برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی

شتاب و فشار زندگی، تمرکز، حال، و دل و دماغ را از مردم گرفته تا بنشینند و دیوان شمس، حافظ، سعدی یا شاهنامه را بخوانند.این گزیده نگارش های مختصر و کم حجم، شاید روزنه ای باشد برای آشنایی و آشتی شهروندان ایران شهر عزیز، با مفاخر گذشته ی تاریخ میهن مان.

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی

شتاب و فشار زندگی، تمرکز، حال، و دل و دماغ را از مردم گرفته تا بنشینند و دیوان شمس، حافظ، سعدی یا شاهنامه را بخوانند.این گزیده نگارش های مختصر و کم حجم، شاید روزنه ای باشد برای آشنایی و آشتی شهروندان ایران شهر عزیز، با مفاخر گذشته ی تاریخ میهن مان.

عناوین یادداشت‌ها

  • پند و اندرز های فرجامین ارسطالیس به اسکندر شنبه 5 مرداد 1398 12:09
    و.ک(199) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** پند و اندرز های فرجامین ارسطالیس به اسکندر: *** بدانست کش مرگ نزدیک شد/برو بر همی روز تاریک شد- چو مغز اندرین کار خودکامه کرد/همانگه سطالیس را نامه کرد- چو این نامه بردند نزد حکیم/دل ارسطالیس شد به دو نیم- پاسخنامه ی ارسطالیس به اسکندر: هم اندر زمان پاسخ نامه کرد/ز مژگان...
  • بهرام گور و کشتن اژدها یکشنبه 23 تیر 1398 12:03
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** بهرام گور و کشتن اژدها. *** شنگل، همچنان به بهرام گور بد گمان ست و او را خطری برای خود و جایگاهش می بیند. شنگل به نیت از بین بردن بهرام گور، پس از کشتن کرگ ِ بیشه به دست بهرام، او را به دَم اژدها می فرستد: چنین گفت شنگل به یاران خویش / بدان تیزهش رازداران خویش - که من زین فرستاده ی...
  • بهرام گور و کشتن کرگدن. دوشنبه 17 تیر 1398 15:02
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** بهرام گور و کشتن کرگدن. *** بهرام گور، برای شناسایی و برآورد اوضاع شنگل هندی، به سلک گشتی شناسایی، و در قالب فرستاده ی شاه، به دربار شنگل هندی می رود و شنگل به بهرام بد گمان میشود و او را برادر شاه می انگارد: ز بهرام، شنگل شد اندر گمان / که این فر و این برز و تیر و کمان - نماند همی...
  • خست و نظر تنگی فرشید ورد، میزبان بهرام گور یکشنبه 16 تیر 1398 17:10
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** خست و نظر تنگی فرشید ورد، میزبان بهرام گور *** وارد شدن بهرام گور، به سرای فرشید ورد کدیور، مهتر ده، و دیدن خست و نظر تنگی فرشید ورد: بپرسید تا مهتر ده کجاست / سر اندر کشید و همی رفت راست - شکسته دری دید پهن و دراز / بیامد خداوند و بردش نماز - بپرسید کاین خانه ویران کراست / میان ده...
  • پیامد مرگ سیاوش و بیداد افراسیاب به فرنگیس ِ باردار شنبه 15 تیر 1398 23:11
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** پیامد مرگ سیاوش و بیداد افراسیاب به فرنگیس ِ باردار *** سیاوش در دل تورانیان جای دارد و مرگ او، افراسیاب را از چشم سران و بزرگان تورانی می اندازد. با مرگ سیاوش و بیداد افراسیاب به دخترش فرنگیس ِ باردار از سیاوش، شکاف و بدگمانی در حکمرانی افراسیاب رخنه می کند: به گرسیوز بدنشان شاه...
