برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی

شتاب و فشار زندگی، تمرکز، حال، و دل و دماغ را از مردم گرفته تا بنشینند و دیوان شمس، حافظ، سعدی یا شاهنامه را بخوانند.این گزیده نگارش های مختصر و کم حجم، شاید روزنه ای باشد برای آشنایی و آشتی شهروندان ایران شهر عزیز، با مفاخر گذشته ی تاریخ میهن مان.

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی

شتاب و فشار زندگی، تمرکز، حال، و دل و دماغ را از مردم گرفته تا بنشینند و دیوان شمس، حافظ، سعدی یا شاهنامه را بخوانند.این گزیده نگارش های مختصر و کم حجم، شاید روزنه ای باشد برای آشنایی و آشتی شهروندان ایران شهر عزیز، با مفاخر گذشته ی تاریخ میهن مان.

عناوین یادداشت‌ها

  • (132) - مترادف ِ اصطلاح ِ "سخن گفتن بی سر و ته، هجو و لغو گویی" در شاهنامه ی فردوسی. یکشنبه 2 مرداد 1401 13:32
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** (132) - مترادف ِ اصطلاح ِ " سخن گفتن بی سر و ته، هجو و لغو گویی " در شاهنامه ی فردوسی. *** ردّ ِ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه در شاهنامه. *** نشستند و جستند هرگونه رای/سخن را نه سر بود پیدا نه پای- و چو بشنید ازو آسیابان سخن/نه سردید از آن کار پیدا نه بن- و فرستاده آمد دلی...
  • سرحدات و حوزه ی نفوذ سام نریمان: یکشنبه 2 مرداد 1401 13:15
    و.ک(069) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** سرحدات و حوزه ی نفوذ سام نریمان: وزان پس منوچهر عهدی نوشت/سراسر ستایش بسان بهشت- همه کابل و زابل و مای و هند/ز دریای چین تا به دریای سند- ز زابلستان تا بدان روی بست/به نوی نوشتند عهدی درست- بهادر امیرعضدی
  • نقش راز آلود ستارگان در پیش بینی ِ رخدادها در شاهنامه ی فردوسی – بخش 29 – یکشنبه 2 مرداد 1401 13:11
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** نقش راز آلود ستارگان در پیش بینی ِ رخدادها در شاهنامه ی فردوسی – بخش 29 – *** حکیم فرزانه ی طوس، در شاهنامه ی کوه پیکرش، باور پیشینیان ما به طالع سعد و نحس و ایمان آنان به توان اختر شناسان در باز بینی و بازخوانی آینده ی اشخاص یا رخداد ها یا جنگ های پیش رو، را بازتاب می دهد و رخ می...
  • مهر ِ غریزی پدر به فرزند، هرچند فرزند ناخلف و نابکار. یکشنبه 2 مرداد 1401 12:48
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** مهر ِ غریزی پدر به فرزند، هرچند فرزند ناخلف و نابکار. *** مهرِ فریدون بر فرزند ناخلف و نابکاری تور: فرستاده آمد رخی پر ز شرم/دو چشم از فریدون پر از آب گرم- که چون برد خواهد سر شاه چین/بریده بر شاه ایران زمین- که فرزند گر سر بپیچید ز دین/پدر را بدو مهر افزون ز کین- گنه بس گران بود و...
  • در شاهنامه، نیا هم به مفهوم پدر بزرگ و هم دایی به شمار می آید. شنبه 1 مرداد 1401 21:31
    و.ک(070) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** در شاهنامه، نیا هم به مفهوم پدر بزرگ و هم دایی به شمار می آید . *** نیا، پدر بزرگ، نیاکان، جد : جهاندار هوشنگ با رای و داد/به جای نیا تاج بر سر نهاد- هوشنگ پسر سیامک به جای کیومرث (پدر بزرگ)، تاج بر سر نهاد. &&& به مرد اندرون چند گه فیلقوس/به روم اندرون بود یک...
  • آداب و تشریفات در پذیرش و شان دادن به فرستاده گان و سفیران دشمن. دوشنبه 27 تیر 1401 10:11
    و.ک(024) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** آداب و تشریفات در پذیرش و شان دادن به فرستاده گان و سفیران دشمن. *** در شاهنامه، برای سفیران و پیام آوران سپاه دشمن نیز حرمت می نهند و شان و شوکت می دهند: خجسته منوچهر بر دست شاه/نشسته نهاده به سر بر کلاه- به زرین عمود و به زرین کمر/زمین کرده خورشیدگون سر به سر- دو رویه...
