برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی

شتاب و فشار زندگی، تمرکز، حال، و دل و دماغ را از مردم گرفته تا بنشینند و دیوان شمس، حافظ، سعدی یا شاهنامه را بخوانند.این گزیده نگارش های مختصر و کم حجم، شاید روزنه ای باشد برای آشنایی و آشتی شهروندان ایران شهر عزیز، با مفاخر گذشته ی تاریخ میهن مان.

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی

شتاب و فشار زندگی، تمرکز، حال، و دل و دماغ را از مردم گرفته تا بنشینند و دیوان شمس، حافظ، سعدی یا شاهنامه را بخوانند.این گزیده نگارش های مختصر و کم حجم، شاید روزنه ای باشد برای آشنایی و آشتی شهروندان ایران شهر عزیز، با مفاخر گذشته ی تاریخ میهن مان.

عناوین یادداشت‌ها

  • پند های شاهنامه فردوسی - بخش (86) - پند کیخسرو به سپاهیان یکشنبه 6 تیر 1400 10:22
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** پند های شاهنامه فردوسی - بخش (86) - پند کیخسرو به سپاهیان *** گزیده پندهایی در لا به لای گفتار ها و متن شاهنامه، که حکیم بزرگوار طوس، بیشتر در آغاز و فرجام داستان هایش و گاه از زبان ِ دل ِ شخصیت های شاهنامه اش، لب به سخن می گشاید. *** پند کیخسرو پس از تسخیر گنگ دژ و گریختن...
  • غلام و برده، در قامت "غنیمت جنگی" در شاهنامه یکشنبه 6 تیر 1400 09:01
    و.ک(005) بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** غلام و برده، در قامت "غنیمت جنگی" در شاهنامه: **** رستم در نبرد با سپاه خاقان و شکست دادن خاقان: چنان شد در و دشت آوردگاه/که از کشته جایی ندیدند راه- برفتند یک بهره زنهار خواه/گریزان برفتند بهری براه- چنین گفت رستم که کشتن بسست/که زهر زمان بهر دیگر کسست- بجست...
  • رفتار جوانمردانه ی کیکاووس با دختران افراسیاب، پس از شکست افراسیاب یکشنبه 6 تیر 1400 08:58
    و.ک(095) بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** رفتار جوانمردانه ی کیکاووس با دختران افراسیاب، پس از شکست افراسیاب و به اسارت در آمدن بزرگان و خویشان افراسیاب: جهاندار پس گیو را پیش خواند/بران نامور تخت شاهی نشاند- بفرمود تا خواسته پیش برد/همان نامور سرفرازان گرد- همان بیگنه روی پوشیدگان/پس پرده اندر ستم دیدگان- همان...
  • نیرومندی، رمز کامروایی در جهان ست یکشنبه 6 تیر 1400 07:30
    و.ک(096) بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** نیرومندی، رمز کامروایی در جهان ست: گر ایدونک نیرو دهد کردگار/به کام دل ما شود روزگار- *** گیو به بیژن که غرّه به نیرو و زور بازوی خویش ست، چنین هشدار میدهد که نیرومندی بدون خردمندی و مآل اندیشی، زهری ست مهلک به کام جوانی: چو بیژن چنین گفت گیو از کران/نگه کرد و آن کارش آمد...
  • (111) - اصطلاح ِ "ور پریدن" یا "الهی ور بپری"، در شاهنامه فردوسی یکشنبه 6 تیر 1400 07:27
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** ردّ ِ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه در شاهنامه *** (111) - اصطلاح ِ "ور پریدن" یا "الهی ور بپری"، در شاهنامه فردوسی. *** حال و روز افراسیاب، پس از فرو ریختن دیوار و تسخیر شدن گنگ دژ توسط کیخسرو: پر از درد ازان باره آمد فرود/همی داد تخت مهی را درود- همی گفت کی...
  • (110) - اصطلاح ِ "همراهی، همپایی، یا پا به پا آمدن" در شاهنامه فردوسی. یکشنبه 6 تیر 1400 07:22
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** ردّ ِ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه در شاهنامه *** (110) - اصطلاح ِ "همراهی، همپایی، یا پا به پا آمدن" در شاهنامه فردوسی. *** عنان با عنان تو بندم به راه/خرامان بیایم به نزدیک شاه- و من اینک به رفتن کمر بسته‌ام/عنان با عنان تو پیوسته‌ام- و عنان با عنان من اندر...
  • اغراق یا بزرگنمایی در شاهنامه ی فردوسی - بخش سوم یکشنبه 6 تیر 1400 07:06
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** اغراق یا بزرگنمایی در شاهنامه ی فردوسی - بخش سوم *** اغراق و بزرگنمایی، شگردی هنرمندانه که ردّ و نشان آن را در بسیاری از هنرها از جمله کاریکاتور، مینیاتور، سینما، تاتر، شعر(بویژه غزل)، داستان و ... می توان دید. اغراق، جلوه یی ست از هنر که برای ملموس و مشهود کردن یک واقعیت، آن را پر...
