برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی

شتاب و فشار زندگی، تمرکز، حال، و دل و دماغ را از مردم گرفته تا بنشینند و دیوان شمس، حافظ، سعدی یا شاهنامه را بخوانند.این گزیده نگارش های مختصر و کم حجم، شاید روزنه ای باشد برای آشنایی و آشتی شهروندان ایران شهر عزیز، با مفاخر گذشته ی تاریخ میهن مان.

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی

شتاب و فشار زندگی، تمرکز، حال، و دل و دماغ را از مردم گرفته تا بنشینند و دیوان شمس، حافظ، سعدی یا شاهنامه را بخوانند.این گزیده نگارش های مختصر و کم حجم، شاید روزنه ای باشد برای آشنایی و آشتی شهروندان ایران شهر عزیز، با مفاخر گذشته ی تاریخ میهن مان.

عناوین یادداشت‌ها

  • « کبر »، در شاهنامه فردوسی چهارشنبه 22 اسفند 1397 08:58
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** « کبر »، در شاهنامه فردوسی. *** به یک پر پشه ندارد خرد / ازیرا کسی را به کس نشمرد - بهادر امیرعضدی
  • باربد، نوازنده ی دوم دربار خسرو پرویز چهارشنبه 22 اسفند 1397 08:49
    و.ک(224,1) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** باربد، نوازنده ی دوم دربار خسرو پرویز : همی هر زمان شاه برتر گذشت / چو شد سال شاهیش بر بیست و هشت - کسی را نشد بر درش کار بد / "ز درگاه آگاه شد بار بد" - بدو گفت هر کس که شاه جهان / گزیدست را مشگری در نهان - اگر با تو او را برابر کند / تو را بر سر...
  • باربد، در سوگ خسرو پرویز، تَرک ِ نوازندگی میکند. چهارشنبه 22 اسفند 1397 08:46
    و.ک(224,2) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** باربد، در سوگ خسرو پرویز، تَرک ِ نوازندگی میکند . *** کنون شیون بار بد گوش دار / سر مهتران رابه آغوش دار - چو آگاه شد بار بد زانک شاه / به پرداخت بی داد و بیکام گاه - ز جهرم بیامد سوی طیسفون / پر از آب مژگان و دل پر ز خون - به یزدان و نام تو ای شهریار / به نوروز و مهر و...
  • باز نگری و مرور تاریخ و آموختن از نیک و بد ِ گذشتگان در شاهنامه - (۶) چهارشنبه 22 اسفند 1397 02:41
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** باز نگری و مرور تاریخ و آموختن از نیک و بد ِ گذشتگان در شاهنامه - (۶) *** هرمزد انوشیروان به بهرام چوبینه: با دوازده هزار سرباز می خواهی به جنگ ساوه شاه بروی؟ پاسخ بهرام چوبینه به هرمزد انوشیروان با یاری گرفتن از قالب تاریخ : برین داستان نیز دارم گوا/ اگر بشنود شاه فرمانروا - که کاوس...
  • باز نگری و مرور تاریخ و آموختن از نیک و بد ِ گذشتگان در شاهنامه - (۵) چهارشنبه 22 اسفند 1397 02:37
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** باز نگری و مرور تاریخ و آموختن از نیک و بد ِ گذشتگان در شاهنامه - (۵) *** گردیه در برابر زیاده خواهی برادرش بهرام چوبینه، با استناد به تاریخ چنین می گوید: نه نیکوست این دانش ورای تو/ بکژی خرامد همی پای تو - بسی بد که بیکار بدتخت شاه / نکرد اندرو هیچکهتر نگاه - جهان را بمردی نگه...
  • باز نگری و مرور تاریخ و آموختن از نیک و بد ِ گذشتگان در شاهنامه - (۴) چهارشنبه 22 اسفند 1397 02:35
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** باز نگری و مرور تاریخ و آموختن از نیک و بد ِ گذشتگان در شاهنامه - (۴) *** خزروان سالار و سایر بزرگان، بهرام چوبینه را که برای تصاحب تخت و تاج خسرو پرویز دور خیز کرده را به تاریخ ضحاک و شاهان زیاده خواه جلب می کنند: ز ضحاک تازی و نخست اندر آی/که بیدادگر بود و نا پاک رای- دگر آنکه بد...
  • باز نگری و مرور تاریخ و آموختن از نیک و بد ِ گذشتگان در شاهنامه - (۳) چهارشنبه 22 اسفند 1397 02:32
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** باز نگری و مرور تاریخ و آموختن از نیک و بد ِ گذشتگان در شاهنامه - (۳) *** خسرو پرویز، بهرام چوبینه را به تاریخ نیاکان حواله میدهد : نگه کن کنون تا نیاکان ما/گزیده جهاندار و پاکان ما - به بیداد کردند جنگ ار به داد/نگر تا ز پیران که دارد به یاد- سزد گر بپرسی ز دانای روم/که این بد ز زاغ...
