برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی

شتاب و فشار زندگی، تمرکز، حال، و دل و دماغ را از مردم گرفته تا بنشینند و دیوان شمس، حافظ، سعدی یا شاهنامه را بخوانند.این گزیده نگارش های مختصر و کم حجم، شاید روزنه ای باشد برای آشنایی و آشتی شهروندان ایران شهر عزیز، با مفاخر گذشته ی تاریخ میهن مان.

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی

شتاب و فشار زندگی، تمرکز، حال، و دل و دماغ را از مردم گرفته تا بنشینند و دیوان شمس، حافظ، سعدی یا شاهنامه را بخوانند.این گزیده نگارش های مختصر و کم حجم، شاید روزنه ای باشد برای آشنایی و آشتی شهروندان ایران شهر عزیز، با مفاخر گذشته ی تاریخ میهن مان.

عناوین یادداشت‌ها

  • فردوسی و تشریح مهندسی ساختار ایوان مداین - بخش سوم جمعه 26 بهمن 1397 01:15
    و.ک(307,3) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** فردوسی و تشریح مهندسی ساختار ایوان مداین - بخش سوم *** نا ترازی و کجی (شاقولی نبودن) دیوار مداین: فرستاد و رفتند ز ایوان شاه / گران مایه استاد با نیک خواه - همی برد دانای رومی رسن / همان مرد را نیز با خویشتن - بپیمود بالای کار و برش / کم آمد ز کار از رسن هفت رش - رسن باز...
  • فردوسی و تشریح مهندسی ساختار ایوان مداین - بخش دوم جمعه 26 بهمن 1397 01:13
    و.ک(307,2) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** فردوسی و تشریح مهندسی ساختار ایوان مداین - بخش دوم *** مرحله تثبیت و نشست دیوار: وزان پس بیامد به ایوان شاه / که دیوار ایوان برآمد به ماه - چو فرمان دهد خسرو زود یاب / نگیرم برین کار کردن شتاب - "چهل روز تا کار بنشیندم" ۷ / ز کاری گران شاه بگزیندم - چو هنگامه ی...
  • فردوسی و تشریح مهندسی ساختار ایوان مداین - بخش اول جمعه 26 بهمن 1397 01:10
    و.ک(307,1) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** فردوسی و تشریح مهندسی ساختار ایوان مداین - بخش اول *** پی "فوندانسیون" مداین - مهندس بپذرفت ایوان شاه / بدو گفت من دارم این دستگاه - فرو برد بنیاد ده شاه رش ۱ / همان شاه رش* پنج کرده برش ۲ - ز سنگ و ز گچ بود بنیاد کار ۳ / چنین باید آن کو دهد داد کار ۴ - چو...
  • گودرز کشوادگان، کیخسرو را بر تخت شاهی می نشاند - ۳ جمعه 26 بهمن 1397 01:05
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** "تفویض" زعامت و شهریاری به کیخسرو، بدستِ گودرزِ کشوادگان، مراد و مرشدِ رستمِ دستان. ( بخش سوم ) - *** حکیم طوس، با نبوغی سرشار و هنر ورزانه، جَوِّ غالب بر اواخر زعامت کیکاووس را با ابتدای به تخت نشستنِ کیخسرو را با استعاره ی ظریف و شاعرانه ی "بارشِ باران"، به...
  • گودرزِ کشوادگان، کیخسرو را بر تخت شاهی می نشاند - ۲ جمعه 26 بهمن 1397 01:00
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** "تفویضِ" زعامت و شهریاری به کیخسرو، بدستِ گودرزِ کشوادگان، مراد و مرشدِ رستمِ دستان - (بخش دوم) *** گودرزِ کشوادگان، یک تنه، شهریاری را به کیخسرو تفویض میکند: جهان را یکی شهریار آوری / درخت وفا را به بار آوری - بدو گفت گیو ای پدر بنده‌ام / بکوشم به رای تو تا زنده‌ام - به...