  • "صنعت ِ ادبی ِ ایجاز" در شاهنامه - ۸ چهارشنبه 2 تیر 1400 16:01
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** "صنعت ِ ادبی ِ ایجاز" در شاهنامه - ۸ *** نبوغِ اعجاب انگیز، در ناب گویی فردوسی: تهمتن ببردش به زابلستان/نشستن‌گهش ساخت در گلستان- سواری و تیر و کمان و کمند/عنان و رکیب و چه و چون و چند- سواری و تیر و کمان و کمند/عنان و رکیب و چه و چون و چند- نشستن‌گه مجلس و میگسار/همان...
  • تدبیر مه بانوی افراسیاب در خریدن جان تورانیان چهارشنبه 2 تیر 1400 12:28
    و.ک(097) بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** تدبیر مه بانوی افراسیاب در خریدن جان تورانیان *** گاه تدبیر، کنشگری و نقش آفرینی زنانی مانند سیندخت، فرنگیس و مه بانوی افراسیاب در شاهنامه، جان مردمانی را می خرند‌. *** پند و اندرز "مهِ بانوان ِ افراسیاب" به کیخسرو، پس از فرو ریختن و تسخیر گنگ دژ و گریختن...
  • (109) - اصطلاح ِ "سیر ِ خواب شدن"، در شاهنامه ی فردوسی سه‌شنبه 1 تیر 1400 16:53
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** (109) - اصطلاح ِ "سیر ِ خواب شدن"، در شاهنامه ی فردوسی *** اصطلاح سیر ِ خواب شدن: چو نزدیک شهر آمد افراسیاب/بران بد که رستم شود سیرخواب- کنون من شبیخون کنم برسرش/برآیم گرد از سر لشکرش- بهادر امیرعضدی
  • اغراق یا بزرگنمایی در شاهنامه ی فردوسی - بخش دوم دوشنبه 31 خرداد 1400 12:29
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** اغراق یا بزرگنمایی در شاهنامه ی فردوسی - بخش دوم *** اغراق و بزرگنمایی، شگردی هنرمندانه که ردّ و نشان آن را در بسیاری از هنرها از جمله کاریکاتور، مینیاتور، سینما، تاتر، شعر(بویژه غزل)، داستان و ... می توان دید. اغراق، جلوه یی ست از هنر که برای ملموس و مشهود کردن یک واقعیت، آن را پر...
  • سرداران و رادان شاهنامه، خدای خود را "خودی" میدانند - بخش پنجم دوشنبه 31 خرداد 1400 12:19
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** سرداران و رادان شاهنامه، خدای خود را "خودی" میدانند - بخش پنجم *** سرداران و رادان شاهنامه، خدای خود را "خودی" میدانند و درخواست ها و گلایه هاشان را نیز با خدایشان، "خودمانی" در میان میگذارند. *** کیخسرو با داور داد و پاک سخن میگوید: سپاه دو لشکر...
  • (108) - اصطلاح ِ واژه ی "خال (خالو، حالو یا دایی)"، در شاهنامه ی فردوسی یکشنبه 30 خرداد 1400 12:56
    و.ک(014) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** (108) - اصطلاح ِ واژه ی "خال (خالو، حالو یا دایی)"، در شاهنامه ی فردوسی *** خال*، خالو، حالو، دایی: کیخسرو، بعد از دیدن شیده (پشنگ)*: دل شاه شد زان سخن پر ز شرم/فرو ریخت از دیدگان آب گرم – چنین گفت کین شیده خال منست/به بالا و مردی همال منست - شیده به کیخسرو: اگر...
  • (107) - اصطلاح ِ "مگه خوابشو ببینی"، در شاهنامه ی فردوسی یکشنبه 30 خرداد 1400 12:31
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** (107) - اصطلاح ِ "مگه خوابشو ببینی"، در شاهنامه ی فردوسی . *** ردِّ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه، در شاهنامه *** ریشه ی اصطلاح "#مگه خوابشو ببینی"، در شاهنامه *** گفتن ِ مگر خوابش را ببینی، به کسی که به ترفند و فریب متوسل میشود. *** همه بخردان و ردان سپاه/بآواز...
