برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی

شتاب و فشار زندگی، تمرکز، حال، و دل و دماغ را از مردم گرفته تا بنشینند و دیوان شمس، حافظ، سعدی یا شاهنامه را بخوانند.این گزیده نگارش های مختصر و کم حجم، شاید روزنه ای باشد برای آشنایی و آشتی شهروندان ایران شهر عزیز، با مفاخر گذشته ی تاریخ میهن مان.

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی

شتاب و فشار زندگی، تمرکز، حال، و دل و دماغ را از مردم گرفته تا بنشینند و دیوان شمس، حافظ، سعدی یا شاهنامه را بخوانند.این گزیده نگارش های مختصر و کم حجم، شاید روزنه ای باشد برای آشنایی و آشتی شهروندان ایران شهر عزیز، با مفاخر گذشته ی تاریخ میهن مان.

عناوین یادداشت‌ها

  • نام و نشان بزرگان، از اسرار مگو - بخش سیزدهم - تژاو. دوشنبه 2 آبان 1401 11:41
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** نام و نشان بزرگان، از اسرار مگو - بخش سیزدهم - تژاو. بنا بر عادت و ایجاب، رسمِ نا نوشته ایی، بین یلان و سران برجسته ی سپاه مرسوم بوده ست که نامشان مخفی بماند. یا با نشانی و "آدرس" غلط، حریف را گمراه میکرده اند. و بیش از همه، نام رستم بنا به حفظ " امنیّتِ استراتژیک...
  • درفش در شاهنامه - 19 - درفش تژاو. دوشنبه 2 آبان 1401 11:35
    بر گزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** درفش در شاهنامه - 19 - درفش تژاو. *** اظهار نظر پروفسور آرتور کریستن سن (Arthur Christensen ) زبان شناس، مورخ و شرق شناس دانمارکی در مورد درفش و پرچم : « آنگاه که مردمانی دارای " بیرق "، ارتش و پادشاه و نماینده می شوند، می توان گفت که آن زمان نقطه آغاز تمدن آن کشور است »....
  • ردّ و نشان ِ جبر باوری در شاهنامه ی فردوسی - بخش 7 - جبر اندیشی کیخسرو. دوشنبه 2 آبان 1401 01:31
    و.ک(003,7) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** ردّ و نشان ِ جبر باوری در شاهنامه ی فردوسی - بخش 7 - جبر اندیشی کیخسرو. *** جبر اندیشی از زبان کیخسرو: ببینیم تا دست گردان سپهر/بدین جنگ سوی که یازد بمهر- بکوشیم وز کوشش ما چه سود/کز آغاز بود آنچ بایست بود- بهادر امیرعضدی
  • خاکساری و فروتنی، خوی و منش ِ پهلوانان و شاهان ِ شاهنامه فردوسی ست – ( بخش 18) خاک بوسی فرامرز رستم، طوس نوذر و سران سپاه. شنبه 30 مهر 1401 12:49
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** خاکساری و فروتنی، خوی و منش ِ پهلوانان و شاهان ِ شاهنامه فردوسی ست – ( بخش 18) خاک بوسی فرامرز رستم، طوس نوذر و سران سپاه. *** در شاهنامه، خاکساری و فروتنی، افتادگی و متانت، خوی و منش و رسمی نا نوشته، راستین و روا و روان ست بین پهلوانان و شاهان، که در قامت خاکبوسی، آستان بوسی، کتف...
  • اغراق یا بزرگنمایی در شاهنامه ی فردوسی - بخش دهم - فریبرز و دژ بهمن چهارشنبه 27 مهر 1401 22:50
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** اغراق یا بزرگنمایی در شاهنامه ی فردوسی - بخش دهم - فریبرز و دژ بهمن *** اغراق و بزرگنمایی، شگردی هنرمندانه که ردّ و نشان آن را در بسیاری از هنرها از جمله کاریکاتور، مینیاتور، سینما، تاتر، شعر(بویژه غزل)، داستان و ... می توان دید. اغراق، جلوه یی ست از هنر که برای ملموس و مشهود کردن...
  • بر افکنده شدن فره ی ایزدی از کیکاووس سه‌شنبه 26 مهر 1401 17:59
    و.ک(063) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** بر افکنده شدن فره ی ایزدی از کیکاووس *** گیو از بر افکنده شدن فره ی ایزدی از کیکاووس به خاطر بیدادگری و ویرانگری او برای کیخسرو می گوید: همی گفت با شاه یکسر سخن/که دادار گیتی چه افگند بن- همان خواب گودرز و رنج دراز/خور و پوشش و درد و آرام و ناز- ز کاووس کش سال بفگند فر/ز...
