برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی

شتاب و فشار زندگی، تمرکز، حال، و دل و دماغ را از مردم گرفته تا بنشینند و دیوان شمس، حافظ، سعدی یا شاهنامه را بخوانند.این گزیده نگارش های مختصر و کم حجم، شاید روزنه ای باشد برای آشنایی و آشتی شهروندان ایران شهر عزیز، با مفاخر گذشته ی تاریخ میهن مان.

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی

شتاب و فشار زندگی، تمرکز، حال، و دل و دماغ را از مردم گرفته تا بنشینند و دیوان شمس، حافظ، سعدی یا شاهنامه را بخوانند.این گزیده نگارش های مختصر و کم حجم، شاید روزنه ای باشد برای آشنایی و آشتی شهروندان ایران شهر عزیز، با مفاخر گذشته ی تاریخ میهن مان.

عناوین یادداشت‌ها

  • « آداب میگساری »، در شاهنامه فردوسی - بنام نوشیدن می - 12 یکشنبه 10 مرداد 1400 17:55
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** « آداب میگساری »، در شاهنامه فردوسی - بنام نوشیدن می - 12 *** رستم به اسفندیار: ز یزدان همی آرزو خواستم/که اکنون بتو دل بیاراستم- که بینم پسندیده چهر ترا/بزرگی و گردی و مهر ترا- نشینیم با یکدگر شادکام/به یاد شهنشاه گیریم جام- و چو نان خورده شد جام می برگرفت/ز رویین دژ آنگه سخن...
  • (116) - اصطلاح ِ "من آنچه شرط بلاغ ست با تو میگویم ... "، در شاهنامه فردوسی. یکشنبه 10 مرداد 1400 17:50
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** ردّ ِ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه در شاهنامه *** (116) - اصطلاح ِ "من آنچه شرط بلاغ ست با تو میگویم تو خواه از سخنم پند گیر، خواه ملال"، در شاهنامه فردوسی. *** بدو گفت هر چیز کامد ز پند/تن پاک و جان ترا سودمند- همه گفتم اکنون بهی برگزین/دل شهریاران نیازد به کین- بهادر...
  • (115) - اصطلاح ِ "آب رفته به جوی بر نمی گرده"، در شاهنامه فردوسی یکشنبه 10 مرداد 1400 17:48
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** ردّ ِ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه در شاهنامه *** (115) - اصطلاح ِ "آب رفته به جوی بر نمی گرده"، در شاهنامه فردوسی. *** ولیکن به گفتن مگر روی نیست/بود کاب را ره بدین جوی نیست- بهادر امیرعضدی
  • (114) - اصطلاح ِ "پناه بر خدا بردن"، در شاهنامه فردوسی پنج‌شنبه 7 مرداد 1400 10:39
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** ردّ ِ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه در شاهنامه *** (114) - اصطلاح ِ "پناه بر خدا بردن"، در شاهنامه فردوسی. *** چنین گفت کامشب شبی پربلاست/اگر نام گیریم ز ایدر سزاست- بکوشید و پیکار مردان کنید/پناه از بلاها به یزدان کنید- بهادر امیرعضدی
  • کنیز و غلام، در قالب غنیمت ِ جنگی در شاهنامه فردوسی - بخش 02 پنج‌شنبه 7 مرداد 1400 00:38
    و.ک(091,2) بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** کنیز و غلام، در قالب غنیمت ِ جنگی در شاهنامه فردوسی - بخش 02 *** اسفندیار پس از گرفتن گنبدان دژ و کشتن ارجاسب: از افگندنیهای دیبا هزار/بفرمود تا برنهادند بار- چو سیصد شتر جامهٔ چینیان/ز منسوج و زربفت وز پرنیان- عماری بسیچید و دیبا جلیل/کنیزک ببردند چینی دو خیل- به رخ...
