برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی

شتاب و فشار زندگی، تمرکز، حال، و دل و دماغ را از مردم گرفته تا بنشینند و دیوان شمس، حافظ، سعدی یا شاهنامه را بخوانند.این گزیده نگارش های مختصر و کم حجم، شاید روزنه ای باشد برای آشنایی و آشتی شهروندان ایران شهر عزیز، با مفاخر گذشته ی تاریخ میهن مان.

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی

شتاب و فشار زندگی، تمرکز، حال، و دل و دماغ را از مردم گرفته تا بنشینند و دیوان شمس، حافظ، سعدی یا شاهنامه را بخوانند.این گزیده نگارش های مختصر و کم حجم، شاید روزنه ای باشد برای آشنایی و آشتی شهروندان ایران شهر عزیز، با مفاخر گذشته ی تاریخ میهن مان.

عناوین یادداشت‌ها

  • در پرده گویی ِ "عیان ترین بی حاجت ِ بیان" حکیم فردوسی طوسی، در سروده های "اروتیک" شاهنامه - بخش دوم - زال و رودابه سه‌شنبه 12 اسفند 1399 21:29
    و.ک(072,2) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** در پرده گویی ِ "عیان ترین بی حاجت ِ بیان" حکیم فردوسی طوسی، در سروده های "اروتیک" شاهنامه - بخش دوم - زال و رودابه *** بی پروا ترین حس و غریزه ی "حیوانی ِ" انسان، پیچیده در چادر شب ِ عفاف و شرم ِ حکیم طوس. *** اروتیسم و حجب قلم ِ حکیم فردوسی...
  • خاکساری و فروتنی، خوی و منش ِ پهلوانان و شاهان ِ شاهنامه فردوسی ست – ( بخش ۱۵) - خاک بوسی زال، سام، سیاوش، گرسیوز و لهراسب سه‌شنبه 12 اسفند 1399 01:21
    خاکساری و فروتنی، خوی و منش ِ پهلوانان و شاهان ِ شاهنامه فردوسی ست – ( بخش ۱۵) - خاک بوسی زال، سام، سیاوش، گرسیوز و لهراسب. *** برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** در شاهنامه، خاکساری و فروتنی، افتادگی و متانت، خوی و منش و رسمی نا نوشته، راستین و روا و روان ست بین پهلوانان و شاهان، که در قامت خاکبوسی، آستان بوسی، کتف...
  • پند های شاهنامه فردوسی - بخش (۲۸) - پند ایرج به برادرانش سلم و تور سه‌شنبه 12 اسفند 1399 01:06
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** پند های شاهنامه فردوسی - بخش (۲۸) - پند ایرج به برادرانش سلم و تور *** به بیهوده از شهریار زمین/مدارید خشم و مدارید کین- به گیتی مدارید چندین امید/نگر تا چه بد کرد با جمشید- به فرجام هم شد ز گیتی بدر/نماندش همان تاج و تخت و کمر- مرا با شما هم به فرجام کار/بباید چشیدن بد روزگار-...
  • پند های شاهنامه فردوسی - بخش (۳۰) - پاسخ ایرج به پند پدرش فریدون سه‌شنبه 12 اسفند 1399 01:05
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** پند های شاهنامه فردوسی - بخش (۳۰) - *** گزیده پندهایی در لا به لای گفتار ها و متن شاهنامه، که حکیم بزرگوار طوس، بیشتر در آغاز و فرجام داستان هایش لب به سخن می گشاید. *** پاسخ ایرج به پند پدرش فریدون: نگه کرد پس ایرج نامور/برآن مهربان پاک فرخ پدر- چنین داد پاسخ که ای شهریار/نگه کن...