  • رجز خوانی در شاهنامه - 28 - رجز خوانی گودرز و طوس. سه‌شنبه 26 مهر 1401 17:50
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** رجز خوانی در شاهنامه - 28 - رجز خوانی گودرز و طوس. *** رجز خوانی، از فراز های شور انگیز و گرمی بخش آوردگاه نبرد های تن به تن یلان در شاهنامه *** رجز خوانی گودرز و طوس: بدو گفت گودرز کای کم خرد / ترا بخرد از مردمان نشمرد - تو نوذر نژادی نه بیگانه ای / پدر تیز بود و تو دیوانه ای -...
  • پند های شاهنامه فردوسی - بخش (95) - سه‌شنبه 26 مهر 1401 16:07
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** پند های شاهنامه فردوسی - بخش (95) - *** گزیده پندهایی در لا به لای گفتار ها و متن شاهنامه، که حکیم بزرگوار طوس، بیشتر در آغاز و فرجام داستان هایش و گاه از زبان ِ دل ِ شخصیت های شاهنامه اش، لب به سخن می گشاید. *** کنون ای خردمند بیدار دل/مشو در گمان پای درکش ز گل- ترا کردگارست...
  • #آرایش نظامی، در جنگ های بزرگ ِ شاهنامه - بخش یازدهم. سه‌شنبه 26 مهر 1401 15:36
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** #آرایش نظامی، در جنگ های بزرگ ِ شاهنامه - بخش یازدهم. *** صف آرایی سپاه کیکاووس در نبرد با دیوان مازندران: سپهدار ترکان برآراست جنگ/گرفتند گوپال و خنجر به چنگ- بیامد سوی میمنه بارمان/سپاهی ز ترکان دنان و دمان- سوی میسره کهرم تیغ زن/به قلب اندرون شاه با انجمن- وزین روی رستم سپه...
  • اغراق یا بزرگنمایی در شاهنامه ی فردوسی - بخش نهم - نبرد کیکاووس با سپاه سهراب سه‌شنبه 26 مهر 1401 15:31
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** اغراق یا بزرگنمایی در شاهنامه ی فردوسی - بخش نهم - نبرد کیکاووس با سپاه سهراب *** اغراق و بزرگنمایی، شگردی هنرمندانه که ردّ و نشان آن را در بسیاری از هنرها از جمله کاریکاتور، مینیاتور، سینما، تاتر، شعر(بویژه غزل)، داستان و ... می توان دید. اغراق، جلوه یی ست از هنر که برای ملموس و...
  • (143) - مترادف اصطلاحِ "التماس دعا" در شاهنامه ی فردوسی. سه‌شنبه 26 مهر 1401 15:22
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** (143) - مترادف اصطلاحِ "التماس دعا" در شاهنامه ی فردوسی. *** ردّ ِ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه در شاهنامه. *** گیو به گودرز: ندانم که دیدار باشد جزین/که داند چنین جز جهان آفرین- تو پدرود باش و مرا یاد دار/روان را ز درد من آزاد دار- چو شویی ز بهر پرستش رخان/به من بر جهان...
  • گذشتن گیو از جیحون، فریدون از اروند رود، بهرام گور از دریا. سه‌شنبه 26 مهر 1401 09:50
    و.ک(064) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** رود و دریا، گذرگاه ِ گریز از خطر و حادثه و نماد بخش فرجامین رسیدن به ساحل نجات در شاهنامه ست که در چند برهه، در گذشتن گیو از جیحون، فریدون از اروند رود، بهرام گور از دریا به رخ کشیده می شود. *** گذشتن گیو از جیحون: به آب اندر افگند خسرو سیاه/چو کشتی همی راند تا باژگاه- پس...
  • سخن سیاوش با اسبش، شبرنگ بهزاد جمعه 22 مهر 1401 04:23
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** سخن سیاوش با اسبش، شبرنگ بهزاد: رخش پر ز خون دل و دیده گشت/سوی آخر تازی اسپان گذشت- بیاورد شبرنگ بهزاد را/که دریافتی روز کین باد را- خروشان سرش را به بر در گرفت/لگام و فسارش ز سر برگرفت- به گوش اندرش گفت رازی دراز/که بیدار دل باش و با کس مساز- چو کیخسرو آید به کین خواستن/عنانش ترا...
  • (142) - مترادف اصطلاحِ "نمک به زخم پاشیدن" در شاهنامه ی فردوسی. جمعه 22 مهر 1401 04:01
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** (142) - مترادف اصطلاحِ "نمک به زخم پاشیدن" در شاهنامه ی فردوسی. *** ردّ ِ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه در شاهنامه. *** نمک به زخم پاشیدن: یکی دشمنی باشد اندوخته/نمک را پراگنده بر سوخته- بهادر امیرعضدی
  • (91) - اصطلاح ِ " باد در مشت داشتن" در شاهنامه ی فردوسی جمعه 22 مهر 1401 03:56
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** (91) - مترادف اصطلاح ِ " باد در مشت داشتن" در شاهنامه ی فردوسی *** چنین است رسم سرای کهن/سکندر شد و ماند ایدر سخن- چو او سی و شش پادشا را بکشت/ نگر تا چه دارد ز گیتی به مشت- پشوتن به گشتاسب: ز تو دور شد فره و بخردی/بیابی تو بادافره ایزدی- شکسته شد این نامور پشت تو/ کزین...