  • زنان سنت شکن در شاهنامه - 1 - سنت شکنی کتایون رو در روی سنت گرایی قیصر شنبه 15 تیر 1398 07:53
    و.ک(048,1) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** زنان سنت شکن در شاهنامه - 1 - سنت شکنی کتایون رو در روی سنت گرایی قیصر *** زنانی آزاده، اراده گرا، پراگماتیست، جسور و بی پروا، سنت شکنان عرصه ی آداب و رسم های معمول و متعارف و در هم کوبنده ی سنت در شاهنامه اند. *** کتایون ِ قیصر، مادر اسفندیار، همسرش گشتاسب را خود بر می...
  • پوزش خواهی کیکاووس از رستم شنبه 15 تیر 1398 07:44
    و.ک(200) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** پوزش خواهی کیکاووس از رستم *** چو در شد ز در، شاه بر پای خاست / بسی پوزش اندر گذشته بخواست - که تندی مرا گوهر ست و سرشت / چنان زیست باید که یزدان بکشت - وزین ناسگالیده بدخواه نو (سهراب) / دلم گشت باریک چون ماه نو - بدین چاره جستن ترا خواستم / چو دیر آمدی تندی آراستم - چو...
  • پرخاش کیکاووس به رستم شنبه 15 تیر 1398 07:36
    و.ک(201) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** پرخاش کیکاووس به رستم *** پس از رسیدن رستم با تاخیر چهار روزه از زابل به بارگاه کیکاووس: به روز چهارم بر آراست گیو / چنین گفت با گرد سالار نیو - که کاووس تند است و هشیار نیست / هم این داستان بر دلش خوار نیست - غمی بود ازین کار و دل پر شتاب / شده دور ازو خورد و آرام و خواب...
  • دریغ داشتن نوشدارو و ترس از اتحاد رستم و سهراب توسط کیکاووس شنبه 15 تیر 1398 07:29
    و.ک(202) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** دریغ داشتن نوشدارو و ترس از اتحاد رستم و سهراب توسط کیکاووس *** بدو گفت کاووس کز انجمن / اگر زنده ماند چنان پیلتن - شود پشت رستم به نیرو ترا / هلاک آورد بی گمانی مرا - اگر یک زمان زو به من بد رسد / نسازیم پاداش او جز به بد - کیکاووس نگران و آسیمه سر، در توهّم تهدید جایگاه...
  • آرایش سپاه گودرز در مصاف با سپاه پیران ویسه در نبرد یازده رخ دوشنبه 10 تیر 1398 13:37
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** آرایش سپاه گودرز در مصاف با سپاه پیران ویسه در نبرد یازده رخ. *** فریبزر*۱ را داد پس میمنه / پس پشت لشکر حصار و بنه - گرازه*۲ سر تخمه ی گیوگان / زواره*۳ نگهدار تخت کیان - به یاری فریبرز برخاستند / به یک روی لشکر بیاراستند - به رهام*۴ فرمود پس پهلوان / که ای تاج و تخت و خرد را روان...
  • بزرگمهرِ، راز محتوای درون صندوق بسته و مُهر شده ی قیصر را میگشاید یکشنبه 9 تیر 1398 23:23
    و.ک(231,3) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** بزرگمهرِ دانا راز محتوای درون صندوق بسته و مُهر شده ی قیصر را میگشاید *** قیصر صندوقچه ای را نزد کسرا می فرستد: چنان بد که قیصر بدان چند گاه / رسولی فرستاد نزدیک شاه - ابا نامه و هدیه و با نثار / یکی درج*۱ و قفلی برو استوار - قیصر در قبال گشودن راز درج، حاضر به ادامه...
  • مرغ سیاه و ربودن گوهر از بازو بند کسرا و دزد پنداشتن بزرگمهر توسط کسرا - بخش ۲ جمعه 7 تیر 1398 19:08
    و.ک(231,5) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** مرغ سیاه و ربودن گوهر از بازو بند کسرا و دزد پنداشتن بزرگمهر توسط کسرا - بخش ۲ *** بزرگان و فرزانگان کسرا، در پاسخ به معمای صندوق سر بسته ی قیصر (یکی درج و قفلی برو استوار)، در می مانند: چنان بد که قیصر بدان چندگاه / رسولی فرستاد نزدیک شاه - ابا نامه و هدیه و با نثار /...
