جبر در شاهنامه - فردوسی، جبراندیش ِ اختیار گزین - 12 - نماد ِ جبر، در قامت ِ سپهر.

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی
 ***

جبر در شاهنامه - فردوسی، جبراندیش ِ اختیار گزین - 12 - نماد ِ جبر، در قامت ِ سپهر.

***

جبر و جبر اندیشی، در قامت ِ  چرخ، سرنوشت، دهر، قضا، قَدَر، آفرینش، اختر، آسمان، روزگار، سپهر، جهان، سرای سپنج، گیتی و گنبد تیزگرد، جا به جا در شاهنامه، خود می نمایانند. و در برابر، این جبر ِ ناشی از باور ِ حکیم طوس، اختیار گزینی حکیم نیز در هیئت و هیبت سلحشورانه ی پهلوانان شاهنامه اش به رخ کشیده می شود. آنگاه این مرگ(شکارگر انسان)، فراز و قله ی چیرگی جبر ست که مقهور و شکار ِ اختیار گزینی ِ ناشی از روحیه و باور ِ پهلوانان و یلان شاهنامه می شود. 

***

جبر در قامت ِ سپهر:

 کیخسرو:
ببینیم تا دست گردان سپهر/بدین جنگ سوی که یازد بمهر-
بکوشیم وز کوشش ما چه سود/کز آغاز بود آنچ بایست بود-

و

فردوسی:

برین گونه گردد به ما بر سپهر/بخواهد ربودن چو بنمود چهر-

سام به زال:
گذر نیست بر حکم گردان سپهر/هم ایدر بگسترد بایدت مهر-

سیاوش:
مرا زندگانی سرآید همی/غم و درد و انده درآید همی-
چنین است کار سپهر بلند/گهی شاد دارد گهی مستمند-

سیاوش:
برین گونه خواهد گذشتن سپهر/نخواهد شدن رام با من به مهر-
ز خورشید تابنده تا تیره‌خاک/گذر نیست از داد یزدان پاک-

پیران ویسه:
نیابی گذر تو ز گردان سپهر/کزویست آرام و پرخاش و مهر-

سیاوش:
چنین است کار سپهر بلند/گهی شاد دارد گهی مستمند-

افراسیاب:
چو چشم زمانه بدوزم به گنج/سزد گر سپهرم نخواهد به رنج-

پیران ویسه:
وگر زین نشان راز دارد سپهر/بیفزایدش هم باندیشه مهر-
بخواهد بدن بی‌گمان بودنی/نکاهد به پرهیز افزودنی-

سیاوش:
سیاوش به پیران نگه کرد و گفت/که فرمان یزدان نشاید نهفت-
اگر آسمانی چنین است رای/مرا با سپهر روان نیست پای-

خوابگزاران ِ تورانی به افراسیاب:
برین سان گذر کرد خواهد سپهر/گهی پر ز خشم و گهی پر ز مهر-

بهادر امیرعضدی

جبر در شاهنامه - فردوسی، جبراندیش ِ اختیار گزین - 12 - نماد ِ جبر، در قامت ِ روزگار.

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی
 ***

جبر در شاهنامه - فردوسی، جبراندیش ِ اختیار گزین - 12 -  نماد ِ جبر، در قامت ِ روزگار.

***

جبر و جبر اندیشی، در قامت ِ  چرخ، سرنوشت، دهر، قضا، قَدَر، آفرینش، اختر، آسمان، روزگار، سپهر، جهان، سرای سپنج، گیتی و گنبد تیزگرد، جا به جا در شاهنامه، خود می نمایانند. و در برابر، این جبر ِ ناشی از باور ِ حکیم طوس، اختیار گزینی حکیم نیز در هیئت و هیبت سلحشورانه ی پهلوانان شاهنامه اش به رخ کشیده می شود. آنگاه این مرگ(شکارگر انسان)، فراز و قله ی چیرگی جبر ست که مقهور و شکار ِ اختیار گزینی ِ ناشی از روحیه و باور ِ پهلوانان و یلان شاهنامه می شود. 

***

جبر در قامت ِ روزگار:
دارای داراب در حال مرگ، به اسکندر:
 بدو گفت مگری کزین سود نیست/از آتش مرا بهره جز دود نیست-
چنین بود بخشش ز بخشنده ام/هم از روزگار درخشنده ام-

فردوسی:

گر ایدونک بد بینی از روزگار/به نیکی همو باشد آموزگار-

پیران ویسه:
بدو گفت پیران که با روزگار/نسازد خرد یافته کارزار-

بهادر امیرعضدی

جبر در شاهنامه - فردوسی، جبراندیش ِ اختیار گزین – 11 - نماد ِ جبر، در قامت ِ آسمان.