  • گودرزِ کشوادگان، کیخسرو را بر تخت شاهی می نشاند - ۱ جمعه 26 بهمن 1397 00:56
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** "تفویض" زعامت و شهریاری به کیخسرو، بدستِ گودرزِ کشوادگان، مراد و مرشدِ رستمِ دستان. ( بخش اول ) - *** کبرِ کیکاووس: من از جم و ضحاک و از کیقباد / فزونم به بخت و به فر و به داد - کبر و خود بزرگ بینی کیکاوس، گودرز و سران و سپهسالارا را خوش نمی آید: سخن چون به گوش بزرگان رسید...
  • اسکندر، جویای شگفتیهای جهان، در شاهنامه - ۲ جمعه 26 بهمن 1397 00:51
    و.ک(308,2) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** اسکندر، جویای شگفتیهای جهان، در شاهنامه - ۲ *** رَدّ پیشینه ی "اسکندر" ، "چشمه ی آب حیوان" و "خضر"، در آثار حافظ ، مولانا سعدی و صائب تبریزی، به شاهنامه ی فردوسی می رسد. *** "سکندر" بپرسید از سرکشان / که ایدر چه دارد شگفتی نشان -...
  • اسکندر، جویای شگفتی های جهان، در شاهنامه - ۱ جمعه 26 بهمن 1397 00:45
    و.ک(308,1) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** اسکندر، جویای شگفتی های جهان، در شاهنامه - ۱ *** رَدّ پیشینه ی "صورِ اسرافیل"، در آثار مولانا ، خاقانی و انوری و جامی در شاهنامه ی فردوسی. *** سکندر چو بشنید شد سوی کوه / به دیدار، بر تیغ شد بی گروه – "سرافیل" را دید "صوری" به دست / بر افراخته...
  • "صنعت ِ ادبی ِ ایجاز" در شاهنامه - ۷ جمعه 26 بهمن 1397 00:35
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** "صنعت ِ ادبی ِ ایجاز" در شاهنامه - ۷ *** نبوغِ اعجاب انگیز، در ناب گویی فردوسی، همراه با ( تجسمِ حالت و کنش): نمک « بر پراکند و ببرید و خورد» / نظاره برو بر، سرافراز مرد – « هنر، هم خرد، هم بزرگیم هست / سواری و مردی و نیروی دست » - مرا « دید، برجست » و یاوه نگفت / دو گوشم،...
  • گشتاسب و قبای چوپانی و آهنگری و جامه ی زربفتِ رومی در هیئت دبیران چهارشنبه 24 بهمن 1397 23:16
    و.ک(309) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** گشتاسب و قبای چوپانی و آهنگری و جامه ی زربفتِ رومی در هیئت دبیران *** قبای چوپانی و آهنگری بیشتر به قد و قواره و تن پیلوار و یال و کوپال گشتاسب می برازد تا جامه ی زربفتِ رومی در هیئت دبیران: چو در شهر آباد چندی بگشت / ز ایوان به دیوان قیصر گذشت - به اسقف چنین گفت کای دستگیر...
  • سرو ِ کَشمَر در شاهنامه چهارشنبه 24 بهمن 1397 23:10
    و.ک(310) بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** سرو ِ کَشمَر در شاهنامه *** درخت سروی که زرتشت آنرا از باغ بهشت آورد و در کشمر کاشت: یکی سرو آزاده بود از بهشت/به پیش در آذر، آن را بکشت - نبشتی بر زاد سرو سهی/که پذرفت گشتاسب دین بهی - گوا کرد مر سرو آزاد را/چنین گستراند خرد داد را - فرستاد هر سو به کشور پیام/که چون سرو...