  • مرغ سیاه و ربودن گوهر از بازو بند کسرا و دزد پنداشتن بزرگمهر توسط کسرا – بخش ۱ جمعه 7 تیر 1398 19:00
    و.ک(231,4) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** مرغ سیاه و ربودن گوهر از بازو بند کسرا و دزد پنداشتن بزرگمهر توسط کسرا- بخش 1 *** مرغ سیاهی، گوهر بازوبند کسرا انوشه روان خفته را می رباید: فرود آمد از بارگی شاه نرم / بدان تا کند بر گیا چشم گرم - همیشه ببازوی آن شاه بر / یکی بند بازو بدی پرگهر - برهنه شد از جامه بازوی...
  • شاهنامه و "ناز پرورده های" دربارِ شاهان - بخش نهم –- شاپورِ اردشیر اسفندیار چهارشنبه 5 تیر 1398 15:27
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** شاهنامه و "ناز پرورده های" دربارِ شاهان - بخش نهم –- شاپورِ اردشیر اسفندیار *** ولایتِ عهدهای دربار، اصولاً نه نیاز و نه انگیزه ی حصولِ حاصل و رسیدن به محصول و جایگاه، پایگاه و تخت را دارند. بسترِ دربار آنقدر گرم و نرم ست که دربار زاده ها، حاضر به ترک این رخوت و خلسه ی...
  • شاهنامه و "ناز پرورده های" دربارِ شاهان - بخش هشتم - داراب پسر اردشیر(بهمن اسفندیار) و همای چهرزاد چهارشنبه 5 تیر 1398 09:46
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** شاهنامه و "ناز پرورده های" دربارِ شاهان - بخش هشتم - داراب پسر اردشیر(بهمن اسفندیار) و همای چهرزاد *** ولایتِ عهدهای دربار، اصولاً نه نیاز و نه انگیزه ی حصولِ حاصل و رسیدن به محصول و جایگاه، پایگاه و تخت را دارند. بسترِ دربار آنقدر گرم و نرم ست که دربار زاده ها، حاضر به...
  • بهرام گور با دلآرامش، آزاده، در نخجیر گاه. سه‌شنبه 4 تیر 1398 13:18
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** بهرام گور با دلآرامش، آزاده، در نخجیر گاه: جز از گوی و میدان نبودیش کار / گهی زخم چوگان و گاهی شکار - چنان بد که یک روز بی انجمن / به نخچیرگه رفت با چنگ زن - کجا نام آن رومی آزاده بود / که رنگ رخانش به می داده بود - به پشت هیون چمان بر نشست / ابا سرو آزاده، چنگی به دست - دلارام او...
  • نگرش طبقاتی شاهان، در شاهنامه - بخش ۳ - جدال بر سر برتری نژاد و پیشینه - موبد بهرام آذرمهان و هرمزد نوشیروان دوشنبه 3 تیر 1398 11:23
    و.ک(160,3) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** نگرش طبقاتی شاهان، در شاهنامه - بخش ۳ - جدال بر سر برتری نژاد و پیشینه - موبد بهرام آذرمهان و هرمزد نوشیروان *** بهرام آذرمهان به هرمزد نوشیروان: بدو گفت بهرام کای ترک زاد/به خون ریختن تا نباشی تو شاد - تو خاقان نژادی نه از کیقباد/که کسری ترا تاج بر سر نهاد - شنید آن سخن...
  • شاهنامه و "ناز پرورده های" دربارِ شاهان - بخش هفتم - ساسان پسر چهارمِ ساسانِ دارا، ساسان چهارم یکشنبه 2 تیر 1398 16:46
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** شاهنامه و "ناز پرورده های" دربارِ شاهان - بخش هفتم - ساسان پسر چهارمِ ساسانِ دارا، ساسان چهارم *** ولایتِ عهدهای دربار، اصولاً نه نیاز و نه انگیزه ی حصولِ حاصل و رسیدن به محصول و جایگاه، پایگاه و تخت را دارند. بسترِ دربار آنقدر گرم و نرم ست که دربار زاده ها، حاضر به ترک این...
