پند و اندرز های فرجامین ارسطالیس به اسکندر

و.ک(199)

برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی

***
پند و اندرز های فرجامین ارسطالیس به اسکندر:
***
بدانست کش مرگ نزدیک شد/برو بر همی روز تاریک شد-
چو مغز اندرین کار خودکامه کرد/همانگه سطالیس را نامه کرد-
چو این نامه بردند نزد حکیم/دل ارسطالیس شد به دو نیم-

پاسخنامه ی ارسطالیس به اسکندر:
هم اندر زمان پاسخ نامه کرد/ز مژگان تو گفتی سر خامه کرد-
ازآن بد که کردی میندیش نیز/از اندیشه درویش را بخش چیز-
بپرهیز و جان را به یزدان سپار/به گیتی جز از تخم نیکی مکار-
همه مرگ راییم تا زندهایم/به بیچارگی در سرافگندهایم-
نه هرکس که شد پادشاهی ببرد/برفت و بزرگی کسی را سپرد-
بپرهیز و خون بزرگان مریز/که نفرین بود بر تو تا رستخیز-
و دیگر که چون اندر ایران سپاه/نباشد همان شاه در پیشگاه-
ز ترک و ز هند و ز سقلاب و چین/سپاه آید از هر سوی همچنین-
به روم آید آنکس که ایران گرفت/اگر کین بسیچد نباشد شگفت-
هرآنکس که هست از نژاد کیان/نباید که از باد یابد زیان-
بزرگان و آزادگان را بخوان/به بخش و به سور و به رای و به خوان-
سزاوار هر مهتری کشوری/بیارای و آغاز کن دفتری-
به نام بزرگان و آزادگان/کزیشان جهان یافتی رایگان-
 یکی را مده بر دگر دستگاه/کسی را مخوان بر جهان نیز شاه-
سپر کن کیان را همه پیش بوم/چو خواهی که لشکر نیاید به روم-

سکندر چو پاسخ بران گونه یافت/به اندیشه و رای دیگر شتافت-
بزرگان و آزادگان را ز دهر/کسی را کش از مردمی بود بهر-
بفرمود تا پیش او خواندند/به جای سزاوار بنشاندند-
یکی عهد بنوشت تا هر یکی/فزونی نجوید ز دهر اندکی-
بران نامداران جوینده کام/ملوک طوایف نهادند نام-

بهادر امیرعضدی