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی
 ***

جبر در شاهنامه - فردوسی، جبراندیش ِ اختیار گزین – 11 - نماد ِ جبر، در قامت ِ آسمان.

***

جبر و جبر اندیشی، در قامت ِ  چرخ، سرنوشت، دهر، قضا، قَدَر، آفرینش، اختر، آسمان، روزگار، سپهر، جهان، سرای سپنج، گیتی و گنبد تیزگرد، جا به جا در شاهنامه، خود می نمایانند. و در برابر، این جبر ِ ناشی از باور ِ حکیم طوس، اختیار گزینی حکیم نیز در هیئت و هیبت سلحشورانه ی پهلوانان شاهنامه اش به رخ کشیده می شود. آنگاه این مرگ(شکارگر انسان)، فراز و قله ی چیرگی جبر ست که مقهور و شکار ِ اختیار گزینی ِ ناشی از روحیه و باور ِ پهلوانان و یلان شاهنامه می شود. 

***

جبر در قامت ِ آسمان:

 دارای داراب در نبرد با اسکندر:
 ببینیم فرجام تا چون بود/که گردِش ز اندیشه بیرون بود-
و

خردمند گر مردم بدگمان/نداند کسی چارهٔ آسمان-
 

رستم:

همی گفت من زنده با پیر سر/بدیدم بدین سان گرامی پسر-

بدو گفت رستم کزین غم چه سود/که این ز آسمان بودنی کار بود-

و  

کتایون بدو گفت کای بدگمان/مشو تیز با گردش آسمان-

و

ز تنگی چنان شد که چاره نماند/سپه را همی پود و تاره نماند-

سخن رفتشان یک به یک همزبان/که از ماست بر ما بد آسمان-

و

جبر اندیشی خاقان چین:

ز مادر همه مرگ را زاده ایم/بناکام گردن بدو داده ایم-

کس از گردش آسمان نگذرد/وگر بر زمین پیل را بشکرد-

و

زمانش چنین بود نگشاد چهر/مرا دل پر از درد و سر پر ز مهر-

بدین گونه بد گردش آسمان/بسنده نباشد کسی با زمان-
 و

بدو گفت کز گردش آسمان/بگوی آنچ دانی و پنهان ممان-

و 

کسی با ستاره نکوشد به جنگ/نه با آسمان جست کس نام و ننگ-

و

بباشد همه بودنی بی گمان/نتابیم با گردش آسمان-

و

ستاره شناسان بر او شدند/همی ز آسمان داستانها زدند-

ندیدند روزش کشیدن دراز/ز گیتی همی گشت بایست باز-

و

چنین گفت دارا که هم بی گمان/ز ما بود بر ما بد آسمان-

و

دگر گفت کز گردش آسمان/خردمند برنگذرد بی گمان-

کزو شادمانیم و زو ناشکیب/گهی در فراز و گهی در نشیب-

و

جهاندار زان لرزه شد بدگمان/پراندیشه از گردش آسمان-

و

ببینی بدین داد و نیکی گمان/که او خلعتی یابد از آسمان-

که هرگز نگردد کهن بر برش/بماند کلاه کیان بر سرش-

و

دگر گفت کز گردش آسمان/خردمند برنگذرد بی گمان-

کزو شادمانیم و زو ناشکیب/گهی در فراز و گهی در نشیب-

و

اسکندر:

چنین گفت کز گردش آسمان/نیابد گذر مرد نیکی گمان-

مرا روی گیتی بباید سپرد/بد و نیک چندی بباید شمرد-

و

نخست آفرین کرد بر کردگار/که زو دید نیک و بد روزگار-
دگر گفت کز گردش آسمان/خردمند برنگذرد بی گمان-

رستم:
بدو گفت رستم که با آسمان/نتابد بداندیش و نیکی گمان-

افراسیاب:

خردمند گر مردم بدگمان/نداند کسی چاره ی آسمان-

بهادر امیرعضدی

جبر در شاهنامه - فردوسی، جبراندیش ِ اختیار گزین – 10 - نماد ِ جبر، در قامت ِ اختر.

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی
 ***

جبر در شاهنامه - فردوسی، جبراندیش ِ اختیار گزین – 10 - نماد ِ جبر، در قامت ِ اختر.