  • شاهنامه و "ناز پرورده های" دربارِ شاهان - بخش ششم - ساسان دارا، ساسان سوم یکشنبه 2 تیر 1398 16:42
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** شاهنامه و "ناز پرورده های" دربارِ شاهان - بخش ششم - ساسان دارا، ساسان سوم *** ولایتِ عهدهای دربار، اصولاً نه نیاز و نه انگیزه ی حصولِ حاصل و رسیدن به محصول و جایگاه، پایگاه و تخت را دارند. بسترِ دربار آنقدر گرم و نرم ست که دربار زاده ها، حاضر به ترک این رخوت و خلسه ی نشئه...
  • شاهنامه و "ناز پرورده های" دربارِ شاهان - بخش پنجم - ساسانِ ساسان(ساسان دوم) یکشنبه 2 تیر 1398 16:40
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** شاهنامه و "ناز پرورده های" دربارِ شاهان - بخش پنجم - ساسانِ ساسان(ساسان دوم) *** ولایتِ عهدهای دربار، اصولاً نه نیاز و نه انگیزه ی حصولِ حاصل و رسیدن به محصول و جایگاه، پایگاه و تخت را دارند. بسترِ دربار آنقدر گرم و نرم ست که دربار زاده ها، حاضر به ترک این رخوت و خلسه ی...
  • نگرش طبقاتی شاهان، در شاهنامه - بخش ۲ - جدال شاهان بر سر برتری نژاد و پیشینه جمعه 31 خرداد 1398 16:41
    و.ک(160,2) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** نگرش طبقاتی شاهان، در شاهنامه - بخش ۲ - جدال شاهان بر سر برتری نژاد و پیشینه *** جدال شاهان بر سر برتری نژادی و پیشینه نیاکان *** بهرام چوبینه به خسرو پرویز: نه چون اردشیر اردوان را بکشت/به نیرو شد و تختش آمد به مشت- کنون سال چون پانصد بر گذشت/سر تاج ساسانیان سرد گشت-...
  • شاهنامه و "ناز پرورده های" دربارِ شاهان - بخش سوم - گشتاسب جمعه 31 خرداد 1398 16:19
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** شاهنامه و "ناز پرورده های" دربارِ شاهان - بخش سوم - گشتاسب *** ولایتِ عهدهای دربار، اصولاً نه نیاز و نه انگیزه ی حصولِ حاصل و رسیدن به محصول و جایگاه، پایگاه و تخت را دارند. بسترِ دربار آنقدر گرم و نرم ست که دربار زاده ها، حاضر به ترک این رخوت و خلسه ی نشئه آور، نیستند....
  • دستاورد های اسکندر از هند یکشنبه 26 خرداد 1398 15:31
    و.ک(207) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** دستاورد های اسکندر از هند *** سکندر چو کرد اندر ایران نگاه/بدانست کو را شد آن تاج و گاه- همی راه و بیراه لشکر کشید/سوی کید هندی سپه برکشید- نامه اسکندر به کید هندی : ز اسکندر راد پیروزگر/خداوند شمشیر و تاج و کمر- نوشتم یکی نامه نزدیک تو/که روشن کند جان تاریک تو- همآنگه که بر...
  • اسکندر و چشمه آب حیوان یکشنبه 26 خرداد 1398 11:51
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** اسکندر و چشمه آب حیوان *** خرد یافته مرد یزدان پرست/بدو در یکی چشمه گوید که هست - گشاده سخن مرد با رای و کام/همی آب حیوانش خواند به نام - چنین گفت روشن دل پر خرد/که هرک آب حیوان خورد کی مرد - ز فردوس دارد بران چشمه راه/بشوید بران تن، بریزد گناه - اسکندر ، فرود آمد و بامداد پگاه/به...
