نمودهای منحصر به فردِ فردوسی، از "نیایش"، و نه کرنش و استغاثه، در شاهنامه – ( بخش ۶ )

نمودهای منحصر به فردِ فردوسی، از "نیایش"، و نه کرنش و استغاثه، در شاهنامه –  ( بخش 6 )

***

نیایش، در شاهنامه، همواره بر بنیاد "مهر" آگینِ سپاسمندی و پاسداشت ِ توجه و حمایت ِ یزدانِ دادگر استوارست. نه بر "کاهِ روی آبِ" تمنّای بخشایشِ گناه و سیاهکاری.

 منش، روش، و کنش ِ سرداران و پهلوانان شاهنامه، بر سقف و ستون ِ راستی، خود باوری و اعتماد ِ به نفس بنا شده و بر همین مبنا، استغاثه، کرنش و لابه را بر نمی تابند. 

 «کجا پادشا دادگر بود و بس/نیازش نیاید بفریادرس».

***

کیخسرو، دادارِ دادگر را، به "داد" می ستاید.

***

 کیخسرو پس از فایق آمدن بر افراسیاب در جنگ بزرگِ دشت خوارزم* و فرار افراسیاب از میدان رزم، دادارِ دادگر را، به "داد"ش می ستاید:

 چو پیروزگر دادمان فرهی / بزرگی و دیهیم شاهنشهی -

 ز گیتی ستایش مر او را کنید / شب آید نیایش مر او را کنید - 

که آنرا که خواهد کند شوربخت / یکی بی هنر برنشاند بتخت -

 ازین کوشش و پرسشت رای نیست / که با "داد" او بنده را پای نیست - 

…………………………………………………………….

پ ن:

 * دشت خوارزم،

 همه رزم بر دشت خوارزم بود / ز چرخ آفرین بر چنان رزم بود -

بهادر امیرعضدی

نمودهای منحصر به فردِ فردوسی، از "نیایش"، و نه کرنش و استغاثه، در شاهنامه – ( بخش ۴ )

برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی 

***

نمودهای منحصر به فردِ فردوسی، از "نیایش"، و نه کرنش و استغاثه، در شاهنامه –  ( بخش 4 )

***

نیایش، در شاهنامه، همواره بر بنیاد "مهر" آگینِ سپاسمندی و پاسداشت ِ توجه و حمایت ِ یزدانِ دادگر استوارست. نه بر "کاهِ روی آبِ" تمنّای بخشایشِ گناه و سیاهکاری.  

 منش، روش، و کنش ِ سرداران و پهلوانان شاهنامه، بر سقف و ستون ِ راستی، خود باوری و اعتماد ِ به نفس بنا شده و بر همین مبنا، استغاثه، کرنش و لابه را بر نمی تابند. 

 «کجا پادشا دادگر بود و بس/نیازش نیاید بفریادرس».

***

 اسفندیار در هفت خوان، در جنگ با شیران نر و ماده، پس از کشتن شیران وضو می سازد و به نیایش "داور ِ داد" می پردازد:

 بیامد چو با شیر نزدیک شد  / جهان بر دل شیر تاریک شد - 

یکی بود نر و دگر ماده شیر / برفتند پرخاشجوی و دلیر -

 چو نر اندر آمد یکی تیغ زد / بشد ریگ، زیرش بسان بسد -

 ز سر تا میانش به دو نیم گشت / دل شیر ماده پر از بیم گشت - 

چو جفتش برآشفت و آمد فراز / یکی تیغ زد بر سرش رزمساز -

"به آب اندر آمد سر و تن بشست / نگهدار جز پاک یزدان نجست" - 

چنین گفت کای داور داد و پاک / به دستم ددان را تو کردی هلاک - 

 و در جنگ با اژدها: 