  • پند های شاهنامه فردوسی - بخش (۲۹) - پند فریدون به ایرج سه‌شنبه 12 اسفند 1399 01:00
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** پند های شاهنامه فردوسی - بخش (۲۹) - *** گزیده پندهایی در لا به لای گفتار ها و متن شاهنامه، که حکیم بزرگوار طوس، بیشتر در آغاز و فرجام داستان هایش و گاه از زبان ِ دل ِ شخصیت های شاهنامه اش، لب به سخن می گشاید. *** پند فریدون به ایرج: بدو گفت شاه، ای خردمند پور/برادر همی رزم جوید تو...
  • خاکساری و فروتنی، خوی و منش ِ پهلوانان و شاهان ِ شاهنامه فردوسی ست – ( بخش ۱۴) - تخت بوسی سه‌شنبه 12 اسفند 1399 00:28
    خاکساری و فروتنی، خوی و منش ِ پهلوانان و شاهان ِ شاهنامه فردوسی ست – ( بخش ۱۴) - تخت بوسی *** برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** در شاهنامه، خاکساری و فروتنی، افتادگی و متانت، خوی و منش و رسمی نا نوشته، راستین و روا و روان ست بین پهلوانان و شاهان، که در قامت خاکبوسی، آستان بوسی، کتف و یال و دست و بازو بوسی و ... رخ...
  • مادر سیاوش در شاهنامه یکشنبه 10 اسفند 1399 01:36
    و.ک(122) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** مادر سیاوش در شاهنامه: طوس و گیو حین شکار در نخجیرگاهی در مرز توران با پریچهره ی سرگردان(خویش گرسیوز) و رانده شده از توران زمین مواجه میشوند: چنین گفت موبد که یک روز طوس/بدانگه که برخاست بانگ خروس- خود و گیو گودرز و چندی سوار/برفتند شاد از در شهریار- به نخچیر ِ گوران به دشت...
  • جدال عشق و خرد. عشق، خرد را پس میزند. جمعه 8 اسفند 1399 01:31
    و.ک(123) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** جدال عشق و خرد. عشق، خرد را پس میزند. *** عشق، خرد را پس میزند: برآورد مر زال را دل به جوش/چنان شد کزو رفت آرام وهوش- دل زال یکباره دیوانه گشت/ خرد دور شد عشق فرزانه گشت - جدال عشق و خرد ِ زال: کنون این همه داستان منست/گل و نرگس بوستان منست- "که از من رمیدست صبر و...
  • (83) -  اصطلاح ِ "باد وَرِش داشته" در شاهنامه ی فردوسی جمعه 8 اسفند 1399 00:57
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** ردِّ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه، در شاهنامه *** (۸۳) - اصطلاح ِ "باد وَرِش داشته" در شاهنامه ی فردوسی *** اصطلاح ِ باد به سر افتادن، به مفهوم ِ باد وَرِش داشته، بر انگیخته شده، غَرّه شده: وزان رنجهای کهن یاد کرد/دلش خسته شد سر پر از باد کرد- به دژخیم فرمود تا تیغ...
  • سرداران فریدون و منوچهر در نبرد با سلم و تور، به کین خواهی ایرج جمعه 1 اسفند 1399 12:25
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** سرداران فریدون و منوچهر در نبرد با سلم و تور، به کین خواهی ایرج: سپهدار چون قارن کاوگان /سپهکش چو شیروی و چون آوگان - سپهدار چون قارن رزم زن/چو شاپور و نستوه شمشیر زن- به یک دست شیدوش جنگی به پای/چو شیروی شیراوژن رهنمای- چو سام نریمان و سرو یمن/به پیش سپاه اندرون رای زن- درختی که از...
  • فریدون، مردمان را به آرامش‌ فرا می خواند پنج‌شنبه 30 بهمن 1399 18:37
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** فریدون پس از چیرگی بر ضحاک و فرو نشستن آشوب و آشفتگی، مردمان را به آرامش و ادامه ی روند معمول زندگی شان فرا می خواند. *** فریدون، مردمان را به آرامش‌ فرا می خواند: بفرمود کردن به در بر خروش/که هر کس که دارید بیدار هوش- نباید که باشید با ساز جنگ/نه زین گونه جوید کسی نام و ننگ- سپاهی...
