرد، جا به جا در شاهنامه، خود می نمایانند. و در برابر، این جبر ِ ناشی از باور ِ حکیم طوس، اختیار گزینی حکیم نیز در هیئت و هیبت سلحشورانه ی پهلوانان شاهنامه اش به رخ کشیده می شود. آنگاه این مرگ(شکارگر انسان)، فراز و قله ی چیرگی جبر ست که مقهور و شکار ِ اختیار گزینی ِ ناشی از روحیه و باور ِ پهلوانان و یلان شاهنامه می شود. 

***

جبر در قامت ِ جهان:

فردوسی:
چنین است رسم جهان ِ جهان/که کردار خویش از تو دارد نهان-
همی با تو در پرده بازی کند/ز بیرون ترا بی نیازی کند-

فردوسی :
جهانا بپروردیش در کنار/وز آن پس ندادی به جان زینهار-
نهانی ندانم ترا دوست کیست/بدین آشکارت بباید گریست-

و

ندیدی جهان از بُنِه، بِه بُدی/اگر کِه بُدی مَرد اگر مِه بُدی-

و

جهان را چنینست ساز و نهاد/که جز مرگ را کس ز مادر نزاد-

 

بهادر امیرعضدی