  • معماری در شاهنامه - بخش 1 - آتشکده ی مهر برزین - نخستین دیوارنگاره های تاریخ درآتشکده ی مهربرزین چهارشنبه 24 بهمن 1397 23:04
    و.ک(311,1) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** نخستین دیوارنگاره های تاریخ در آتشکده ی مهربرزین . *** مُهرِ هنرِ نگار گری، بر در و دیوارِ آتشکده ی مهر برزین: پس آزاده گشتاسپ برشد به گاه / فرستاد هرسو به کشور سپاه - نخست آذر مهربرزین نهاد / به کَشمَر* نگر تا چه آیین نهاد - دو ایوان برآورد از زر پاک / زمینش ز سیم و ز...
  • عرفان شرقی و شاهنامه - بخش پنجم - عرفان در آیین "زرتشتِ معرفی شده ی دقیقی" چهارشنبه 24 بهمن 1397 22:46
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** عرفان شرقی و شاهنامه - بخش پنجم - عرفان در آیین "زرتشتِ معرفی شده ی دقیقی" *** آیین "زرتشتِ معرفی شده ی دقیقی"، برخلاف "دینِ بهی زرتشت"، توام با عرفان ست: گر ایدونک دانی که من کردم این / مرا خواند باید جها نآفرین - ز گوینده بپذیر به دین اوی / بیاموز ازو...
  • هشدار ارسطالیس به اسکندر چهارشنبه 24 بهمن 1397 22:43
    و.ک(312) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** هشدار ارسطالیس به اسکندر: حکیمی که بد ارسطالیس نام / خردمند و بیدار و گسترده کام - به پیش سکندر شد آن پاک رای / زبان کرد گویا و بگرفت جای - بدو گفت کای مهتر شادکام / همی گم کنی اندرین کار نام - که تخت کیان چون تو بسیار دید / نخواهد همی با کسی آرمید - هرآنگه که گویی رسیدم...
  • اندرز انوشیروان به پسرش هرمزد چهارشنبه 24 بهمن 1397 22:41
    و.ک(313) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** اندرز انوشیروان به پسرش هرمزد: گر ایمن کنی مردمان را به داد/خود ایمن بخسبی و از داد شاد - به پاداش نیکی بیابی، بهشت/بزرگ، آنک او تخم نیکی بکشت - نگر تا نباشی به جز بردبار/که تندی نه خوب آید از شهریار - بگرد دروغ ایچ گونه مگرد/چو گردی شود بخت را روی زرد - دل و مغز را دور دار...
  • رابطه ی کیکاووس و کیخسرو با آتش و آتشکده و زند و اوستا چهارشنبه 24 بهمن 1397 22:22
    و.ک(314) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** نیایش کیخسرو *** رابطه ی کیکاووس و کیخسرو با آتش و آتشکده و زند و اوستا. *** رابطه ی نیا، (کیکاووس) و نبیره، (کیخسرو) با آتش و آتشکده و زند و اوستا: نیا چون شنید از نبیره سخن / یکی پند پیرانه افگند بن - سر و تن بشوییم با پا و دست / چنانچون بودمرد یزدان پرست - ابا باژ با...
  • پند لهراسب به گشتاسب و پاسخ گزنده ی گشتاسب به بیگانه نوازی* لهراسب چهارشنبه 24 بهمن 1397 22:11
    و.ک(315) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** پند لهراسب به گشتاسب و پاسخ گزنده ی گشتاسب *** پند لهراسب به گشتاسب: چو اندرز کیخسرو آرم به یاد / تو بشنو نگر سر نپیچی ز داد - مرا گفت بیدادگر شهریار / یکی خو بود پیش باغ بهار - که چون آب باید به نیرو شود / همه باغ ازو پر ز آهو شود - جوانی هنوز این بلندی مجوی / سخن را بسنج و...
  • ریشه ی باورِ « طلسم آهن » و تاراندن آل، از بالین زن زائو چهارشنبه 24 بهمن 1397 22:08
    و.ک(316) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** ریشه ی باورِ « طلسم آهن » و تاراندن آل، از بالین زن زائو *** ایام قدیم، رسم و اعتقاد بر این بود که برای دور کردن و فراری دادن « آل »، از زن زائو، و تضمین سلامت و زنده ماندن نوزاد، زیر بالین زن زائو، شمشیر، خنجر، چاقو یا هر چیز برنده ی آهنی بگذارند . این رسم هنوز نیز در...
