دلجویی گودرز از رستم، از نابخردی کیکاووس

و.ک(326)

برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی

***

دلجویی گودرز از رستم از نابخردی کیکاووس و پاسخ رستم:

تهمتن چنین پاسخ آورد باز / که هستم ز کاووس کی بی نیاز -

 مرا تخت زین باشد و تاج ترگ / قبا جوشن و دل نهاده به مرگ -

 چرا دارم از خشم کاووس باک / چه کاووس پیشم چه یک مشت خاک –

همسان پنداری چرخش ِ انگشتری بهرام ِ بهرام* و چرخش ِ چرخ ِ دهر

و.ک(327)

برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی

***
همسان پنداری چرخش انگشتری بهرام بهرام* و چرخش چرخ دهر
***
شباهت شتاب چرخش بخت و اقبال دهر با شتاب چرخش انگشتری بهرام بهرام در تحکیم حکم بخت، در برگرداندن آنی ورق، از بردگی به شاهی.
***
حکیم طوس، در جایی از شاهنامه، از زبان بهرام ِ بهرام، به ناپایداری و عدم ثبات دنیا و دهر اشاره میکند که، فاصله ی زمانی بین "روی آوری" ستاره ی بخت اقبال و روی گردانی ستاره ی بخت و اقبال، به مویی بندست و به آنی و به آهی.
 
بهرام ِ بهرام(بهرام چوبینه)، دل در گرو تاج و تخت خسرو پرویز نهاده است‌. گردیه(خواهر بهرام چوبینه)، او را از چنگ اندازی به تخت و تاج خسرو پرویز بر حذر میدارد:
 ازان پس ببهرام بهرام گفت/که‌ای با خرد یار و با رای جفت-
 چه گویی کزین جستن تخت وگنج/بزرگیست فرجام، گر درد ورنج؟

بهرام، بر آمدن از سپاهی گری به شاهی خود را دست به نقد و آسان می یابد.
 بهرام ِ بهرام کوتاهی زمان ِ به فراز رفتن و فرو غلتیدن انگشتری خود را شاهد مثال می آورد و برگشتن ِ آنی ورق، از بردگی به شاهی را به رخ می کشد:
 بخندید بهرام ازان داوری / از آن  پس "بر انداخت انگشتری" -
بدو گفت " چندانک این در هوا / بماند، شود بنده ایی پادشا " -

حکیم طوس، این بار از زبان بهرام چوبین، ثبات و ماندگاری ِ دنیا و دهر را اعتباری نمی بیند و غدر دهر را اینگونه به رخ ما می نمایاند که، بله پرگار دهر و زمانه همواره بر یک مدار نمی چرخد.
...........................................................
پ ن:
*بهرام بهرام، نوه شاپور ساسان - پسر بهرام ِ شاپور -
یکی پور بودش، دلارام بود / ورا نام، بهرام بهرام بود -
 چو شد پادشاهیش بر سال بیست / یکی کم، برو زندگانی گریست -
 پسر بود او را یکی شادکام / که بهرام بهرامیان داشت نام -
  

گنگ دژ هوختش، هوخت کنگ دژ، یا کنگ دژ هودج در شاهنامه

و.ک(328)

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی

*** 

ضحاک، بانی هوخت کنگ دژ یا "بیت المقدس" 

*** 

 گنگ دژ هوختش پهلوی (بیت المقدس)، یا اورشلیم، که ایوان ضحاک در آنجا بود: 

به خشکی رسیدند سر کینه جوی / به بیت المقدس نهادند روی -

 که بر پهلوانی زبان راندند / همی کنگ دژ هودجش خواندند -

 به تازی کنون خانه پاک دان / برآورده ایوان ضحاک دان -

 سیاوش، بانی گنگ دژ در ختن.

 مقر و پایگاه سیاوش نزدیک ختن (پایگاه پیران ویسه) :

زمن بشنو از گنگ دژ داستان/ بدین داستان باش همداستان - 

که چون گنگ دژ در جهان جای نیست / بدان سان زمینی دلارای نیست -

 که آنرا سیاوش برآورده بود / بسی اندرو رنجها برده بود -

زمانی که کیخسرو پس از شکست افراسیاب به گنگ دژ می رسد:
 چهانجوی چون گنگ دژ را بدید / شد از آب دیده رخش ناپدید -
پیاده شد از اسب و رخ بر زمین / همی کرد بر کردگار آفرین -
همی گفت کای داور داد و پاک / یکی بنده ام دل پر از ترس و باک -
که این باره ی شارستان پدر / بدیدم برآورده از ماه سر -
سیاوش که از فر یزدان پاک / چنین باره ای برکشید از مغاک -
ستمگر بد آن کو به بد آخت دست / دل هر کس از کشتن او بخست -
بران باره بگریست یکسر سپاه / ز خون سیاوش که بد بیگناه -

بهادر امیرعضدی

شعار آشنای "یا مرگ یا پیروزی"

و.ک(329)

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی

***

شعار آشنای "یا مرگ یا پیروزی"

***

 همه روی یکسر به جنگ آوریم / جهان بر بداندیش تنگ آوریم -

 ببندیم دامن* یک اندر دگر / "اگر خاک یابیم اگر بوم و بر" - 

...............................................................................

پ ن:

* دامن همت بر بستن، در گره گاه و بزنگاه های دشوار و پرمخاطره ی نبرد های سنگین، که دستیابی به پیروزی چندان آسان نمی نموده، سپاهیان برای جلو گیری از فرار و هزیمت همرزمان سست باور و متزلزل، دامن زره ی رزم یکدیگر رو به هم گره می زده ند. 

بهادر امیرعضدی

توجیه نظام "کاست"ی، برای برقراری و تداوم ساختار امارت و سرحد داری

و.ک(330)

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی

***

توجیه نظام "کاست"ی، برای برقراری و تداوم ساختار امارت و سرحد داری

***

خود بینی و نخوت کسرا انوشیروان و توجیه اجتناب ناپذیری نظام "کاست"ی، برای برقراری و تداوم و روانکاری چرخ دنده های ساختار امارت و سرحد داری پادشاهان: 

 یکی گفت گیرم کنون مهتری / به رای و به دانش ز ما بهتری - 

چرا برگذشتی ز شاهنشهان / دو دیده به رای تو دارد جهان -

 چنین داد پاسخ که ما را خرد / ز دیدار ایشان همی بگذرد - 

"هش و دانش و رای، دستور ماست /  زمین گنج و اندیشه گنجور ماست"  -

  دگر گفت باز تو ای شهریار / عقابی گرفتست روز شکار  -

 چنین گفت: "کو را بکوبید پشت / که با مهتر خود چرا شد درشت" - 

بیاویز پایش ز دار بلند / بدان تا بدو بازگردد گزند -

 "که از کهتران نیز در کارزار / فزونی نجویند با شهریار" -

بهادر امیرعضدی