  • باز نگری و مرور تاریخ و آموختن از نیک و بد ِ گذشتگان در شاهنامه - (۲) چهارشنبه 22 اسفند 1397 02:30
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** باز نگری و مرور تاریخ و آموختن از نیک و بد ِ گذشتگان در شاهنامه - (۲) *** بهرام گور پس از به تخت نشستن مرزبانان را فرا می خواند و از گذشته ی تاریخ می گوید : هرانکس که بیداد بد دور کرد / به نادادن چیز و گفتار سرد - وزان پس چنین گفت با موبدان / که ای پرهنر پاکدل بخردان - "جهان را...
  • باز نگری و مرور تاریخ و آموختن از نیک و بد ِ گذشتگان در شاهنامه - (۱) چهارشنبه 22 اسفند 1397 02:23
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** باز نگری و مرور تاریخ و آموختن از نیک و بد ِ گذشتگان در شاهنامه - (۱) *** خسرو انوشیروان*۱ پس از سرکوب هیتالیان، موبدان و سران را فرا میخواند و از تاریخ و گذشتگان می گوید : بخارا و خوارزم و آموی و زم / بسی یاد داریم با درد و غم - ز بیداد وز رنج افراسیاب / کسی را نبد جای آرام و خواب -...
  • منابع فردوسی برای تدوین شاهنامه دوشنبه 20 اسفند 1397 20:19
    و.ک(018) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** منابع فردوسی برای تدوین شاهنامه: *** خداینامه، یا خوتای نامک. اثر ِ ابن مقفع (روزبه) یا به نقل از فردوسی ، ( دهقان دانشور ) پارسی زردشتی که اسلام را پذیرفته بود ، خدای نامه را ( با نام سیر الملوک الفرس ) به عربی ترجمه کرد و بعد ها پایه کار و ماخذ فردوسی در سرودن شاهنامه شد...
  • هرمزد ِ دربند، نیازمند آگاهی از تاریخ(نامه ی شهریاران) ست. شنبه 18 اسفند 1397 23:15
    و.ک(225) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** هرمزد ِ دربند، نیازمند آگاهی از تاریخ(نامه ی شهریاران) ست. *** هرمزد، نیاز ِ آگاهی از تاریخ را همسنگ "نیاز ِ حیاتی" به نان و آب و بهداشت خود در زندان ِ خسرو پرویز میداند : چو پنهان شد آن چادر آبنوس / بگوش آمد از دور بانگ خروش - جهانگیر(خسرو پرویز) شد تا بنزد...
  • هر نبردی ابزار خاص خودش را می طلبد جمعه 17 اسفند 1397 22:31
    و.ک(226) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** هر نبردی ابزار خاص خودش را می طلبد. *** بیژن به افراسیاب: هر نبردی سلاح خاص خودش را می طلبد. با دست خالی نمی شود جنگید: بدو گفت بیژن که ای شهریار / سخن بشنو از من یکی هوشیار - گرازان بدندان و شیران بچنگ / توانند کردن بهر جای جنگ - یلان هم بشمشیر و تیر و کمان / توانند کوشید...
  • نقد، در شاهنامه جمعه 17 اسفند 1397 21:51
    و.ک(227) 940610 برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** نقد، در شاهنامه *** آنگاه که صابونِ "نقدِ" فردوسی، به تن شاهنامه خودش هم می خورد.!! نمونه هایی از دیدِ نقادانه ی حکیم طوس در باره ی حتی سروده های خودش (شاهنامه) : نبیند کسی نامهٔ پارسی / نوشته به ابیات صد بار سی - اگر باز جویی درو بیت بد / همانا که کم باشد...
  • شاپور ذوالاکتاف "شاه جنین" ِ چهل روزه، با "ژن برتر". چهارشنبه 15 اسفند 1397 21:13
    و.ک(228) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** شاپور ذوالاکتاف "شاه جنین" ِ چهل روزه، با "ژن برتر". به سر برش تاجی برآویختند / بران تاج زر و درم ریختند *** اورمزد نرسی* بمُرد : چنین بود تا بود چرخ روان / توانا به هر کار و ما ناتوان - چهل روز سوکش همی داشتند / سر گاه او خوار بگذاشتند - به چندین زمان...
  • کسرا انوشیروان و کشتار مزدکیان چهارشنبه 15 اسفند 1397 19:33
    و.ک(229) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** کسرا انوشیروان و کشتار مزدکیان *** به دشت آمد از مزدکی صد هزار/برفتند شادان بر شهریار - بدان راه بد نامور صد هزار/به فرزند گفت آنزمان شهریار - که با این سران هرچ خواهی بکن/ازین پس ز مزدک مگردان سخن - به درگاه کسری یکی باغ بود/که دیوار او برتر از راغ بود - همی گرد بر گرد او...