  • پیوند عاطفی انسان و گاو، در شاهنامه - 10 پنج‌شنبه 30 بهمن 1399 15:34
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** پیوند عاطفی انسان و گاو، در شاهنامه - 10 *** جایگاه والای برمایه نزد فریدون. *** فریدون، در راستا و پا بپای کین خواهی از خون ِ پدرش آبتین، در صدد کین خواهی از کشته شدن برمایه، گاوی که در حکم دایه را برای او دارد، قصد ِ جان ضحاک می کند. *** فریدون، کین خواه خون برمایه: منم پور آن...
  • دور شدن فرّه ی ایزدی از سر ِ جمشید پنج‌شنبه 30 بهمن 1399 12:52
    و.ک(124) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** دور شدن فرّه ی ایزدی از سر ِ جمشید: جهان را فزوده بدو آبروی/فروزان شده تخت شاهی بدوی- منم گفت با فرهٔ ایزدی/همم شهریاری همم موبدی- چنین تا بر آمد برین روزگار /ندیدند جز خوبی از کردگار- جهان سربه‌سر گشت او را رهی/نشسته جهاندار با فرهی- یکایک به تخت مهی بنگرید/به گیتی جز از...
  • (82) -  اصطلاح ِ "اجاق کور" در شاهنامه ی فردوسی جمعه 17 بهمن 1399 22:09
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** ردِّ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه، در شاهنامه *** (۸۲) - اصطلاح ِ "اجاق کور" در شاهنامه ی فردوسی *** سرو، شاه ِ یمن: به اختر* کس آن‌دان که دخترش نیست/چو دختر بود روشن اخترش نیست- خوشبخت آنکس که دختر ندارد. چه اگر دختر داشته باشد، ستاره اش روشن نیست(اجاقش کور ست)....
  • (81) - اصطلاح ِ "از ماست که بر ماست" در شاهنامه ی فردوسی جمعه 24 مرداد 1399 16:47
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** ردِّ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه، در شاهنامه *** (۸۱) - مترادف ِ اصطلاح ِ "از ماست که بر ماست" در شاهنامه ی فردوسی *** در پادشاهی نوذر: سخن رفتشان یک به یک همزبان / که از ماست بر ما بد آسمان - دارای داراب به سپاهیانش : چو دارا ز ایران به کرمان رسید/ دو بهر از بزرگان لشکر...
  • (80) - اصطلاح ِ " با حلوا حلوا گفتن، دهن شیرین نمی شه" در شاهنامه ی فردوسی یکشنبه 19 مرداد 1399 20:50
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** ردِّ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه، در شاهنامه *** (۸۰) - اصطلاح ِ " با حلوا حلوا گفتن، دهن شیرین نمی شه" در شاهنامه ی فردوسی *** کسی گوید آتش، زبانش نسوخت / به چاره بَد از تن بباید سِپوخت* -...
  • (79) - اصطلاح ِ "تا پول داری رفیقتم ..." در شاهنامه ی فردوسی یکشنبه 19 مرداد 1399 13:48
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** ردِّ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه، در شاهنامه *** (۷۹) - اصطلاح ِ "تا پول داری رفیقتم ..." در شاهنامه ی فردوسی *** خسرو پرویز در پاسخ نامه ای به پسرش شیرویه یا قباد: همین پر گناهان که پیش تو اند / نه تیمار دار و نه خویش تو اند - همه بنده ی سیم و زرند و بس/ کسی را نباشند...
  • گلایه ی فردوسی از مرگ فرزندش شنبه 18 مرداد 1399 12:32
    و.ک(125) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** گلایه ی فردوسی از مرگ فرزندش *** مرا سال بگذشت برشست و پنج/نه نیکو بود گر بیازم به گنج- مگر بهره بر گیرم از پند خویش/بر اندیشم از مرگ فرزند خویش- مرا بود نوبت برفت آن جوان/ز دردش منم چون تن بی‌روان- شتابم همی تا مگر یابمش/چویابم به بیغاره بشتابمش- که نوبت مرا به بی‌کام...