  • « آداب میگساری »، در شاهنامه فردوسی - بنام نوشیدن می - 11 چهارشنبه 6 مرداد 1400 22:47
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** « آداب میگساری »، در شاهنامه فردوسی - بنام نوشیدن می - 11 *** بنام نوشیدن ِ اسفندیار: بیاراست گشتاسپ ایوان و تخت/دلش گشت خرم بدان نیک‌بخت- به ایوانها در نهادند خوان/به سالار گفتا مهان را بخوان- بیامد ز هر گنبدی میگسار/به نزدیک آن نامور شهریار- می خسروانی به جام بلور/گسارنده می داد...
  • خوی ِ خونریز اسفندیار چهارشنبه 6 مرداد 1400 19:34
    و.ک(092) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** خوی ِ خونریز اسفندیار *** اسفندیار پس از گشودن گنبدان دژ و کشتن ارجاسب و تار و مار کردن ارجاسبیان. *** اسفندیار در شاهنامه، بر خلاف رستم، روحیه یی خشن، خون ریز و بیرحم دارد و بر تسلیم شدگان رحم ندارد: ز ترکان چینی فراوان نماند/وگر ماند کس نام ایشان نخواند- همه ترگ و جوشن فرو...
  • پند های عملگرایانه(پراگماتیستیک) در شاهنامه - (5) - پراگماتیسم اسفندیار چهارشنبه 6 مرداد 1400 19:32
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** پند های عملگرایانه(پراگماتیستیک) در شاهنامه - (5) - پراگماتیسم اسفندیار *** ناسازگاری جنگ با خرد، جنگیدن با خرد ورزیدن. *** اسفندیار برای رخنه در روئین دژ خود را در بهره بردن از دو ابزار "فریب و نهیب" مجاز می داند و به چاره گشایی، به "هر دری" میزند، تا کدام...
  • پیوند عاطفی انسان و اسب، در شاهنامه - 12 یکشنبه 3 مرداد 1400 20:04
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** پیوند عاطفی انسان و اسب، در شاهنامه - 12 *** رستم در نبرد با الگوس، با رخش از پایداری در آوردگاه میگوید و او را برانگیخته می کند: تهمتن برانگیخت رخش از شتاب/پس پشت جنگ آور افراسیاب- چنین گفت با رخش کای نیک یار/مکن سستی اندر گه کارزار- که من شاه را بر تو بی‌جان کنم/به خون سنگ را رنگ...
  • آرایش نظامی، در جنگ های بزرگ ِ شاهنامه - بخش ششم چهارشنبه 30 تیر 1400 01:09
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** آرایش نظامی، در جنگ های بزرگ ِ شاهنامه - بخش ششم *** آرایش جنگی نبرد گشتاسب با ارجاسب: چو لشکر بیاراست اسفندیار/جهان شد به کردار دریای قار- بشد گرد بستور پور زریر/که بگذاشتی بیشه زو نره شیر- بیاراست بر میمنه جای خویش/سپهبد بد و لشکر آرای خویش- چو گردوی جنگی بر میسره/بیامد چو خور...
  • پند های شاهنامه فردوسی - بخش (88) - پند اسفندیار بر پیکر بی جانِ گرزم چهارشنبه 30 تیر 1400 01:01
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** پند های شاهنامه فردوسی - بخش (88) - پند اسفندیار بر پیکر بی جانِ گرزم *** گزیده پندهایی در لا به لای گفتار ها و متن شاهنامه، که حکیم بزرگوار طوس، بیشتر در آغاز و فرجام داستان هایش و گاه از زبان ِ دل ِ شخصیت های شاهنامه اش، لب به سخن می گشاید. *** پند اسفندیار بر پیکر بی جانِ گرزم:...