  • (131) - مترادف ِ اصطلاح ِ "از ریشه زدن" در شاهنامه ی فردوسی یکشنبه 26 تیر 1401 12:54
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** (131) - مترادف ِ اصطلاح ِ "از ریشه زدن" در شاهنامه ی فردوسی. *** ردّ ِ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه در شاهنامه. *** اصطلاحِ "از ریشه زدن". اگر بیخ او نگسلانی ز جای/ز تخت بلندت کشد زیر پای- بهادر امیرعضدی
  • (130) - اصطلاح ِ "دلگرمی" در شاهنامه ی فردوسی یکشنبه 26 تیر 1401 12:53
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** (130) - اصطلاح ِ "دلگرمی" در شاهنامه ی فردوسی. *** ردّ ِ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه در شاهنامه. *** به من ای پسر گفت دل نرم کن/گذشته مکن یاد و دل گرم کن- و دو بیهوده را دل بدان کار گرم/که دیده بشویند هر دو ز شرم- بهادر امیرعضدی
  • ردّ و نشان ِ جبر باوری در شاهنامه ی فردوسی - بخش 11 - جبر اندیشی فردوسی - فریدون در رثای مرگ ایرج یکشنبه 26 تیر 1401 01:43
    و.ک(003,11) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** ردّ و نشان ِ جبر باوری در شاهنامه ی فردوسی - بخش 11 - جبر اندیشی فردوسی - فریدون در رثای مرگ ایرج *** فریدون، دادِ بیدادِ سلم و تور را پیش داور دادگر می برد: نهاده سر ایرج اندر کنار/سر خویشتن کرد زی کردگار- همی گفت کای داور دادگر/بدین بی گنه کشته اندر نگر- به خنجر سرش...
  • فریدون و بخش کردن زمین بین پسرانش شنبه 25 تیر 1401 19:16
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** فریدون و بخش کردن زمین بین پسرانش. *** سه بخش زمین: روم و خاور - ترکستان و چین - دشت گردان و ایران زمین و یمن: نهفته چو بیرون کشید از نهان/به سه بخش کرد آفریدون جهان- یکی روم و خاور دگر ترک و چین/سیم دشت گردان و ایران زمین- سلم، شاه تور و خاور : نخستین به سلم اندرون بنگرید/همه روم...
  • فرانک، حامی و راهگشا در بر تخت نشستن فریدون شنبه 25 تیر 1401 19:01
    و.ک(071) بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** فرانک، حامی و راهگشا در بر تخت نشستن فریدون. *** فرانک، مادری که نقش پدر، دوست، برادر، یار و یاور و "اسپانسر" را یکتنه در حق پسرش فریدون ایفا میکند: فرانک نه آگاه بد زین نهان/که فرزند او شاه شد بر جهان- پس آگاهی آمد ز فرخ پسر/به مادر که فرزند شد تاجور- نیایش...
  • فرجام ضحاک مار دوش. چهارشنبه 22 تیر 1401 18:12
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** فرجام ضحاک مار دوش. *** ببردند ضحاک را بسته خوار/به پشت هیونی برافگنده زار- همی راند ازین گونه تا شیرخوان/جهان را چو این بشنوی پیر خوان- بسا روزگارا که بر کوه و دشت/گذشتست و بسیار خواهد گذشت- بران گونه ضحاک را بسته سخت/سوی شیر خوان برد بیدار بخت- همی راند او را به کوه اندرون/همی...
  • باور فریدون به جدایی طبقات اجتماعی چهارشنبه 22 تیر 1401 17:53
    و.ک(033) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** باور فریدون به جدایی طبقات اجتماعی: فریدون چو بشنید ناسود دیر/کمندی بیاراست از چرم شیر- به تندی ببستش دو دست و میان/که نگشاید آن بند پیل ژیان- نشست از بر تخت زرین او/بیفگند ناخوب آیین او- بفرمود کردن به در بر خروش/که هر کس که دارید بیدار هوش- نباید که باشید با ساز جنگ/نه...
  • پیشینه ی از مار به اژدها پناه بردن ایرانیان، در یک فراز تاریخی چهارشنبه 22 تیر 1401 13:32
    و.ک(034) بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** پیشینه ی از مار به اژدها پناه بردن ایرانیان، در یک فراز تاریخی *** پناه بردن مردمان از "مار ِ کبر" و غرور جمشید به اژدهای "کبرا" ی خونخوار ضحاک، در یک برهه ی آنی، ناشی از تحمل درد و رنجی طولانی. *** جمشید، مست از باده ی کبر و غرور، به نابخردی، مردم...