  • #شخصیت های شاهنامه، همدیگر را چگونه می بینند؟ - بخش 24 - رستم از دید کیکاووس. سه‌شنبه 19 مهر 1401 06:07
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** #شخصیت های شاهنامه، همدیگر را چگونه می بینند؟ - بخش 24 - رستم از دید کیکاووس. *** رستم از دید کیکاووس : یکی نامه فرمود پس شهریار/نوشتن بر رستم نامدار- دل و پشت گردان ایران تویی/به چنگال و نیروی شیران تویی- گشایندهٔ بند هاماوران/ستانندهٔ مرز مازندران- گشایندهٔ بند هاماوران/ستانندهٔ...
  • اغراق یا بزرگنمایی در شاهنامه ی فردوسی - بخش هشتم - نبرد کیکاووس با سپاه سهراب: سه‌شنبه 19 مهر 1401 05:50
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** اغراق یا بزرگنمایی در شاهنامه ی فردوسی - بخش هشتم *** اغراق و بزرگنمایی، شگردی هنرمندانه که ردّ و نشان آن را در بسیاری از هنرها از جمله کاریکاتور، مینیاتور، سینما، تاتر، شعر(بویژه غزل)، داستان و ... می توان دید. اغراق، جلوه یی ست از هنر که برای ملموس و مشهود کردن یک واقعیت، آن را...
  • سَخت و سَختَن در شاهنامه یکشنبه 17 مهر 1401 12:23
    و.ک(065) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** سَخت و سَختَن در شاهنامه *** سخت، سَخت، سَختَن، به مفهوم سنجش، وزن کردن، سنجیدن: یکی نره گوری بزد بر درخت/که در چنگ او پر مرغی نسَخت - همه گنج ارجاسپ در باز کرد/به کَپّان دِرَم سَختن آغاز کرد- تو گر سَخته‌ای ، شو سخن سَخته‌ گوی/نیاید به بُن هرگز این گفت و گوی- خرد را و جان...
  • (141) - مترادف اصطلاحِ "من دیگه حرفی ندارم" در شاهنامه ی فردوسی. یکشنبه 17 مهر 1401 12:00
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** (141) - مترادف اصطلاحِ "من دیگه حرفی ندارم" در شاهنامه ی فردوسی. *** ردّ ِ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه در شاهنامه. *** اصطلاحِ "من دیگه حرفی ندارم": برآنم سراسر که دستان بگفت/جزین من ندارم سخن در نهفت- بهادر امیرعضدی
  • (140) - مترادف ِ اصطلاح ِ "به یک مشت بند نبودن" در شاهنامه ی فردوسی. یکشنبه 17 مهر 1401 11:56
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** (140) - مترادف ِ اصطلاح ِ "به یک مشت بند نبودن" در شاهنامه ی فردوسی. *** ردّ ِ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه در شاهنامه. *** اصطلاح "به یک مشت بند نبودن": به آوردگه بر ترا جای نیست/ترا خود به یک مشت من پای نیست- بهادر امیرعضدی
  • (139) - مترادف ِ اصطلاح ِ "در چشم بر هم زدنی" در شاهنامه ی فردوسی دوشنبه 11 مهر 1401 01:38
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** (139) - مترادف ِ اصطلاح ِ "در چشم بر هم زدنی" در شاهنامه ی فردوسی. *** ردّ ِ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه در شاهنامه. *** اصطلاح "در چشم بر هم زدنی": بشد پیش سهراب رزم آزمای/بر اسپش ندیدم فزون زان به پای- "که بر هم زند مژه را جنگ جوی"/گراید ز بینی سوی...
  • تن در قامت مغزِ نهفته در پوست دوشنبه 11 مهر 1401 01:24
    و.ک(066) بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** تن در قامت مغزِ نهفته در پوست: ترا کهتری کار بستن نکوست/نگه داشتن بر تن خویش پوست- و سپهدار ترکان ازان بترست/کنون گاو پیسه به چرم اندرست- و ز جنگ آشتی بی گمان بهترست / نگه کن که گاوت به چرم اندرست - و چو الکوس آوای رستم شنید/دلش گفتی از پوست آمد پدید- و بدو گفت مادر که ای...
