برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی

شتاب و فشار زندگی، تمرکز، حال، و دل و دماغ را از مردم گرفته تا بنشینند و دیوان شمس، حافظ، سعدی یا شاهنامه را بخوانند.این گزیده نگارش های مختصر و کم حجم، شاید روزنه ای باشد برای آشنایی و آشتی شهروندان ایران شهر عزیز، با مفاخر گذشته ی تاریخ میهن مان.

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی

شتاب و فشار زندگی، تمرکز، حال، و دل و دماغ را از مردم گرفته تا بنشینند و دیوان شمس، حافظ، سعدی یا شاهنامه را بخوانند.این گزیده نگارش های مختصر و کم حجم، شاید روزنه ای باشد برای آشنایی و آشتی شهروندان ایران شهر عزیز، با مفاخر گذشته ی تاریخ میهن مان.

عناوین یادداشت‌ها

  • تغییرات چهره و حرکات شخصیت ها، در واکنش به رویداد ها، در شاهنامه - 20 دوشنبه 31 مرداد 1401 00:29
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** تغییرات چهره و حرکات شخصیت ها، در واکنش به رویداد ها، در شاهنامه - 20 *** نبوغ ِ فردوسی در به نمایش در آوردن و توصیف ِ حالت چهره، (میمیک ِ چهره) و حالت ِ حرکات، (ژِست و فیگور) شخصیت ها در واکنش به رویدادهای متفاوت. *** ز هنگ سپهدار و چنگ سوار/نیامد دوال کمر پایدار- گسست و به خاک...
  • پشیمانی افراسیاب از کشتن برادرش اغریرث: دوشنبه 31 مرداد 1401 00:19
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** پشیمانی افراسیاب از کشتن برادرش اغریرث: گر از من سر نامور گشته شد/که اغریرث پر خرد کشته شد- جوانی بد و نیکی روزگار/من امروز را دی گرفتم شمار- که پیش آمدندم همان سرکشان/پس پشت هر یک درفشی کشان- بسی یاد دادندم از روزگار/دمان از پس و من دوان زار و خوار- بهادر امیرعضدی
  • (137) - مترادف ِ اصطلاح ِ "نقد را به نسیه ندادن" در شاهنامه ی فردوسی دوشنبه 31 مرداد 1401 00:15
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** (137) - مترادف ِ اصطلاح ِ " نقد را به نسیه ندادن " در شاهنامه ی فردوسی. *** ردّ ِ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه در شاهنامه. *** نقد را به نسیه ندادن: گلستان که امروز باشد ببار/تو فردا چنی گل نیاید بکار- بهادر امیرعضدی
  • شخصیت های شاهنامه، همدیگر را چگونه می بینند؟ - بخش 23 - رستم از دید افراسیاب. دوشنبه 31 مرداد 1401 00:07
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** شخصیت های شاهنامه، همدیگر را چگونه می بینند؟ - بخش 23 - رستم از دید افراسیاب. *** رستم از دید افراسیاب در نخستین نبردش با رستم نوجوان: سواری پدید آمد از تخم سام/که دستانش رستم نهادست نام- بیامد بسان نهنگ دژم/که گفتی زمین را بسوزد بدم- همی تاخت اندر فراز و نشیب/همی زد به گرز و به...
  • (136) - مترادف ِ اصطلاح ِ "جوان ست و جویای نام" در شاهنامه ی فردوسی. یکشنبه 30 مرداد 1401 22:07
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** (136) - مترادف ِ اصطلاح ِ "جوان ست و جویای نام" در شاهنامه ی فردوسی. *** ردّ ِ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه در شاهنامه. *** اصطلاح ""جوان ست و جویای نام": چو افراسیابش به هامون بدید/شگفتید ازان کودک نارسید- ز ترکان بپرسید کین اژدها/بدین گونه از بند گشته...
  • در پرده گویی ِ "عیان ترین بی حاجت ِ بیان" حکیم فردوسی طوسی، در سروده های "اروتیک" شاهنامه - بخش هفتم یکشنبه 30 مرداد 1401 21:49
    و.ک(072,7) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** در پرده گویی ِ "عیان ترین بی حاجت ِ بیان" حکیم فردوسی طوسی، در سروده های "اروتیک" شاهنامه - بخش هفتم - کیکاووس از دو نوزاد مرده ی پرستار شبستان، بد گمان ست: ازان پس نگه کرد کاووس شاه/کسی را که کردی به اختر نگاه- ز سودابه و رزم هاماوران/سخن گفت هرگونه...