  • سرانجام هرمزد نوشیروان، پس از ترفند ترور ناموفق پسرش خسرو پرویز یکشنبه 26 خرداد 1398 09:39
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** سرانجام هرمزد نوشیروان ، پس از ترفند ترور ناموفق پسرش خسرو پرویز *** پس از ترفند ترور ناموفق خسرو پرویز به دستور پدرش هرمزد نوشیروان، هرج و مرج حاکم میشود و بندوی و گستهم دایی های خسرو پرویز و سایر زندانیان، شورش کرده و به دربار هرمزد نوشیروان میروند و او را کور و برکنار و خسرو پرویز...
  • نادیده گرفتن و سبک شمردن بهرام چوبینه توسط پرموده(خاقان) و پشیمانی بهرام چوبینه از خشم گرفتن بر پرموده. یکشنبه 19 خرداد 1398 20:05
    برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** نادیده گرفتن و سبک شمردن بهرام چوبینه توسط پرموده(خاقان) و پشیمانی بهرام چوبینه از خشم گرفتن بر پرموده. *** بهرام پرموده را در محاصره میاندازد. پرموده از هرمزد نوشیروان امان میخواهد و هرمزد نوشیروان او را امان میدهد. پرموده از بهرام چوبینه میگریزد و در دز افراز سنگر می گیرد: دزی...
  • دربار هرمزد نوشیروان، کانون توطئه. یکشنبه 19 خرداد 1398 18:50
    و.ک(208) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** دربار هرمزد نوشیروان، کانون توطئه. *** توطئه ی هرمزد ِ نوشیروان، بر ضد سیمای برزین با برگ بهرام آذرمهان. *** هرمزد ِ نوشیروان، بهرام آذرمهان را فرا میخواند: چوشب تیره تر شد مر او را بخواند / به پیش خود اندر به زانو نشاند - بدو گفت خواهی که ایمن شوی / نبینی ز من تیزی و...
  • پیشگویی کسرا انوشیروان و شیوه ی حکومتداریِ نابخردانه ی هرمزد در رقعه ی پرنیان یکشنبه 19 خرداد 1398 18:37
    و.ک(209) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** پیشگویی کسرا انوشیروان و شیوه ی حکومتداریِ نابخردانه ی هرمزد در رقعه ی پرنیان *** بهرام آذرمهان، رقعه ی پرنیان (پند نامه ی توام با پیشگویی کسرا انوشیروان) در باره ی حوادثی که در سال دوازدهم حکومت نابخردانه ی پسرش هرمزد روی خواهد داد را نزد هرمزد نوشیروان می برد: پیامی...
  • هرمزد نوشیروان، قاتل موبدان شنبه 18 خرداد 1398 09:58
    و.ک(210) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** هرمزد نوشیروان قاتل موبدان *** هرمزد نوشیروان قاتل موبدانِ دربار، ایزد گشسب، زردهشت، بهرام آذر مهان، برزمهر، سیمای برزین، ماه آذر *** کشتن ایزد گشسب : به ایزد گشسب آنزمان دست آخت / به بیهوده بر بند و زندانش ساخت - ز ایزد گشسب آنگهی شد درشت / به زندان فرستاد و او را بکشت -...
  • ترور یا "حذف فیزیکی" در شاهنامه - 3 -هرمزد ِ نوشیروان و دستور دادن به ترور ِ فرزندش خسرو پرویز. شنبه 18 خرداد 1398 09:37
    و.ک(159,3) برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی *** ترور یا "حذف فیزیکی" در شاهنامه - 3 -هرمزد ِ نوشیروان و دستور دادن به ترور ِ فرزندش خسرو پرویز. *** هرمزد از دیدن سکه به نام خسرو پرویز، بر افروخته میشود و دستور به ترور ِ فرزندش خسرو پرویز می دهد. *** هرمزد از دیدن زدن سکه به نام خسرو پرویز، بر افروخته میشود:...