  • شور و مشورت گودرز با موبدان و بخردان سپاه ایران چهارشنبه 26 خرداد 1400 19:22
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** شور و مشورت گودرز با موبدان و بخردان سپاه ایران برای ارزیابی چگونگی پاسخ نامه اش به نامه پیران ویسه: فرود آمد از باره رویین گرد/گوان را همه پیش گودرز برد- سپهبد بفرمود تا موبدان/زلشکر همه نامور بخردان- بزودی سوی پهلوان آمدند/خردمند و روشن‌روان آمدند- پس آن پاسخ نامه پیش گوان/بفرمود...
  • آرایش نظامی، در جنگ های بزرگ ِ شاهنامه - بخش سوم چهارشنبه 26 خرداد 1400 13:04
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** آرایش نظامی، در جنگ های بزرگ ِ شاهنامه - بخش سوم *** آرایش جنگی سپاه گودرز در مصاف با سپاه پیران ویسه: چو گودرز پاسخ برین سان شنود/بدلش اندرون شادمانی فزود- سپه را بفرمود تا برنشست/همیدون میان را بکینه ببست- چپ لشکرش جای رهام گرد/بفرهاد خورشید پیکر سپرد- سوی راست جای فریبرز...
  • پند های شاهنامه فردوسی - بخش (85) - پند گودرز چهارشنبه 26 خرداد 1400 12:56
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** پند های شاهنامه فردوسی - بخش (85) - پند گودرز - مرگ از دید گودرز. *** گزیده پندهایی در لا به لای گفتار ها و متن شاهنامه، که حکیم بزرگوار طوس، بیشتر در آغاز و فرجام داستان هایش و گاه از زبان ِ دل ِ شخصیت های شاهنامه اش، لب به سخن می گشاید. *** مرگ از دید گودرز: ور ایدونک پیران ازین...
  • فردوسی، اسکندر و اشکانیان(پارت ها) سه‌شنبه 25 خرداد 1400 22:12
    و.ک (015) بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** فردوسی، اسکندر و اشکانیان(پارت ها) *** ۱_ کنون ای سراینده فرتوت مرد سوی گاه اشکانیان بازگرد ✍: این زمان، ای مرد سالخورده و بی توش و توان، پس از پرداختن به کیانیان، و اسکندر، حال به سرگذشت اشکانیان بنگر و از سر بگذران و وارسی کن. ___ ۲_ چه گفت اندر آن نامهٔ راستان که...
  • وصف سراب در شاهنامه فردوسی سه‌شنبه 25 خرداد 1400 14:02
    سراب ☝️ و.ک(098) بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** وصف سراب در شاهنامه فردوسی *** گودرز، خردمندی و راستگویی پیران را بسان سراب، فریبنده می بیند: دلت با زبان هیچ همسایه نیست/روان ترا از خرد مایه نیست- بهرجای چربی بکار آوری/چنین تو سخن پرنگار آوری- کسی را که از بن نباشد خرد/گمان بر تو بر مهربانی برد- حکیم طوس، به...
  • خون به خون شستن در شاهنامه سه‌شنبه 25 خرداد 1400 12:18
    و.ک(099) بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** خون به خون شستن در شاهنامه *** کین خواهی، کینه می زاید و کینه، جنگ و ستیز و بفرجام، ایجاب ِ خون را به خون شستن *** گودرز در پاسخ نامه پیران، از کین خواهی ِ خون به ناحق ریخته شده ی سیاووش و هفتاد پور ِ گزین خودش می گوید و بر کوس چنگ می نوازد: ازان پس چنین گفت پیش سپاه/که...
  • پند های شاهنامه فردوسی - بخش (84) - پند پیران ویسه به گودرز کشوادگان دوشنبه 24 خرداد 1400 18:55
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** پند های شاهنامه فردوسی - بخش (84) - پند پیران ویسه به گودرز کشوادگان *** گزیده پندهایی در لا به لای گفتار ها و متن شاهنامه، که حکیم بزرگوار طوس، بیشتر در آغاز و فرجام داستان هایش و گاه از زبان ِ دل ِ شخصیت های شاهنامه اش، لب به سخن می گشاید. *** پند پیران ویسه به گودرز کشوادگان:...
  • نخواستن پیروزی جز به داد، درقاموس و باورِ پهلوانی یلانِ شاهنامه - بخش 9 - کیخسرو دوشنبه 24 خرداد 1400 15:12
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** نخواستن پیروزی جز به داد، درقاموس و باورِ پهلوانی یلانِ شاهنامه - بخش 9 - کیخسرو *** کیخسرو به گودرز: به بیداد بر نیست این کار تو/بسنده ست یزدان نگهدار تو- تو زور و دلیری ز یزدان شناس/ازو دار تا زنده باشی سپاس-
  • باور و انگیزه، فراتر از هنر و خرد دوشنبه 24 خرداد 1400 08:06
    و.ک(378) بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** باور و انگیزه، فراتر از هنر و خرد: ز بیژن فزون بود هومان بزور/هنر عیب گردد چو برگشت هور- ز هر گونه زور آزمودند و بند/فراز آمد آن بند چرخ بلند- بزد دست بیژن بسان پلنگ/ز سر تا میانش بیازید چنگ- گرفتش بچپ گردن و راست ران/خم آورد پشت هیون گران- برآوردش از جای و بنهاد پست/سوی...