  • بهرام چید، در شاهنامه ی فردوسی شنبه 18 مرداد 1399 11:08
    و.ک(125) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** بهرام چید، در شاهنامه ی فردوسی *** خسرو پرویز از روی هم انباشته شدن کشته شده های رومی سپاهش در نبرد با بهرام چوبینه، تلی از جسد ساخته شد که بهرام چید نامیده شد: ز بس کشته اندر میان سپاه/بماندند بر جای بربسته راه- ازان رومیان کشته شد لشکری/هرآنکس که بود از دلیران سری- دل خسرو...
  • (78) - اصطلاح ِ "آب ِ مون تو یه جوب نمی ره" در شاهنامه ی فردوسی شنبه 28 تیر 1399 09:06
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** ردِّ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه، در شاهنامه *** (۷۸) - مترادف ِ اصطلاح ِ " آب ِ مون تو یه جوب نمی ره" در شاهنامه ی فردوسی: همی‌گفت کاین رزم را روی نیست/ره آب شاهان بدین جوی نیست- و چنین گفت نرسی که این روی نیست/ مر این آب را در جهان جوی نیست- و همه زین شمارند و این روی...
  • صدایِ ابزار و ادوات جنگی در شاهنامه جمعه 27 تیر 1399 21:44
    و.ک(126) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** صدایِ ابزار و ادوات جنگی در شاهنامه *** در شاهنامه، صدایِ ابزار و ادوات جنگی هم با نبوغ حکیم طوس به گوش ما می رسد. *** دقت ِ حکیم طوس تا بدانجاست که حتی از به رخ کشیدن (به گوش رساندن) ِ صدای ابزار و ادوات جنگی هم ابایی ندارد و با نبوغی وسواس گونه، به جزء یی ترین موارد هم...
  • کاربرد چهار گانه ی خرد در چهار جایگاه متفاوت در شاهنامه ی فردوسی جمعه 27 تیر 1399 10:54
    و.ک(127) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** کاربرد چهار گانه ی خرد در چهار جایگاه متفاوت *** خسرو پرویز، در نشستی، با گردوی، شاپور، اندیان و رادمان، از موبدان مشاوره در باب گشایش در کار نبرد با بهرام چوبینه را خواستار می شود: چوگردوی و شاپور و چون اندیان/سپهدار ارمینیه رادمان- نشستند با شاه ایران براز/بزرگان فرزانه...
  • کلیله و دمنه، حکم ِ وزیر، مشاور و نقشه ی راه ِ بهرام چوبینه در شاهنامه ی فردوسی جمعه 27 تیر 1399 10:44
    و.ک(128) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** کلیله و دمنه، حکم ِ وزیر، مشاور و نقشه ی راه ِ بهرام چوبینه *** بهرام چوبینه متحد ِ گذشته و دشمن ِ حال ِ خسرو پرویز، کلیله و دمنه را، نقشه ی راه و در جایگاه وزیر و مشاور خود می بیند *** بهرام چوبینه پس از آگاهی از نقش خسرو پرویز در کور کردن و کشتن پدرش (یزدگرد)، آهنگ نبرد...