  • شخصیت های شاهنامه، همدیگر را چگونه می بینند؟ - بخش 22 - افراسیاب از دید زال و پیران ویسه یکشنبه 30 مرداد 1401 21:38
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** شخصیت های شاهنامه، همدیگر را چگونه می بینند؟ - بخش 22 - افراسیاب از دید زال و پیران ویسه. *** زال به رستم: بدو گفت زال ای پسر گوش دار/یک امروز با خویشتن هوش دار- که آن ترک در جنگ نر اژدهاست/در آهنگ و در کینه ابر بلاست- درفشش سیاهست و خفتان سیاه/ز آهنش ساعد ز آهن کلاه- همه روی آهن...
  • رخت رزم افراسیاب یکشنبه 30 مرداد 1401 21:28
    رخت رزم افراسیاب: زال به رستم: درفشش سیاهست و خفتان سیاه/ز آهنش ساعد ز آهن کلاه- همه روی آهن گرفته به زر/نشانی سیه بسته بر خود بر- بهادر امیرعضدی
  • اغراق یا بزرگنمایی در شاهنامه ی فردوسی - بخش هفتم - درفش افراسیاب یکشنبه 30 مرداد 1401 20:50
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** اغراق یا بزرگنمایی در شاهنامه ی فردوسی - بخش هفتم *** اغراق و بزرگنمایی، شگردی هنرمندانه که ردّ و نشان آن را در بسیاری از هنرها از جمله کاریکاتور، مینیاتور، سینما، تاتر، شعر(بویژه غزل)، داستان و ... می توان دید. اغراق، جلوه یی ست از هنر که برای ملموس و مشهود کردن یک واقعیت، آن را...
  • بی ارزش شدن پول یکشنبه 30 مرداد 1401 16:17
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** در پادشاهی زو طهماسب، ایران دچار خشکسالی می شود. آنسان که ارزش نان با درم برابر می شود. بی ارزش شدن پول: همان بد که تنگی بد اندر جهان/شده خشک خاک و گیا را دهان- نیامد همی ز آسمان هیچ نم/ همی برکشیدند نان با درم- بهادر امیرعضدی
  • زال زر، پس از کشته شدن نوذر، پسران او(طوس و گستهم) را در خور و شایسته ی شاهی نمی بیند: یکشنبه 30 مرداد 1401 16:15
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** زال زر، پس از کشته شدن نوذر، پسران او(طوس و گستهم) را در خور و شایسته ی شاهی نمی بیند: بباید یکی شاه خسرونژاد/که دارد گذشته سخنها بیاد- به کردار کشتیست کار سپاه/همش باد و هم بادبان تخت شاه- اگر داردی طوس و گستهم فر/سپاهست و گردان بسیار مر- نزیبد بریشان همی تاج و تخت/بباید یکی شاه...
  • (135) - مترادف ِ اصطلاح ِ "تو مو می بینی و من پیچش مو" در شاهنامه ی فردوسی شنبه 29 مرداد 1401 15:13
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** (135) - مترادف ِ اصطلاح ِ "تو مو می بینی و من پیچش مو" در شاهنامه ی فردوسی. *** ردّ ِ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه در شاهنامه. *** تو مو می بینی و من پیچش مو, *** اشاره ی گیو گودرز، به خردمندی و هوشیاری کیخسرو: تو از ایزدی فرّ و بُرزِ کیان/به موی اَندرآیی، ببینی میان - بی...
  • آداب رزم، ادامه ی نبرد در شب را بر نمی تابد - بخش 2 - نبرد سپاه قارن رزم زن با سپاه افراسیاب پنج‌شنبه 27 مرداد 1401 13:41
    و.ک(026) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** آداب رزم، ادامه ی نبرد در شب را بر نمی تابد - بخش 2 - نبرد سپاه قارن رزم زن با سپاه افراسیاب *** رسم ِ نجنگیدن در شب: ز قارن چو افراسیاب آن بدید/بزد اسپ و لشکر سوی او کشید- یکی رزم تا شب برآمد ز کوه/بکردند و نامد دل از کین ستوه- چو شب تیره شد قارن رزمخواه/بیاورد سوی دهستان...
  • نمود ِ مصداق مستی و راستی در واکنش مهراب کابلی، پس از دیدن دختر زاده اش رستم. پنج‌شنبه 13 مرداد 1401 11:29
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** نمود ِ مصداق مستی و راستی در واکنش مهراب کابلی، پس از دیدن دختر زاده اش رستم. *** مهراب حرف دل و احساسش را در عالم مستی به زبان میراند و گردن فرازی می کند: همی خورد مهراب چندان نبید/که چون خویشتن کس به گیتی ندید- همی گفت نندیشم از زال زر/نه از سام و نز شاه با تاج و فر- من و رستم و...