  • بازور، و افسون ِ بارش ِ برف و بوران بر سر سپاه ایران چهارشنبه 24 بهمن 1397 22:04
    و.ک(317) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** بازور، و افسون ِ بارش ِ برف و بوران بر سر سپاه ایران *** بازورِ جادو در شاهنامه *** با زور، به دستور پیران ویسه، با افسون برف و بوران بر سر سپاه ایران می پراکند و دست و بازوی سپاهیان ایران را از گردش ابزار نبرد باز میدارد: ز ترکان یکی بود با زور نام / به افسون به هر جای...
  • پند های شاهنامه فردوسی - بخش (91) چهارشنبه 24 بهمن 1397 15:38
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** پند های شاهنامه فردوسی - بخش (91) *** گزیده پندهایی در لا به لای گفتار ها و متن شاهنامه، که حکیم بزرگوار طوس، بیشتر در آغاز و فرجام داستان هایش و گاه از زبان ِ دل ِ شخصیت های شاهنامه اش، لب به سخن می گشاید. *** جهان چون بزاری برآید همی / بد و نیک روزی سر آید همی - چو بستی کمر بر در...
  • شطرنج در شاهنامه – بخش ( 3 ) چهارشنبه 24 بهمن 1397 15:31
    و.ک(318,3) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** شطرنج در شاهنامه – بخش ( 3 ) *** «بیآرام تا گردش رزمگاه / نمایم تو را کار شاه و سپاه» - شطرنج، حدیث و بازسازی جَوّ رزم طلخند ِ مای و گو ِ جمهور، از زبان گُوِ جمهور، برای مادرِ جگر سوخته اش شطرنج، نماد و نمایشِ رزم دو برادر، طلخند و گُو و کشته شدنِ طلخند به دست گُو: ز شطرنج...
  • شطرنج در شاهنامه – بخش ( 2 ) چهارشنبه 24 بهمن 1397 15:28
    و.ک(318,2) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** شطرنج در شاهنامه – بخش ( 2 ) «بیآرام تا گردش رزمگاه / نمایم تو را کار شاه و سپاه» - شطرنج، حدیث و بازسازی جَوّ رزم طلخند ِ مای و گو ِ جمهور، از زبان گُوِ جمهور، برای مادرِ جگر سوخته اش. *** شطرنج، نماد و نمایشِ رزم دو برادر، طلخند و گُو و کشته شدنِ طلخند به دست گُو. ***...
  • شطرنج در شاهنامه – بخش ( 1 ) چهارشنبه 24 بهمن 1397 15:23
    و.ک(318,1) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** شطرنج در شاهنامه – بخش ( 1 ) *** «بیآرام تا گردش رزمگاه / نمایم تو را کار شاه و سپاه» - شطرنج، حدیث و بازسازی جَوّ رزم طلخند ِ مای و گو ِ جمهور، از زبان گُوِ جمهور، برای مادرِ جگر سوخته اش شطرنج، نماد و نمایشِ رزم دو برادر، طلخند و گُو و کشته شدنِ طلخند به دست گُو: چو از...
  • پیران ویسه، نگاهدار کیخسروِ نوزاد، از گزند افراسیاب چهارشنبه 24 بهمن 1397 15:17
    و.ک(319) 960320 برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** پیران ویسه، نگاهدار کیخسروِ نوزاد، از گزند افراسیاب - *** پیران ویسه: "نمانم که یازد بدین شاه چنگ" *** گلشهر* مژده ی بدنیا آمدن کیخسرو را به پیران می دهد: بیامد به شادی به پیران بگفت / که اینت به آیین خور و ماه جفت - یکی اندر آی و شگفتی ببین / بزرگی و رای...