***

جبر و جبر اندیشی، در قامت ِ  چرخ، سرنوشت، دهر، قضا، قَدَر، آفرینش، اختر، آسمان، روزگار، سپهر، جهان، سرای سپنج، گیتی و گنبد تیزگرد، جا به جا در شاهنامه، خود می نمایانند. و در برابر، این جبر ِ ناشی از باور ِ حکیم طوس، اختیار گزینی حکیم نیز در هیئت و هیبت سلحشورانه ی پهلوانان شاهنامه اش به رخ کشیده می شود. آنگاه این مرگ(شکارگر انسان)، فراز و قله ی چیرگی جبر ست که مقهور و شکار ِ اختیار گزینی ِ ناشی از روحیه و باور ِ پهلوانان و یلان شاهنامه می شود. 

***

جبر در قامت ِ اختر:

مرا این ز اختر بد آید همی/که نامم بخاک اندر آید همی-

فردوسی:

چه گفت آن خردمند بسیار هوش/که با اختر بد به مردی مکوش-

و

به اختر کس آن دان که دخترش نیست/چو دختر بود روشن اخترش نیست-

و

که برگشت روز بزرگان دهر/ز اختر ترا بیشتر بود بهر-

و

که روزی نبد زندگانیم خوش/دژم بودم از اختر کینه کش-

و

دگر هرک در جنگ من کشته شد/کرا ز اخترش روز برگشته شد۰

و

همانا که نزد تو آمد خبر/که ما را چه آمد ز اختر به سر-

سکندر بیاورد لشکر ز روم/نه برماند ما را نه آباد بوم-

و

وزان جایگه خواسته برگرفت/همی ماند از کار اختر شگفت-

و

اسیرم کنون در کف شهرگیر/روان خسته از اختر و تن به تیر-

و

مرا گر به زاول سرآید زمان/بدان سو کشد اختر بی گمان-

و

بر آتش بسوزد بر و بوم ما/ندانم چه کرد اختر شوم ما-

و

چو چندی برآمد برین روزگار/خجسته ببود اختر شهریار-

و

چو یزدان نیکی دهش زور داد/از اختر ترا گردش هور داد-

و

چه اختر بد این از تو ای نیک بخت/چه باری ز شاخ کدامین درخت-

که ایدون به بالین شیرآمدی/ستمکاره مرد دلیر آمدی-

و

از اختر چنین استشان بهره خود/که باشند شادان به کردار بد-

و

بدان ای سر مایهٔ تازیان/کز اختر بدی جاودان بی زیان-

و

چنین تا برآمد برو سالیان/نیامدش ز اختر زمانی زیان-

و

واز اختر بجوئید و پاسخ دهید/همه کار و کردار فرخ نهید-

و

دل نوذر از غم پر از درد بود/که تاجش ز اختر پر از گرد بود-

 و

که جویند تا اختر زال چیست/بران اختر از بخت سالار کیست-

و

بیامد دژم از بر گاه اوی/همه تیره دید اختر و ماه اوی-

 و

چو بر ویسه آمد ز اختر شکن/نرفت از پسش قارن رزم زن-

و

وگر یار باشد خداوند هور/دهد مر مرا اختر نیک زور-

بهادر امیرعضدی

جبر در شاهنامه - فردوسی، جبراندیش ِ اختیار گزین - 9 - نماد ِ جبر، در قامت ِ قَدَر.

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی
 ***

جبر در شاهنامه - فردوسی، جبراندیش ِ اختیار گزین - 9 - نماد ِ جبر، در قامت ِ قَدَر.

***

جبر و جبر اندیشی، در قامت ِ  چرخ، سرنوشت، دهر، قضا، قَدَر، آفرینش، اختر، آسمان، روزگار، سپهر، جهان، سرای سپنج، گیتی و گنبد تیزگرد، جا به جا در شاهنامه، خود می نمایانند. و در برابر، این جبر ِ ناشی از باور ِ حکیم طوس، اختیار گزینی حکیم نیز در هیئت و هیبت سلحشورانه ی پهلوانان شاهنامه اش به رخ کشیده می شود. آنگاه این مرگ(شکارگر انسان)، فراز و قله ی چیرگی جبر ست که مقهور و شکار ِ اختیار گزینی ِ ناشی از روحیه و باور ِ پهلوانان و یلان شاهنامه می شود. 

***

جبر در قامت ِ قَدَر:

فردوسی:

چنینست رسم قضا و قدر/ز بخشش نیابی به کوشش گذر-

فردوسی:

بزد بر بر و سینهٔ اشکبوس/سپهر آن زمان دست او داد بوس-

قضا گفت گیر و قدر گفت ده/فلک گفت احسنت و مه گفت زه-

 
بهادر امیرعضدی