درفش در شاهنامه - 6 - درفش کاویانی

970808

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی  

***

درفش در شاهنامه - 6 - درفش کاویانی

***

 آنگاه که مردمانی دارای بیرق، ارتش و پادشاه و نماینده می شوند، می توان گفت که آن زمان نقطه آغاز تمدن آن کشور است . پرفسور آرتور کریستن سن 

***

درفش کاویانی

***

 ازان چرم کاهنگران پشت پای / بپوشند هنگام زخم درای - 

همان کاوه آن بر سر نیزه کرد / همانگه ز بازار برخاست گرد -

 چو آن پوست بر نیزه بر دید کی / به نیکی یکی اختر افگند پی - 

بیاراست آن را به دیبای روم / ز گوهر بر و پیکر از زر بوم -

 فرو هشت ازو سرخ و زرد و بنفش / همی خواندش کاویانی درفش -

 از آن پس هر آنکس که بگرفت گاه / به شاهی بسر برنهادی کلاه -

 بران بی بها چرم آهنگران / برآویختی نو به نو گوهران - 

ز دیبای پرمایه و پرنیان / برآن گونه شد اختر کاویان -

  که اندر شب تیره خورشید بود / جهان را ازو دل پرامید بود -

بهادر امیرعضدی

گشتاسب و تلاشی بی حاصل در تحمیل دین بهی به زابلی ها

و.ک(360) 

970811

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی  

***

گشتاسب و تلاش در تحمیل دین بهی به زابلی ها 

***

 گشتاسب، پس از زندانی کردن اسفندیار در گنبدان دژ، برای گسترش دین بهی، و به نیت برانداختن باور آیینی زابلی ها رو سوی زابلستان می نهد:

 به زاولستان شد به پیغمبری / که نفرین کند بر بت آزری - 

و دوسال را میهمان خاندان زال میماند:

  برآشفت خسرو به اسفندیار / به زندان و بندش فرستاد خوار -

 خود از بلخ زی زابلستان کشید / بیابان گذارید و سیحون بدید -

 به زاول نشستست مهمان زال / برین روزگاران برآمد دو سال -

 بهادر امیرعضدی

وصف " آتش تهیه " در شاهنامه

970815

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی  

***

وصف "تاکتیک نظامی" آتش تهیه  در شاهنامه 

***

 وصف "آتش تهیه" در زمان تسخیر بهمن دژ اردبیل توسط کیخسرو -

 (1) :

 بر انگیخت کیخسرو اسب سیاه  / چنین گفت با پهلوان سپاه -

  که بر دژ یکی تیر باران کنید / هوا را چو ابر بهاران کنید -

 بر آمد یکی میغ بارش تگرگ /  تگرگی که بر دارد از ابر مرگ -

 ز دیوان بسی شد ز پیکان هلاک /  بسی زهره کفته فتاده به خاک -

  (2)  :

وصف آتش تهیه در نبرد گشتاسب و ارجاسب:

 بکردند یک تیرباران نخست/بسان تگرگ بهاران درست - 

بشد آفتاب از جهان ناپدید/چه داند کسی کان شگفتی ندید - 

بپوشیده شد چشمهٔ آفتاب/ز پیکانهاشان درفشان چو آب -

 تو گفتی جهان ابر دارد همی/وزان ابر الماس بارد همی - 

وزان گرزداران و نیزه‌وران/همی تاختند آن برین این بران -

بهادر امیرعضدی

جایگاه ویژه ی رستم دستان، نزد کیخسرو

و.ک(361) 

970816

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی  

***

جایگاه ویژه ی رستم دستان، نزد کیخسرو

***

کیخسرو خطاب به رستم:

تـوئی پـرورانــنــده تـاج و تـخـــت/فـروغ از تو گـیرد جهانـدار بـخــت - 

دل چرخ در نوک شمشــــیر توسـت/سـپهر و زمان و زمیـن زیر تســت - 

زمین گرد رخــش ترا چاکر ســـت/زمان بر تو چون مهربان مادر ست -

ز تیغ تو خـورشــید بریان شـــــود/ز گرز تو نـاهـیـد گـریـان شــــــود -

ز نـیـروی پـیـکان کلک تو شـــیر/ بـروز بـلا گــردد از جـنگ ســـیر -

امـید ســـپاه و ســـپهبد به تســـــت/که روشن روان بادی و تن درست -

ســرت ســبز باد و دلت شــــادمان/تــــن زال دور از بــد بــدگـمـــان -

فــلک زیر خـم کـمـنـــد تو بــــاد/ســر تـاجــداران به بـنـد تو بـــاد - 

ز دینار و گـنج و ز تـاج و گــهـر/کـلاه و کمـان و کـمند و کـــمـــــر -

جهان گنج و گنجور شمشیر تست/سر سـروران جهان زیر تســـت -

بهادر امیرعضدی

نخوت و غرورِ انوشیروان، پیش پای بزرگمهر دانشور زانو میزند

و.ک(352) 

970818

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی  

***

نخوت و غرورِ  انوشیروان، پیش پای بزرگمهر دانشور  زانو میزند

***

آنجا که پادشاه "قاهر" بعد از نامهربانی ها و آزار و اذیت بی دریغ، بزرگمهر دانشور را به زندان می افکند و در مصاف با دانشمند "مقهور" کم می آورد.

*** 

 کسری انوشیروان، 

بدو گفت رو پیش دانا بگوی/کزان نامور جاه و آن آبروی - 

چرا جستی از برتری کمتری/به بد گوهر و ناسزا داوری - 

برزگمهر: 

که حال من از حال شاه جهان/فراوان بهست آشکار و نهان - 

فراوان ز پاسخ برآشفت شاه/ورا بند فرمود و تاریک چاه - 

دگر باره پرسید زان پیشکار/که چون دارد آن کم خرد روزگار - 

بزرگمهر،

چنین داد پاسخ بدو نیکخواه/که روز من آسان تر از روز شاه -

کسرا،

ز پاسخ بر آشفت و شد چون پلنگ/ز آهن تنوری بفرمود تنگ - 

ز پیکان و زمیخ گرد اندرش/هم از بند آهن نهفته سرش - 

کسرا:

بگویش که چون بینی اکنون تنت/که از میخ تیزست پیراهنت - 

بزرگمهر،

چنین داد پاسخ به مرد جوان/که روزم به از روز نوشیروان - 

چو برگشت و پاسخ بیاورد مرد/ز گفتار شد شاه را روی زرد - 

و شاه این بار پیغام آور را با دژخیم و حمایل شمشیرش سوی بزرگمهر می فرستد.

کسرا:

که گفتی که زندان به از تخت شاه/تنوری پر از میخ و با بند و چاه - 

کسرا خواستار پاسخ معقول و کرنش آلود از جانب بزرگمهر ست.

 کسرا:

وگرنه که دژخیم با تیغ تیز/نماید ترا گردش رستخیز - 

بزرگمهر،

بدان پاکدل گفت بوزرجمهر/که ننمود هرگز بما بخت چهر - 

چه با گنج و تختی چه با رنج سخت/ببندیم هر دو به ناکام رخت - 

نه این پای دارد به بگیتی نه آن/سر آید همی نیک و بد بی گمان - 

ز سختی گذر کردن آسان بود/دل تاجداران هراسان بود - 

خردمند و دژخیم باز آمدند/بر شاه گردن فراز آمدند - 

شنیده بگفتند با شهریار/دلش گشت زان پاسخ او فگار - 

و بدینسان ست که کسرا در برابر منطق متین و موقر بزرگمهر در می ماند و به زانو در می آید. 

شاه غالب، مغلوبِ دانشمند ِ در بند می شود.