  • فضا سازی نبرد طلخند و گو ِ جمهور چهارشنبه 24 بهمن 1397 15:14
    و.ک(320) 960307 برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** فضا سازی نبرد طلخند و گو ِ جمهور *** ترسیم سلیس و هنرمندانه ی حکیم طوس، از جَوّ و حال و هوای چرکآلود و خون فشانِ رزم دو برادر،( طلخند ِ مای و گو ِ جمهور ) بر سر تاج و تخت: هوا شد ز گرد سپاه آبنوس / ز نالیدن بوق وآوای کوس - تو گفتی که دریا بجوشد همی / نهنگ اندرو خون...
  • شطرنج در شاهنامه - بخش 4 - تشریح و تفسیرِ شطرنج در شاهنامه چهارشنبه 24 بهمن 1397 14:22
    و.ک(318,4) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** شطرنج در شاهنامه - بخش 4 - تشریح و تفسیرِ شطرنج در شاهنامه *** شطرنج، شرح و تفسیرِ رزم طلخند ِ مای و گو ِ جمهور: سپاهی و شهری همه جنگجوی / بدرگاه شاهان نهادند روی - گروهی به طلخند کردند رای / دگر را به گو بود دل رهنمای - برآمد خروش از در هر دو شاه / یکی را نبود اندر آن شهر...
  • جایگاه واژه ی خرد در شاهنامه چهارشنبه 24 بهمن 1397 11:37
    و.ک(321) 960231 برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** جایگاه واژه ی خرد در شاهنامه *** حکیم بزرگ طوس، فردوسی، بر هفت واژه ی خرد، راستی، آشتی، داد، زندگی، آفرینش، و بنام زیستن، متمرکز ست و سرتاسر شاهنامه سرشار از به رخ کشیدن این مفاهیم ست . حکیم فردوسی، با جلا بخشیدن به همین مفاهیم، سلاحی بر ضد نقطه ی مقابل همین واژه...
  • بهرام چوبینه و خرافه و جادو چهارشنبه 24 بهمن 1397 11:29
    و.ک(322) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** بهرام چوبینه و خرافه و جادو - *** طمع و طعم شیرین و فریبنده ی فراورده ی نیرنگ و دسیسه، به مذاق بهرام چوبینه، خوش نمی آید و حاصل خرافه و جادو را بر نمی تابد. بهرام، یکی از سپاهیان گم شده ی بهرام چوبینه، با اسیری ترک تبار و زشت رو، سر می رسد: ابا سرخ ترکی بد او گربه چشم / تو...
  • « اصلاحات ارضی » کسرا انوشیروان و مالیات بستن بر حاصلِ کشت و زرع کشاورزان چهارشنبه 24 بهمن 1397 11:26
    و.ک(323) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** « اصلاحات ارضی » کسرا انوشیروان و مالیات بستن بر حاصلِ کشت و زرع کشاورزان: شدند انجمن بخردان و ردان / بزرگان و بیداردل موبدان – همه پادشاهان شدند انجمن / زمین را ببخشید و بر زد رسن – گزیتی* نهادند بر یک درم / گر ایدون که دهقان نباشد دژم – کسی را کجا تخم گر چارپای / به هنگام...
  • میزان بهره مالکانه ی اردشیر ساسان، شاپور اردشیر، قباد و انوشیروان. چهارشنبه 24 بهمن 1397 11:24
    و.ک(324) 960312 برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** میزان بهره مالکانه ی اردشیر ساسان، شاپور اردشیر، قباد و انوشیروان. *** میزان بهره مالکانه ی اردشیر ساسان، ده به یک: اردشیر ساسان : ز ده یک مرا چند بر شهرهاست/که دهقان و موبد بران بر گواست - چو باید شما را ببخشم همه/همان ده یک و بوم باژ و رمه - مگر آنک آید شما را فزون/...