  • (77) - اصطلاح ِ "دیوار گوش داره ... " در شاهنامه ی فردوسی جمعه 27 تیر 1399 08:32
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** ردِّ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه، در شاهنامه *** ۷۷) - مترادف ِ اصطلاح ِ "دیوار گوش داره ... " در شاهنامه ی فردوسی *** چه گفت آن سخن گوی پاسخ نیوش / که دیوار دارد به گفتار، گوش - بهادر امیرعضدی
  • اهالی نصیبین، چون شاپور ِ اردشیر، زرتشتی ست، از تمکین او سر بر می تابند. پنج‌شنبه 26 تیر 1399 10:24
    و.ک(129) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** اهالی نصیبین، چون شاپور ِ اردشیر، زرتشتی ست، از تمکین او سر بر می تابند. *** در نبرد بین قیصر روم و شاپور اردشیر، برانوش، مسالمت جویانه واسطه ی قیصر و شاپور میشود و قیصر به شرایط شاپور گردن می نهد. شاپور دیار نصیبین را هم به عنوان خراج از رومیان می خواهد. *** برانوش* چون...
  • شباهت دیدار گلنار و اردشیر با دیدار زال و رودابه در شاهنامه ی فردوسی چهارشنبه 25 تیر 1399 14:16
    و.ک(006,2) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** شباهت دیدار گلنار و اردشیر با دیدار زال و رودابه در شاهنامه ی فردوسی *** یکی کاخ بود اردوان را بلند/به کاخ اندرون بنده‌یی ارجمند- که گلنار بد نام آن ماه‌روی/نگاری پر از گوهر و رنگ و بوی- چنان بد که روزی برآمد به بام/دلش گشت زان خرمی شادکام- نگه کرد خندان لب اردشیر/جوان...
  • زمانبندی و برنامه ریزی چهار گانه ی خسرو پرویز، برای روز و ماه سال. دوشنبه 23 تیر 1399 13:02
    و.ک(130) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** زمانبندی و برنامه ریزی چهار گانه ی خسرو پرویز، برای روز و ماه سال. *** خسرو پرویز شبانه روز را و هر ماه سال ِ خود را به چهار بخش ِ جدا از هم گرد می آورد: چو از کین و نفرین به پردخت شاه/بدانش یکی دیگر آورد راه- از آن پس شب و روز گردنده دهر/نشست و ببخشید بر چار بهر- شنیدن...
  • نقش راز آلود ستارگان در پیش بینی ِ رخدادها در شاهنامه ی فردوسی – بخش ۲۵ – فریدون (طالع سعد و نحس ِ سلم، تور و ایرج) یکشنبه 22 تیر 1399 10:42
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** نقش راز آلود ستارگان در پیش بینی ِ رخدادها در شاهنامه ی فردوسی – بخش ۲۵ – فریدون (طالع سعد و نحس ِ سلم، تور و ایرج) *** ستاره شماران در شاهنامه، "پیش بین" رخداد های آتی و نه "ره نمون و راهگشا"ی مسیر ِ رخدادهای پیش روی شاهان و پهلوانانند. *** فریدون طالع سعد یا...
  • نقش راز آلود ستارگان در شاهنامه ی فردوسی – بخش ۲۴ – رستم هرمزد(رستم فرخزاد) یکشنبه 22 تیر 1399 10:38
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** نقش راز آلود ستارگان در شاهنامه ی فردوسی – بخش ۲۴ – رستم هرمزد(رستم فرخزاد) *** ستاره شماران در شاهنامه، "پیش بین" رخداد های آتی و نه "ره نمون و راهگشا"ی مسیر ِ رخدادهای پیش روی شاهان و پهلوانانند. *** رستم هرمزد(رستم فرخزاد) ستاره شمار ست: بفرمود تا پور هرمزد...
  • نقش راز آلود ستارگان در شاهنامه ی فردوسی – بخش ۲۳ – خسرو پرویز یکشنبه 22 تیر 1399 10:36
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** نقش راز آلود ستارگان در شاهنامه ی فردوسی – بخش ۲۳ – خسرو پرویز *** ستاره شماران در شاهنامه، "پیش بین" رخداد های آتی و نه "ره نمون و راهگشا"ی مسیر ِ رخدادهای پیش روی شاهان و پهلوانانند. *** خسرو پرویز از ستارگان جویای فرجام شیرویه (قباد) می شود: ششم سال زان دخت...