  • « آداب میگساری »، در شاهنامه فردوسی - بنام نوشیدن می - 17 - میگساری بخش فرجامین نیایش و شکرگزاری پنج‌شنبه 13 مرداد 1401 11:23
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** « آداب میگساری »، در شاهنامه فردوسی - بنام نوشیدن می - 17 - میگساری بخش فرجامین نیایش و شکرگزاری. *** شاهان و پهلوانان در شاهنامه، بنا به رسمی نا نوشته و معمول، گاه پیش یا پس از نیایش، به میگساری می نشینند. *** میگساری سام نریمان، پس از دیدن رستم نوباوه: ز رستم همی در شگفتی...
  • آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - 21 - نامه ی سام به زال زر. پنج‌شنبه 13 مرداد 1401 10:13
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - 21 - نامه ی سام به زال زر. *** نامه ی سام به زال: پس آن نامهٔ زال پاسخ نوشت/بیاراست چون مرغزار بهشت- نخست آفرین کرد بر کردگار/بران شادمان گردش روزگار- ستودن گرفت آنگهی زال را/خداوند شمشیر و کوپال را- بهادر امیرعضدی
  • زال زر در آزمون منوچهر، تیغ سخن از نیام بر می کشد و پند هایی در قالب پاسخ به آزمون منوچهر بر زبان می راند. سه‌شنبه 11 مرداد 1401 10:15
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** حکیم خردمند طوس فردوسی فرزانه، این بار پندهای ناب خود را از زبان زال به گوش ما می رساند. *** زال زر در آزمون منوچهر، تیغ سخن از نیام بر می کشد و پند هایی در قالب پاسخ به آزمون منوچهر بر زبان می راند. (( کنون از نیام این سخن برکشیم )): همه رنج ما ماند زی خارستان/گذر کرد باید سوی...
  • آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - 20 - نامه افراسیاب به سیاوش سه‌شنبه 11 مرداد 1401 00:41
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - 20 - نامه افراسیاب به سیاوش *** نامه نگاری، افراسیاب به سیاوش: چو بشنید افراسیاب این سخن/یکی رای با دانش افگند بن- دبیر جهان دیده را پیش خواند/زبان برگشاد و سخن برفشاند- وصفی زیبا و دلنشین از نوشتن: نخستین که بر خامه بنهاد...
  • آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - 19 نامه سیاوش به کیکاووس پنج‌شنبه 6 مرداد 1401 23:44
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - 19 نامه سیاوش به کیکاووس *** نامه سیاوش به کیکاووس: بفرمود تا رفت پیشش دبیر/نوشتن یکی نامه ای بر حریر- نخست آفرین کرد بر دادگر/کزو دید نیروی و فر و هنر- خداوند هوش و زمان و مکان/خرد پروراند همی با روان- گذر نیست کس را ز فرمان...
  • ردّ و نشان ِ جبر باوری در شاهنامه ی فردوسی - بخش 13 - جبر اندیشی مهراب کابلی پنج‌شنبه 6 مرداد 1401 23:41
    و.ک(003,13) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** ردّ و نشان ِ جبر باوری در شاهنامه ی فردوسی - بخش 13 - جبر اندیشی مهراب کابلی. *** جبر اندیشی از زبان مهراب کابلی به همسرش سیندخت: به سیندخت مهراب گفت این سخن/نوآوردی و نو نگردد کهن- سرای سپنجی بدین سان بود/خرد یافته زو هراسان بود- یکی اندر آید دگر بگذرد/گذر نی که چرخش...
  • (134) - مترادف ِ اصطلاح ِ "از راه به در بردن" در شاهنامه ی فردوسی. پنج‌شنبه 6 مرداد 1401 23:36
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** (134) - مترادف ِ اصطلاح ِ "از راه به در بردن" در شاهنامه ی فردوسی. *** ردّ ِ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه در شاهنامه. *** از راه به در بردن: چنان دان که رودابه را پور سام/نهانی نهادست هر گونه دام- ببردست روشن دلش را ز راه/یکی چاره مان کرد باید نگاه- بهادر امیرعضدی
  • وصف رودابه سه‌شنبه 4 مرداد 1401 01:52
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** وصف رودابه: سه دیگر چو رودابهٔ ماه روی/یکی سرو سیمست با رنگ و بوی- ز سر تا به پایش گلست وسمن/به سرو سهی بر سهیل یمن از آن گنبد سیم سر بر زمین/فرو هشته بر گل کمند از کمین- به مشک و به عنبر سرش بافته/به یاقوت و زمرد تنش تافته- سر زلف و جعدش چو مشکین زره/فگندست گویی گره بر گره- ده انگشت...