  • گیو، جوان پر شور، گودرز، پیر ِ هراسان را به ماندن و پایمردی در نبرد بر می انگیزاند. چهارشنبه 15 اسفند 1397 19:25
    و.ک(230) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** گیو، جوان پر شور، گودرز، پیر ِ هراسان را به ماندن و پایمردی در نبرد بر می انگیزاند. *** فریبرز کاووس، در نبردی به جای توس نوذر سپهسالاری سپاه ایران را به عهده میگیرد. و هومان به شیوه ی نبرد انبوه (رزم همگروه)، به قلب سپاه ایران میزند. فریبرز میگریزد و به کوه پناه میبرد:...
  • بزرگمهر و گشودن رمز صندوقچه ی قیصر، بی آنکه بدو دست یازد چهارشنبه 15 اسفند 1397 19:22
    و.ک(231,1) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** بزرگمهر و گشودن رمز صندوقچه ی قیصر، بی آنکه بدو دست یازد. *** قیصر فرستادن باژ و ساو به نوشیروان را گروگان گشودن رمز صندوقچه ای میگذارد: چنان بد که قیصر بدان چندگاه / رسولی فرستاد نزدیک شاه - ابا نامه و هدیه و با نثار / یکی درج و قفلی برو استوار - بدین قفل و این درج نابرده...
  • اسب برخی از شخصیت های شاهنامه چهارشنبه 15 اسفند 1397 19:18
    و.ک(232) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** اسب برخی از شخصیت های شاهنامه *** شبدیز، اسب بهرام گور : مرا اسب شبدیز و شمشیر تیز / نگیرم فریب و ندانم گریز – برانگیخت شبدیز بهرام را / همی تیز کرد او دلارام را – همی راند شبدیز را نرم نرم / برین گونه تا روز برگشت گرم - شبدیز، اسب گیو گودرز : برانگیخت از جای شبدیز را / تن...
  • شجره نامه ی رستم چهارشنبه 15 اسفند 1397 19:15
    و.ک(233) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** شجره نامه ی رستم *** رستم پسر زال، زال پسر سام، سام پسر نریمان و نریمان پسر گرشاسب . *** گرشاسب، نیاکان رستم، گنجور منوچهر(منوچهر، دختر زاده ی ایرج)، از نسل جمشید شاه، آخرین شاه پیشدادی . *** جهاندار داند که دستان سام/بزرگ است و با دانش و نیک نام - همان سام پور نریمان...
  • تخت نرد، ابداع بزرگمهر چهارشنبه 15 اسفند 1397 19:12
    و.ک(231,2) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** تخت نرد، ابداع بزرگمهر *** بزرگمهر پس از گشودن رمز شطرنج در پاسخ به ابداع شطرنج، تخت نرد را طراحی کرد و فرستاده ی هند از گشودن رمز تخت نرد، باز ماند: بشد مرد دانا به آرام خویش/یکی تخت و پرگار بنهاد پیش - به شطرنج و اندیشه ی هندوان/نگه کرد و بفزود رنج روان - خرد با دل...
  • نظری به دیدگاه مطرحِ زن و فرزندِ دختر از قدیم - (بخش هفتم) دوشنبه 13 اسفند 1397 21:18
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** نظری به دیدگاه مطرحِ زن و فرزندِ دختر از قدیم - (بخش هفتم) *** نظری به دیدگاه مطرحِ زن و فرزندِ دختر از قدیم، که رّد و رگه اش تا امروز و امروزی ها نیز تداوم دارد. - (بخش هفتم) *** فریدون، هر سه دختر ِ سرو، شاه یمن را از او برای هر سه پسرش خواستار میشود. سرو دلش به این وصلت راه نمیدهد...
  • (47) - جایگزین ِ اصطلاح « اَظهَرِ مِن الشَمس »، در شاهنامه فردوسی دوشنبه 13 اسفند 1397 20:36
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** (47) - جایگزین ِ اصطلاح « اَظهَرِ مِن الشَمس »، در شاهنامه فردوسی *** چند اصطلاح کوچه و بازار در شاهنامه فردوسی *** اَظهَرِ مِن الشَمس، یا "ز خورشید، روشن تر آمد پدید" *** جایگزینی شایسته و بسیار روا و دلنشین تر از عبارتِ "اَظهَرِ مّن الشَمس" *** سلم و تور،...
  • نمودهای منحصر به فردِ فردوسی، از "نیایش"، و نه کرنش و استغاثه، در شاهنامه – ( بخش 14 ) یکشنبه 12 اسفند 1397 19:13
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** نمودهای منحصر به فردِ فردوسی، از "نیایش"، و نه کرنش و استغاثه، در شاهنامه – ( بخش 14 ) *** نیایش، در شاهنامه، همواره بر بنیاد "مهر" آگینِ سپاسمندی و پاسداشت ِ توجه و حمایت ِ یزدانِ دادگر استوارست. نه بر "کاهِ روی آبِ" تمنّای بخشایشِ گناه و سیاهکاری....