  • رجز خوانی در شاهنامه - ۲۴ - رجز خوانی بیژن و هومان یکشنبه 23 خرداد 1400 13:22
    و.ک(100) بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** رجز خوانی در شاهنامه - ۲۴ - رجز خوانی بیژن و هومان *** رجز خوانی، از فراز های شور انگیز و گرمی بخش آوردگاه نبرد های تن به تن یلان در شاهنامه *** پس از گرد و خاک هومان در برابر گودرز: خبر شد به بیژن که هومان چو شیر/بپیش نیای تو آمد دلیر- چو بشنید بیژن برآشفت سخت/بخشم آمد...
  • « آداب میگساری »، در شاهنامه فردوسی - بنام نوشیدن می - 10 یکشنبه 23 خرداد 1400 12:44
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** « آداب میگساری »، در شاهنامه فردوسی - بنام نوشیدن می - 10 *** رستم در مسیر یافتن کی قباد: چو دیدند مر پهلوان را به راه/پذیره شدندش ازان سایه‌گاه- که ما میزبانیم و مهمان ما/فرود آی ایدر به فرمان ما- بدان تا همه دست شادی بریم/به یاد رخ نامور می خوریم- تهمتن بدیشان چنین گفت باز/که ای...
  • گودرز کشوادگان، از نثار جان ِ نوه اش بیژن(یگانه فرزند گیو)، برای ایران و ایرانی دریغ ندارد شنبه 22 خرداد 1400 12:30
    و.ک(101) بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** گودرز کشوادگان، از نثار جان ِ نوه اش بیژن(یگانه فرزند گیو)، برای ایران و ایرانی دریغ ندارد *** پس از آنکه گودرز به بیژن(نوه اش)، رخصت نبرد با هومان را می دهد، گیو از گودرز میخواهد که بیژن را از نبرد با هومان باز دارد: چنین داد پاسخ پدر را پسر/که ای پهلوان جهان سربسر- مرا...
  • "رخصت خواستن" و "فرصت دادن" از آداب ِ زور خانه، در شاهنامه شنبه 22 خرداد 1400 11:48
    و.ک(028) بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** ردّ و رگه ی "رخصت خواستن" و "فرصت دادن" از آداب ِ زور خانه، در شاهنامه *** بیژن از گودرز، نیای خود، برای نبرد با هومان ویسه "رخصت" میخواهد: من اینک بخون چنگ را شسته‌ام/همان جنگ او را کمر بسته‌ام- چو "دستور" باشد مرا پهلوان/شوم پیش...
  • #رجز خوانی در شاهنامه - ۲۳ - رجز خوانی هومان ویسه، برای گودرز و گیو جمعه 21 خرداد 1400 16:17
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** رجز خوانی در شاهنامه - ۲۳ - رجز خوانی هومان ویسه، برای گودرز و گیو *** رجز خوانی، از فراز های شور انگیز و گرمی بخش آوردگاه نبرد های تن به تن یلان در شاهنامه *** رجز خوانی هومان ویسه، با گودرز و گیو: وزآنجا بدان خیرگی بازگشت/تو گفتی مگر شیر بدساز گشت- کمربستهٔ کین آزادگان/بنزدیک...
  • مهر ورزی کیخسرو بر پیران ویسه در داستان دوازده رخ جمعه 21 خرداد 1400 08:06
    و.ک(102) بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** مهر ورزی کیخسرو بر پیران ویسه در داستان دوازده رخ *** گودرز پیام رسان کیخسرو به پیران در جنگ کیخسرو با افراسیاب: همانست کان شاه آزرمجوی/مرا گفت با او همه نرم گوی- ازان کو بکارسیاوش رد/بیفگند یک روز بنیاد بد- بنزد منش دستگاهست نیز/ز خون پدر بیگناهست نیز- گناهی که تا این...
  • آرایش نظامی، در جنگ های بزرگ ِ شاهنامه - بخش دوم جمعه 21 خرداد 1400 07:47
    بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** آرایش نظامی، در جنگ های بزرگ ِ شاهنامه - بخش دوم *** داستان دوازده رخ، (ویترین آرایش و شیوه های جنگی) در شاهنامه *** آرایش جنگی کیخسرو در جنگ با افراسیاب: نخستین ازان لشکر نامدار/سواران شمشیر زن سی هزار- گزین کرد خسرو برستم سپرد/بدو گفت کای نامبردار گرد- ره سیستان گیر و برکش...