  • سرداران و رادان شاهنامه، خدای خود را "خودی" میدانند - بخش هشتم چهارشنبه 30 تیر 1400 00:56
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** سرداران و رادان شاهنامه، خدای خود را "خودی" میدانند - بخش هشتم *** سرداران و رادان شاهنامه، خدای خود را "خودی" میدانند و درخواست ها و گلایه هاشان را نیز با خدایشان، "خودمانی" در میان میگذارند. *** راز دل ِ اسفندیار با داور ِ راست گوی: سپهبد سوی آسمان...
  • پیوند عاطفی انسان و اسب، در شاهنامه - 11 سه‌شنبه 29 تیر 1400 22:44
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** پیوند عاطفی انسان و اسب، در شاهنامه - 11 *** آنگاه که اسفندیار خود را از کند و زنجیر زندان پدرش گشتاسب می رهاند: بیاهیخت پای و بپیچید دست/همه بند و زنجیر بر هم شکست- چو بگسست زنجیر بی‌توش گشت/بیفتاد از درد و بیهوش گشت- ستاره شمرکان شگفتی بدید/بران تاجدار آفرین گسترید- چو آمد به هوش...
  • روی گردانی یاران اسفندیار از گشتاسب، پس از به بند کشیدن شدن اسفندیار سه‌شنبه 29 تیر 1400 22:37
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** یاران اسفندیار پس از به بند کشیدن شدن اسفندیار توسط گشتاسب، به جانبداری از اسفندیار، از گشتاسب روی بر میگردانند: به هرجا کجا شهریاران بدند/ازان کار گشتاسپ آگه شدند- که او مر سوی پهلوان را ببست/تن پیل وارش به آهن بخست- به زاولستان شد به پیغمبری/که نفرین کند بر بت آزری* - بگشتند...
  • کلاه دو پر* و خامی ِ نوش آذر‌، در تشخیص ندادن تک سوار دوست از دشمن سه‌شنبه 29 تیر 1400 16:30
    و.ک(093) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** کلاه دو پر و خامی ِ نوش آذر‌، در تشخیص ندادن تک سوار دوست از دشمن و تیز بینی اسفندیار: یکی مایه‌ور پور اسفندیار/که نوش آذرش خواندی شهریار- بران بام دژ بود و چشمش به راه/بدان تا کی آید ز ایران سپاه- پدر را بگوید چو بیند کسی/به بالای دژ درنمانده بسی- چو جاماسپ را دید پویان به...
  • گشتاسب برای ترویج دین بهی به سیستان می رود سه‌شنبه 29 تیر 1400 15:46
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** گشتاسب برای ترویج دین بهی به سیستان می رود: برآمد بسی روزگاری بدوی/که خسرو سوی سیستان کرد روی- که آنجا کند زنده و استا روا/کند موبدان را بدانجا گوا- چو آنجا رسید آن گرانمایه شاه/پذیره شدش پهلوان سپاه- شه نیمروز آنک رستمش نام/سوار جهاندیده همتای سام- دقیقی باور دارد که رستم و زال،...
  • (113) - اصطلاح ِ "خون راه انداختن" یا "خون به پا کردن"، در شاهنامه فردوسی. سه‌شنبه 29 تیر 1400 15:24
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** ردّ ِ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه در شاهنامه *** (113) - اصطلاح ِ "خون راه انداختن" یا "خون به پا کردن"، در شاهنامه فردوسی. *** بستور به کین خواهی پدرش زریر: بیارید گفتا سیاه مرا/نبردی قبا و کلاه مرا- که امروز من از پی کین اوی/برانم ازین دشمنان خون به جوی-...
  • (112) - مترادف اصطلاح ِ "از ما که گذشت"، در شاهنامه فردوسی. سه‌شنبه 29 تیر 1400 15:23
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** ردّ ِ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه در شاهنامه *** (112) - مترادف اصطلاح ِ "از ما که گذشت"، در شاهنامه فردوسی. *** اسفندیار به گشتاسب: جهاندار داند که بر دشت رزم/چو من دیدم افگنده روی گرزم- بدان مرد بد گوی گریان شدم/ز درد دل شاه بریان شدم- کنون آنچ بد بود از ما گذشت/غم...