 به شمشیر مغزش همی کرد چاک / همی دود زهرش برآمد ز خاک - 

ازان دود برنده بیهوش گشت / بیفتاد و بی‌مغز و بی‌توش گشت - 

پشوتن بیامد هم‌ اندر زمان / به نزدیک آن نامدار جهان -

 جهانجوی چون چشمها باز کرد / به گردان گردنکش آواز کرد -

 که بی هوش گشتم من از دود زهر / ز زخمش نیامد مرا هیچ بهر -

"ازان خاک برخاست و شد سوی آب / چو مردی که بیهوش گردد به خواب" -

" ز گنجور خود جامهٔ نو بجست / به آب اندر آمد سر و تن بشست" -

 "بیامد به پیش خداوند پاک / همی گشت پیچان و گریان به خاک" -

 همی گفت کین اژدها را که کشت / مگر آنک بودش جهاندار پشت – 

بهادر امیرعضدی

نمودهای منحصر به فردِ فردوسی، از "نیایش"، و نه کرنش و استغاثه، در شاهنامه – ( بخش 3 )

برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی 

***

نمودهای منحصر به فردِ فردوسی، از "نیایش"، و نه کرنش و استغاثه، در شاهنامه –  ( بخش 3 )

***

نیایش، در شاهنامه، همواره بر بنیاد "مهر" آگینِ سپاسمندی و پاسداشت ِ توجه و حمایت ِ یزدانِ دادگر استوارست. نه بر "کاهِ روی آبِ" تمنّای بخشایشِ گناه و سیاهکاری.

 منش، روش، و کنش ِ سرداران و پهلوانان شاهنامه، بر سقف و ستون ِ راستی، خود باوری و اعتماد ِ به نفس بنا شده و بر همین مبنا، استغاثه، کرنش و لابه را بر نمی تابند. 

 «کجا پادشا دادگر بود و بس/نیازش نیاید بفریادرس».

*** 

ز یزدان چو شاه آرزوها بیافت / ز دریا سوی خانِ آذر* شتافت -

 بسی زر بر آتش بر افشاندند / به زمزم همی آفرین خواندند -

 چو گنجور کیخسرو آمد زرسب / ببخشید گنجی بر آذرگشسب –

............................................

پ ن:

* خانِ آذر، آتشکده ی آذر گشسب.

کیخسرو بلافاصله بعد از بر تخت نشستن با رستم وگودرز و... به آتشکده آذر گشسب میاید:

 همی رفت تا آذرابادگان / ابا او بزرگان و آزادگان - 

گهی باده خورد و گهی تاخت اسب / بیامد سوی خانِ آذرگشسب* - 

جهان آفرین را ستایش گرفت / به آتشکده در نیایش گرفت -

 بیامد خرامان از آن جایگاه / نهادند سر سوی کاووس شاه - 

بهادر امیرعضدی

نمودهای منحصر به فردِ فردوسی، از "نیایش"، و نه کرنش و استغاثه، در شاهنامه – ( بخش ۲ )

برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی 

***

نمودهای منحصر به فردِ فردوسی، از "نیایش"، و نه کرنش و استغاثه، در شاهنامه –  ( بخش 2 )

***

نیایش، در شاهنامه، همواره بر بنیاد "مهر" آگینِ سپاسمندی و پاسداشت ِ توجه و حمایت ِ یزدانِ دادگر استوارست. نه بر "کاهِ روی آبِ" تمنّای بخشایشِ گناه و سیاهکاری.

 منش، روش، و کنش ِ سرداران و پهلوانان شاهنامه، بر سقف و ستون ِ راستی، خود باوری و اعتماد ِ به نفس بنا شده و بر همین مبنا، استغاثه، کرنش و لابه را بر نمی تابند. 

 «کجا پادشا دادگر بود و بس/نیازش نیاید بفریادرس».