  • در پرده گویی ِ "عیان ترین بی حاجت ِ بیان" حکیم فردوسی طوسی، در سروده های "اروتیک" شاهنامه - بخش 6 - فریدون با ارنواز و شهرناز چهارشنبه 22 تیر 1401 12:43
    و.ک(072,6) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** در پرده گویی ِ "عیان ترین بی حاجت ِ بیان" حکیم فردوسی طوسی، در سروده های "اروتیک" شاهنامه - بخش 6 - گرد آمدن فریدون با ارنواز و شهرناز *** کندرو، از گرد آمدن فریدون با ارنواز و شهرناز به ضحاک می گوید: گرین نامور هست مهمان تو/چه کارستش اندر شبستان تو-...
  • پناه بردن مردمان از بیداد ضحاک به داد فریدون چهارشنبه 22 تیر 1401 12:35
    و.ک(073) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** پناه بردن مردمان از بیداد ضحاک به داد فریدون در یک برهه ی آنی، ناشی از تحمل درد و رنجی طولانی. *** جهاندار ضحاک ازان گفت گوی/به جوش آمد و زود بنهاد روی- بفرمود تا برنهادند زین/بران باد پایان باریک بین- بیامد دمان با سپاهی گران/همه نره دیوان جنگ آوران- همه بام و در مردم شهر...
  • آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - 18 سرآغاز نامه ی اسکندر به فور هندی شنبه 18 تیر 1401 19:17
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - 18 سرآغاز نامه ی اسکندر به فور هندی: سر نامه کرد آفرین خدای/کجا بود و باشد همیشه به جای- کسی را که او کرد پیروزبخت/بماند بدو کشور و تاج و تخت- گرش خوار گیرد بماند نژد/نتابد برو آفتاب بلند- شنیدی همانا که یزدان پاک/چه دادست ما...
  • آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - بخش 17 - سرآغاز نامه شاپور ذوالاکتاف به برادرش اردشیر اورمزد نرسی شنبه 18 تیر 1401 19:16
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - بخش 17 - سرآغاز نامه شاپور ذوالاکتاف به برادرش اردشیر اورمزد نرسی : بفرمود تا پیش او شد دبیر/قلم خواست با مشک و چینی حریر- به نرسی یکی نامه فرمود شاه/ز پیکار ترکان و کار سپاه- سر نامه کرد آفرین نهان/ازین بنده بر کردگار جهان-...
  • آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - بخش 16 - سرآغاز نامه ی بهرام گور(بهرام یزدگرد) به نرسی شنبه 18 تیر 1401 19:15
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - بخش 16 - سرآغاز نامه ی بهرام گور(بهرام یزدگرد) به نرسی: به نرسی یکی نامه فرمود شاه/ز پیکار ترکان و کار سپاه- سر نامه کرد آفرین نهان/ازین بنده بر کردگار جهان- خداوند پیروزی و دستگاه/خداوند بهرام و کیوان و ماه- خداوند گردنده چرخ...
  • آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - بخش 15 - سرآغاز نامه ی خسرو پرویز به خاقان چین شنبه 18 تیر 1401 19:14
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - بخش 15 - سرآغاز نامه ی خسرو پرویز به خاقان چین: به خاقان چینی یکی نامه کرد/تو گفتی که از خنجرش خامه کرد- نخست آفرین کرد بر کردگار/توانا و دانا و به روزگار- برازندهٔ هور و کیوان و ماه/نشاننده شاه بر پیش گاه- گزایندهٔ هرکه جوید...
  • آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - بخش 14 - سرآغاز نامه ی قیصر به خسرو پرویز شنبه 18 تیر 1401 19:13
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - بخش 14 - سرآغاز نامه ی قیصر به خسرو پرویز : سرنامه کرد از جهاندار یاد/خداوند پیروزی و فرو داد- خداوند ماه و خداوند هور/خداونت پیل و خداوند مور- بزرگی و نیک اختری زو شناس/وزو دار تا زنده باشی سپاس- جز از داد و خوبی مکن در...
  • آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - بخش 13 - سرآغاز نامه خسرو پرویز به قیصر شنبه 18 تیر 1401 19:12
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - بخش 13 - سرآغاز نامه خسرو پرویز به قیصر: بفرمود تا پیش او شد دبیر/نوشتند زو نامه ای برحریر- ز چیزی که رفت اندران رزمگاه/به قیصر نوشت اندران نامه شاه- نخست آفرین کرد بر دادگر/کزو دید مردی و بخت و هنر- دگر گفت کز کردگار جهان/همه...
  • آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - بخش 12 - سرآغاز نامه ی کسرا انوشیروان به خاقان چین شنبه 18 تیر 1401 19:11
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - بخش 12 - سرآغاز نامه ی کسرا انوشیروان به خاقان چین: قلم چون دو رخ را به عنبر بشست/سرنامه کرد آفرین از نخست- بران دادگر کو سپهر آفرید/بلندی و تندی و مهر آفرید- همه بنده گانیم و او پادشاست/خرد بر توانایی او گواست- نفس جز به فرمان...
  • آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - بخش 11 - سرآغاز نامه ی شاپور ذوالاکتاف به سران کشورها: شنبه 18 تیر 1401 18:44
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - بخش 11 - سرآغاز نامه ی شاپور ذوالاکتاف به سران کشورها: بفرمود شاپور تا شد دبیر/قلم خواست و انقاس و مشک و حریر- نوشتند نامه به هر مهتری/به هر پادشاهی و هر کشوری- سرنامه کرد آفرین مهان/ز ما بنده بر کردگار جهان- که اوراست بر...
  • آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - بخش 10 - سرآغاز نامه ی کیخسرو به کیکاووس شنبه 18 تیر 1401 18:43
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - بخش 10 - سرآغاز نامه ی کیخسرو به کیکاووس: دبیر نویسنده را پیش خواند/سخن هرچ بایست با او براند- سرنامه کرد آفرین از نخست/بدان کو زمین از بدیها بشست- چنان اختر خفته بیدار کرد/سر جادوان را نگونسار کرد- توانایی و دانش و داد...
  • آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - بخش 9 - سرآغاز پاسخ نامه کیکاووس به رستم: شنبه 18 تیر 1401 18:41
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - بخش 9 - سرآغاز پاسخ نامه کیکاووس به رستم: بایوان شد و نامه پاسخ نوشت/بباغ بزرگی درختی بکشت- نخست آفرین کرد بر کردگار/کزو بود روشن دل و بختیار- خداوند ناهید و گردان سپهر/کزویست پرخاش و آرام و مهر- سپهری برین گونه بر پای کرد/شب و...
  • آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - بخش 8 - سرآغاز نامه ی رستم به کیکاووس شنبه 18 تیر 1401 18:38
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - بخش 8 - سرآغاز نامه ی رستم به کیکاووس تهمتن فرستاده ای را بجست/که با شاه گستاخ باشد نخست- فریبرز کاوس را برگزید/که با شاه نزدیکی او را سزید- یکی رنج برگیر و ز ایدر برو/ببر نامهٔ من بر شاه نو- بفرمود تا نامهٔ خسروی/ز عنبر نوشتند...
  • آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - بخش 7 - سرآغاز نامه سام به منوچهر شنبه 18 تیر 1401 15:54
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - بخش 7 - سرآغاز نامه سام به منوچهر: سرنامه کرد آفرین خدای/کجا هست و باشد همیشه به جای- ازویست نیک و بد و هست و نیست/همه بندگانیم و ایزد یکیست- هر آن چیز کو ساخت اندر بوش/بران است چرخ روان را روش- خداوند کیوان و خورشید و ماه/وزو...
  • آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - بخش 6 - سرآغاز نامه ی فریدون به سالار چین: شنبه 18 تیر 1401 15:53
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - بخش 6 - سرآغاز نامه ی فریدون به سالار چین: یکی نامه بنوشت شاه زمین/به خاور خدای و به سالار چین- سر نامه کرد آفرین خدای/کجا هست و باشد همیشه به جای- چنین گفت کاین نامهٔ پندمند/به نزد دو خورشید گشته بلند- دو سنگی دو جنگی دو شاه...
  • آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - بخش 5 - سرآغاز نامه ی منوچهر به فریدون شنبه 18 تیر 1401 15:51
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - بخش 5 - سرآغاز نامه ی منوچهر به فریدون. *** به شاه آفریدون یکی نامه کرد/ز مشک و ز عنبر سر خامه کرد- نخست از جهان آفرین کرد یاد/خداوند خوبی و پاکی و داد- سپاس از جهاندار فریادرس/نگیرد به سختی جز او دست کس- دگر آفرین بر فریدون...