  • وصف هایی ناب و زیبا از قلم و نوشتن در شاهنامه فردوسی پنج‌شنبه 24 تیر 1400 10:58
    و.ک(038) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** وصف هایی ناب و زیبا از قلم و نوشتن در شاهنامه فردوسی *** حکیم فرزانه ی طوس فردوسی و وصف هایی ناب و زیبا از قلم و نوشتن: خداوند گردنده خورشید و ماه/روان را به نیکی نماینده راه- بدانگه که لوح آفرید و قلم/بزد بر همه بودنیها رقم- *** نخستین که نوک قلم شد سیاه/گرفت آفرین بر...
  • زرتشت از دید ارجاسب شاه چین در نامه ای به گشتاسب پنج‌شنبه 24 تیر 1400 01:13
    و.ک(093) بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** زرتشت از دید ارجاسب شاه چین در نامه ای به گشتاسب: *** نوشتم یکی نامه‌ای شهریار/چنانچون بد اندر خور روزگار- شنیدم که راهی گرفتی تباه/مرا روز روشن بکردی سیاه- * بیامد یکی پیر مهتر فریب/ترا دل پر از بیم کرد و نهیب- سخن گفتش از دوزخ و از بهشت/به دلت اندرون هیچ شادی نهشت- *...
  • پند های شاهنامه فردوسی - بخش (87) - پند کیخسرو به لهراسب پنج‌شنبه 24 تیر 1400 01:08
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** پند های شاهنامه فردوسی - بخش (87) - پند کیخسرو به لهراسب *** گزیده پندهایی در لا به لای گفتار ها و متن شاهنامه، که حکیم بزرگوار طوس، بیشتر در آغاز و فرجام داستان هایش و گاه از زبان ِ دل ِ شخصیت های شاهنامه اش، لب به سخن می گشاید. *** پند کیخسرو به لهراسب: بلهراسب فرمود تا...
  • سرداران و رادان شاهنامه، خدای خود را "خودی" میدانند - بخش هفتم پنج‌شنبه 24 تیر 1400 01:01
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** سرداران و رادان شاهنامه، خدای خود را "خودی" میدانند - بخش هفتم *** سرداران و رادان شاهنامه، خدای خود را "خودی" میدانند و درخواست ها و گلایه هاشان را نیز با خدایشان، "خودمانی" در میان میگذارند. *** راز دل ِ گشتاسب با داور کردگار: همی بود گشتاسپ دل...
  • نقش راز آلود ستارگان در پیش بینی ِ رخدادها در شاهنامه ی فردوسی – بخش ۲۶ – جاماسب و عاقبت ِ نبرد گشتاسب با ارجاسب. دوشنبه 21 تیر 1400 10:09
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** نقش راز آلود ستارگان در پیش بینی ِ رخدادها در شاهنامه ی فردوسی – بخش ۲۶ – جاماسب، در ستارگان، نقش ِ سرنوشت در عاقبت ِ نبرد گشتاسب با ارجاسب را می بیند. *** ستاره شماران در شاهنامه، "پیش بین" رخداد های آتی و نه "ره نمون و راهگشا"ی مسیر ِ رخدادهای پیش روی شاهان و...
  • آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - بخش 1 - عنوان، از، به، موضوع چهارشنبه 16 تیر 1400 14:09
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** آیین نگارش، تکنیک و فنّ نامه نگاری در شاهنامه فردوسی - بخش 1 - عنوان، از، به، موضوع *** نماد یا "الگوی" سر برگ ِ نامه های دیوانی(اداری) بین سران و سرداران در شاهنامه فردوسی *** عنوان: از: به: موضوع: ❌❌❌❌❌ عنوان: نوشتم یکی نامه‌ای شهریار/چنانچون بد اندر خور روزگار- از: ز...