  • دیدگاه ضد جنگ رستم یکشنبه 12 اسفند 1397 14:53
    و.ک(234) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** دیدگاه ضد جنگ رستم *** روحیه ی رستم، جنگ طلبی را بر نمی تابد. بیشتر یا تمام نبردهای رستم، همراه با طرح و پیشنهاد ِ به آشتی ست. و جنگیدن را بنا گزیر، برمی گزیند. *** رستم بیزار از جنگ ست : پلنگ این شناسد که پیکار و جنگ / نه خوبست و داند همی کوه و سنگ – چو کین سر شهریاران...
  • راز ِ خوف انگیز و مبهم ِ رابطه ی ژرف ِ مردمان زمینی شاهنامه با آسمان بخش دوم یکشنبه 12 اسفند 1397 02:58
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** راز ِ خوف انگیز و مبهم ِ رابطه ی ژرف ِ مردمان زمینی شاهنامه با آسمان - بخش دوم *** در شاهنامه، آسمان، همیشه راز دار مردم، سپاهیان، گردان، پهلوانان و شاهان بوده . آسمانی که رحمت و برکت را ، ادبار و نکبت را ره آورد او می بینند . آسمانی که بی اراده ی زمینیان، خشم رعد آسا و تندر ِ غضبش...
  • حکیم طوس و ستایش رستم، با استعاره ی ماه های سال، کیخسرو را شنبه 11 اسفند 1397 21:32
    و.ک(130,2) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** حکیم طوس و ستایش رستم، با استعاره ی ماه های سال، کیخسرو را *** طبع آزمایی حکیم طوس، در وام گیری از ماه های سال *** ستایش رستم، با استعاره ی ماه های سال، کیخسرو را : و بر آورد سر، آفرین کرد و گفت / مبادت جز از بخت ِ پیروز، جفت - چو "هرمزد" بادت بدین پایگاه / چو...
  • آداب به پیشواز رفتن بزرگان در شاهنامه ی فردوسی - ۲ - کیخسرو به پیشواز رستم می آید شنبه 11 اسفند 1397 21:29
    و.ک(030,2) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** آداب به پیشواز رفتن بزرگان در شاهنامه ی فردوسی - ۲ - کیخسرو به پیشواز رستم می آید *** پیشوازی شایسته و درخور ِ شان و شوکت ِ رستم، توسط کیخسرو : چو تاج بزرگی بسر بر نهاد / ازو شاد شد تاج و او نیز شاد - فرستادگان آمد از هر سوی / ز هر نامداری و هر پهلوی - پس آگاهی آمد سوی...
  • هنرِ اکتسابی، برتر از "ژن" یا گوهر ِ فسیل شده ی وراثت ست شنبه 11 اسفند 1397 21:25
    و.ک(235) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** هنرِ اکتسابی، برتر از "ژن" یا گوهر ِ فسیل شده ی وراثت ست : به پالیز چون برکشد سرو شاخ/سر شاخ سبزش برآید ز کاخ- به بالای او شاد باشد درخت/چو بیندش بینادل و نیک‌بخت- سزد گر گمانی بَرَد بر سه چیز / کزین سه گذشتی، چه چیز ست نیز - هنر با نژاد ست و با گوهر ست / سه چیزست...
  • پیمان بستن کیخسرو با کیکاووس در محضر رستم و زال ِ زر - سوگند خوردن ِ شاهی شنبه 11 اسفند 1397 21:22
    و.ک(236) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** پیمان بستن کیخسرو با کیکاووس در محضر رستم و زال ِ زر - سوگند خوردن ِ شاهی *** "آداب و رسم و رسوم ِ سوگند خوردن ِ شاهی": چو روز درخشان برآورد چاک / بگسترد یاقوت بر تیره خاک - جهاندار، بنشست و کاوس ِ کی / دو شاه سرافراز و دو نیک پی - ابا رستم ِ گُرد و دستان به هم /...
  • پیوند عاطفی انسان و اسب، در شاهنامه - 9 شنبه 11 اسفند 1397 21:00
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** پیوند عاطفی انسان و اسب، در شاهنامه - 9 *** رخش، در خوان اول از خوان های هفت گانه ی رستم، در مصاف با شیر، جان ِ رستم ِ خفته را می خرد: چو یک پاس بگذشت درنده شیر / به سوی کنام خود آمد دلیر - بر ِ نی، یکی پیل را خفته دید / بر او یکی اسپ آشفته دید - نخست اسپ را گفت باید شکست / چو خواهم...