  • (133) - مترادف ِ اصطلاح ِ "نخود زیر زبونش نمی خیسه" یا حرف در دهنش نمی مونه در شاهنامه ی فردوسی سه‌شنبه 4 مرداد 1401 01:25
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** (133) - مترادف ِ اصطلاح ِ "نخود زیر زبونش نمی خیسه" یا حرف در دهنش نمی مونه در شاهنامه ی فردوسی. *** ردّ ِ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه در شاهنامه. *** اصطلاح "نخود زیر زبونش نمی خیسه" یا حرف در دهنش نمی مونه: پرستنده با ماه دیدار گفت/که هرگز نماند سخن در نهفت-...
  • با فرزند نام و نشان بجا می ماند( به گیتی بماند ز فرزند نام) سه‌شنبه 4 مرداد 1401 01:20
    و.ک(067) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** با فرزند نام و نشان بجا می ماند( به گیتی بماند ز فرزند نام): چه نیکوتر از پهلوان جوان/که گردد به فرزند روشن روان- چو هنگام رفتن فراز آیدش/به فرزند نو روز بازآیدش- به گیتی بماند ز فرزند نام/که این پور زالست و آن پور سام- بدو گردد آراسته تاج و تخت/ازان رفته نام و بدین مانده...
  • معادل پیشه ی توبره کشی در قالب( کمان دار، نیزه دار، سپر دار) در شاهنامه دوشنبه 3 مرداد 1401 18:17
    و.ک(031) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** معادل پیشه ی توبره کشی در قالب( کمان دار، نیزه دار، سپر دار) در شاهنامه *** ردّ ِ روند (پروسه) و خط سیرِ ریدک1 در قالب "توبره کش2، کمان دار، نیزه دار، سپر دار" در شاهنامه تا " شاهد " و "مغبچه ی باده فروش" دیوان حافظ، در گذر زمان. *** معادل...
  • ردّ و نشان ِ جبر باوری در شاهنامه ی فردوسی - بخش 12 - جبر اندیشی زال زر. دوشنبه 3 مرداد 1401 18:06
    و.ک(003,12) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** ردّ و نشان ِ جبر باوری در شاهنامه ی فردوسی - بخش 12 - جبر اندیشی زال زر. *** در هم تنیدگی جبر چرخ و داد یزدان در یک قاب و قالب، از زبان زال زر: چو یزدان چنین راند اندر بوش/بران بود چرخ روان را روش- کس از داد یزدان نیابد گریغ/وگر چه بپرد برآید به میغ- سنان گر بدندان بخاید...
  • شهید و بهشت در شاهنامه یکشنبه 2 مرداد 1401 14:27
    و.ک(068) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** شهید و بهشت در شاهنامه *** قارن رزم زن، سپهدار منوچهر شاه و وعده ی بهشت دادن به سپاهیان: بدان گه که روشن جهان تیره گشت/طلایه پراگنده بر گرد دشت- به پیش سپه قارن رزم زن/ابا رای زن سرو شاه یمن- خروشی برآمد ز پیش سپاه/که ای نامداران و مردان شاه- بکوشید کاین جنگ آهرمنست/همان...
  • آرایش نظامی، در جنگ های بزرگ ِ شاهنامه - بخش نهم یکشنبه 2 مرداد 1401 14:23
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** آرایش نظامی، در جنگ های بزرگ ِ شاهنامه - بخش نهم *** صف آرایی سپاه کیقباد: قباد از بزرگان سخن بشنوید/پس افراسیاب و سپه را بدید- بپوشید رستم سلیح نبرد/چو پیل ژیان شد که برخاست گرد- رده بر کشیدند ایرانیان/ببستند خون ریختن را میان- به یک دست مهراب کابل خدای/دگر دست گژدهم جنگی به پای-...
  • اغراق یا بزرگنمایی در شاهنامه ی فردوسی - بخش ششم - نبرد سپاه منوچهر با سپاه افراسیاب یکشنبه 2 مرداد 1401 14:14
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** اغراق یا بزرگنمایی در شاهنامه ی فردوسی - بخش ششم *** اغراق و بزرگنمایی، شگردی هنرمندانه که ردّ و نشان آن را در بسیاری از هنرها از جمله کاریکاتور، مینیاتور، سینما، تاتر، شعر(بویژه غزل)، داستان و ... می توان دید. اغراق، جلوه یی ست از هنر که برای ملموس و مشهود کردن یک واقعیت، آن را پر...
  • « آداب میگساری »، در شاهنامه فردوسی - 16 - میگساری بخش آغازین نیایش و شکرگزاری. یکشنبه 2 مرداد 1401 14:07
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** « آداب میگساری »، در شاهنامه فردوسی - 16 - میگساری بخش آغازین نیایش و شکرگزاری. *** شاهان و پهلوانان در شاهنامه، بنا به رسمی نا نوشته و معمول گاه پیش یا پس از نیایش،به میگساری می نشینند. *** میگساری پیش از آغاز نبرد در شاهنامه فردوسی. *** میگساری سپاهیان منوچهر پیش از آغاز نبرد با...