  • کیخسرو و بخش کردن سرحدات و گماردن پهلوانان به والی گری و سرحد داری آن سرزمین ها سه‌شنبه 15 تیر 1400 00:12
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** کیخسرو و بخش کردن سرحدات و گماردن پهلوانان به والی گری و سرحد داری آن سرزمین ها: *** رستم، نیمروز: بفرمود تا رفت پیشش دبیر/بیاورد قرطاس و مشک و عبیر- نبشتند عهدی ز شاه زمین/سرافراز کیخسرو پاک‌دین- ز بهر سپهبد گو پیلتن/ستوده بمردی بهر انجمن- که او باشد اندر جهان پیشرو/جهاندار و...
  • آیا کیخسرو، ازدواج مجدد همسر و کنیزانش را بر نمی تابد؟ دوشنبه 14 تیر 1400 23:57
    و.ک(094) بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** آیا کیخسرو، ازدواج مجدد همسر و کنیزانش را بر نمی تابد؟ *** کیخسرو پیش از عروجش، همسرش آزاد سرو و چهار کنیز را به خشم و "با ابروانی پر ز خَم"، فرا میخواند: بیامد بایوان شاهی دژم/بآزاد سرو اندر آورده خم- کنیزک بدش چار چون آفتاب/ندیدی کسی چهر ایشان بخواب- ز پرده...
  • عرفان شرقی و شاهنامه - بخش هشتم - کیخسرو، بریده از سری و سرداری و سرحد داری جمعه 11 تیر 1400 22:58
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** عرفان شرقی و شاهنامه - بخش هشتم - کیخسرو، بریده از سری و سرداری و سرحد داری. *** کیخسرو پس از "خواستن کین" پدر، بر جهانی "چیره" می شود: من اکنون چو کین پدر خواستم/جهانی بخوبی بیاراستم- بکشتم کسی را که بایست کشت/که بد کژ و با راه یزدان درشت- بباد و ویران درختی...
  • سرداران و رادان شاهنامه، خدای خود را "خودی" میدانند - بخش ششم جمعه 11 تیر 1400 22:14
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** سرداران و رادان شاهنامه، خدای خود را "خودی" میدانند - بخش ششم *** سرداران و رادان شاهنامه، خدای خود را "خودی" میدانند و درخواست ها و گلایه هاشان را نیز با خدایشان، "خودمانی" در میان میگذارند. *** راز دل ِ کیکاووس پیش یزدان: *** چو با ایمنی گشت کاوس...
  • عرفان شرقی و شاهنامه - بخش چهارم - 1 - دوگانگی(پارادوکس) ِ عرفان کیخسرو و "پراگماتیسم" تنیده با مدارا و روا داری زال و رستم جمعه 11 تیر 1400 10:12
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** عرفان شرقی و شاهنامه - بخش چهارم - 1 - دوگانگی(پارادوکس) ِ عرفان کیخسرو و "پراگماتیسم" تنیده با مدارا و روا داری زال و رستم. *** کیخسرو خواهان رنجش رستم نیست. ازین روی، عتاب و درشتی زال را بزرگمنشانه ندیده می انگارد و کهنسالی زال را حرمت می نهد: پراندیشه گفت ای جهاندیده...
  • خاکساری و فروتنی، خوی و منش ِ پهلوانان و شاهان ِ شاهنامه فردوسی ست – ( بخش ۱۷) خاک بوسی گیو گودرز یکشنبه 6 تیر 1400 11:00
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** خاکساری و فروتنی، خوی و منش ِ پهلوانان و شاهان ِ شاهنامه فردوسی ست – ( بخش ۱۷) خاک بوسی گیو گودرز *** در شاهنامه، خاکساری و فروتنی، افتادگی و متانت، خوی و منش و رسمی نا نوشته، راستین و روا و روان ست بین پهلوانان و شاهان، که در قامت خاکبوسی، آستان بوسی، کتف و یال و دست و بازو بوسی و...