*** 

در بخش نبرد خاقان چین، رستم و یلان سپاه، به "ازاء و بهای" کسب پیروزی، وضو می سازند و به نیایشِ جهاندار می نشینند:

 چو او را ندیدند گشتند باز / دلیران سوی رستم سرفراز -

 برفتند با کام دل سوی کوه / تهمتن بپیش اندرون با گروه -

 تن از جنگ خسته دل از رزم شاد / جهان را چنینست ساز و نهاد - 

چنین تا بشستن نپرداختند / یک از دیگری باز نشناختند -

 سر و تن بشستند و دل شسته بود / که دشمن ببند گران بسته بود -

 چنین گفت رستم بایرانیان / که اکنون بباید گشادن میان -

 بپیش جهاندار پیروزگر / نه گوپال باید نه بند کمر - 

همه سر بخاک سیه بر نهید / کزین پس همه تاج بر سر نهید - 

 چه مایه بکشتند و چندی اسیر / ببردند زان شهر برنا و پیر -

 بسی سیم و زر و گرانمایه چیز / ستور و غلام و پرستار نیز -

 تهمتن بیامد سر و تن بشست / بپیش جهانداور آمد نخست - 

ز پیروز گشتن نیایش گرفت / جهان آفرین را ستایش گرفت - 

بایرانیان گفت با کردگار / بیامد نهانی هم از آشکار -

 به پیروزی اندر نیایش کنید / جهان آفرین را ستایش کنید - 

بزرگان به پیش جهان‌آفرین / نیایش گرفتند سر بر زمین –

بهادر امیرعضدی

نمودهای منحصر به فردِ فردوسی، از "نیایش"، و نه کرنش و استغاثه، در شاهنامه – ( بخش ۱ )

بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی
***

نمودهای منحصر به فردِ فردوسی، از "نیایش"، و نه کرنش و استغاثه، در شاهنامه –  ( بخش  ۱ ) 

***

نیایش، در شاهنامه، همواره بر بنیاد "مهر" آگینِ سپاسمندی و پاسداشت ِ توجه و حمایت ِ یزدانِ دادگر استوارست. نه بر "کاهِ روی آبِ" تمنّای بخشایشِ گناه و سیاهکاری.

 منش، روش، و کنش ِ سرداران و پهلوانان شاهنامه، بر سقف و ستون ِ راستی، خود باوری و اعتماد ِ به نفس بنا شده و بر همین مبنا، استغاثه، کرنش و لابه را بر نمی تابند. 

 «کجا پادشا دادگر بود و بس/نیازش نیاید بفریادرس».

*** 

  رستم  در بخشِ رفتن رستم به مازندران:

  برآویخت با او به جنگ اژدها / نیامد به فرجام هم زو رها -

 چو زور تن اژدها دید رخش / کزان سان برآویخت با تاجبخش -

 بمالید گوش اندر آمد شگفت / بلند اژدها را به دندان گرفت -

 بدرید کتفش بدندان چو شیر / برو خیره شد پهلوان دلیر -

 بزد تیغ و بنداخت از بر سرش / فرو ریخت چون رود خون از برش -

 تهمتن ازو در شگفتی بماند  / همی پهلوی نام یزدان بخواند -

 به آب اندر آمد سر و تن بشست / جهان جز به زور جهانبان نجست - 

"به یزدان چنین گفت کای دادگر / تو دادی مرا دانش و زور و فر" -

.....................................................................................

پ ن:

بر خلاف پهلوانان شاهنامه که هیچ گاه خود را گناهکار نمی بینند، کیکاووس، خود را گناهکار می بیند. 

احساس گناه در کیکاووس نابخرد، مغرور و آزمند:
چو با مرغ پرنده نیرو نماند/غمی گشت پرها به خوی درنشاند-
نگونسار گشتند ز ابر سیاه/کشان بر زمین از هوا تخت شاه-
سوی بیشهٔ شیرچین آمدند/به آمل بروی زمین آمدند-
به جای بزرگی و تخت نشست/پشیمانی و درد بودش به دست-
بمانده به بیشه درون زار و خوار/نیایش همی کرد با کردگار-
همی کرد پوزش ز بهر گناه/مر او را همی جست هر سو سپاه-

بهادر امیرعضدی