  • (138) - مترادف ِ اصطلاح ِ "دو روح در یک بدن" در شاهنامه ی فردوسی دوشنبه 11 مهر 1401 01:12
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** (138) - مترادف ِ اصطلاح ِ "دو روح در یک ب دن " در شاهنامه ی فردوسی. *** ردّ ِ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه در شاهنامه. *** مترادف های اصطلاح دو روح در یک بدن: خردمند مرد ار ترا دوست گشت/چنان دان که با تو ز یک پوست گشت- و به شهرم یکی مهربان دوست بود/تو گفتی که با من به یک...
  • نمودهای منحصر به فردِ فردوسی، از "نیایش"، و نه کرنش و استغاثه، در شاهنامه – ( بخش 15 ) - خود را گناهکار دانستن یا ندانستن. جمعه 8 مهر 1401 10:38
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** نمودهای منحصر به فردِ فردوسی، از "نیایش"، و نه کرنش و استغاثه، در شاهنامه – ( بخش 15 ) - خود را گناهکار دانستن یا ندانستن. *** نیایش، در شاهنامه، همواره بر بنیاد "مهر" آگینِ سپاسمندی و پاسداشت ِ توجه و حمایت ِ یزدانِ دادگر استوارست. نه بر "کاهِ روی...
  • سنگ شدن شاه مازندران سه‌شنبه 5 مهر 1401 05:41
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** سنگ شدن شاه مازندران: مرا دید چون شاه مازندران/به گردن برآورده گرز گران- به رخش دلاور سپردم عنان/زدم بر کمربند گبرش سنان- گمانم چنان بد که او شد نگون/کنون آید از کوههٔ زین برون- بر این گونه شد سنگ در پیش من/نبود آگه از رای کم بیش من- برین گونه خارا یکی کوه گشت/ز جنگ و ز مردی بی...
  • آرایش نظامی، در جنگ های بزرگ ِ شاهنامه - بخش دهم. سه‌شنبه 5 مهر 1401 05:20
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** آرایش نظامی، در جنگ های بزرگ ِ شاهنامه - بخش دهم. *** صف آرایی سپاه کیکاووس در نبرد با دیوان مازندران: چو آگاهی آمد به کاووس شاه/که تنگ اندر آمد ز دیوان سپاه- بفرمود تا رستم زال زر/نخستین بران کینه بندد کمر- به طوس و به گودرز کشوادگان/به گیو و به گرگین آزادگان- بفرمود تا لشکر...
  • هفت در شاهنامه - 16 - هفت کوه مازندران سه‌شنبه 5 مهر 1401 05:12
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** هفت در شاهنامه - 16 - هفت کوه مازندران *** هفت کوه مازندران: گذر کرد باید بر هفت کوه/ز دیوان به هر جای کرده گروه- یکی غار پیش آیدت هولناک/چنان چون شنیدم پر از بیم و باک- گذارت بران نره دیوان جنگ/همه رزم را ساخته چون پلنگ- به غار اندرون گاه دیو سپید/کزویند لشکر به بیم و امید- چو رخش...
  • سپهبَد یا سپهبُد چهارشنبه 30 شهریور 1401 00:16
    و.ک(012) سپهبَد یا سپهبُد *** در شاهنامه، بیشتر سپهبَد یا اسپهبَد به قید ِ قلم فرزانه ی طوس در آمده ست. و واژه ی سپهبُد، کمتر آمده یا اصلا نیامده ست. *** سپهبَد: همی رفت با او تهمتَن به هم/بدان تا نباشد سپهبَد دژم- ز پیمان نگردد سپهبَد پدر/بدین کار دستور باشَد مگر- پس پشت طوس سپهبَد بود/که در کینه پیکار او بَد بود- گر...
  • نخواستن پیروزی جز به داد، درقاموس و باورِ پهلوانی یلانِ شاهنامه - بخش 11 - رستم پنج‌شنبه 10 شهریور 1401 10:48
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** نخواستن پیروزی جز به داد، درقاموس و باورِ پهلوانی یلانِ شاهنامه - بخش 11 - رستم *** رستم در پی رهایی کیکاووس و همراهانش از دست دیوان مازندران با داور دادگر، در برهه ی خوان سوم به راز و نیاز می نشیند و با پیش شرط اینکه اگر راه و روش مرا در راستای راستی و داد، راست و روا می بینی،...
  • پند های شاهنامه فردوسی - بخش (94) - واپسین پند کیقباد به کیکاووس سه‌شنبه 1 شهریور 1401 00:33
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** پند های شاهنامه فردوسی - بخش (94) - واپسین پند کیقباد به کیکاووس *** گزیده پندهایی در لا به لای گفتار ها و متن شاهنامه، که حکیم بزرگوار طوس، بیشتر در آغاز و فرجام داستان هایش و گاه از زبان ِ دل ِ شخصیت های شاهنامه اش، لب به سخن می گشاید. *** واپسین پند کیقباد به کیکاووس: چو دانست...