خواب دیدن در شاهنامه ( ۱۷ ) - خواب دیدن انوشیروان

برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی
***

خواب دیدن در شاهنامه ( ۱۷ ) - خواب دیدن انوشیروان

***

نقش توجیه گر و راهگشای خواب دیدن در روند رخدادها در شاهنامه
نگر خواب را بیهده نشمری / یکی بهره دانی ز پیغمبری -
*** حکیم بزرگوار طوس، برای مقدمه چینی و بستر سازی برای روند پدیده ها و رخداد های آتی داستان ها و (سوژه هایش)، از خواب و الهام گرفتن از نهاد ِ نهان یا (رویای صادق) شخصیت یا (پرسوناژ) هایش با نبوغی سرشار وام می ستاند.
*** خواب، کلید گشایش درهای بسته و گرهگاه ها و بن بست های شاهان و یلان شاهنامه:
شبی خفته بد شاه نوشین روان / خردمند و بیدار و دولت جوان -
چنان دید درخواب کز پیش تخت / برستی یکی خسروانی درخت -
شهنشاه را دل بیاراستی / می و رود و رامشگران خواستی -
بر ِ او برآن گاه ِ آرام و ناز / نشستی یکی تیز دندان گراز -
چو بنشست می خوردن آراستی / وزان جام نوشینروان خواستی -
 
و بدین سان خواب کسرا، بهانه و بستر یست مساعد برای ادامه ی داستان بر ملا شدن راز مرد زن نما در شبستان کسرا. آزاد سرو، موبد کسرا، تعبیر خواب کسرا را از بزرگمهر جویا می شود که منجر به یافتن غلام و خواهرش، با پوشش زنانه در حرمسرای کسرا می شود:
نشست از بر تخت کسری دژم / ازان دیده گشته دلش پر ز غم -
گزارنده ی خواب را خواندند / ردان را اَبَر گاه بنشاندند -
بگفت آن کجا دید در خواب، شاه / بدان موبدان نماینده راه -
ز داننده چون شاه پاسخ نیافت / پر اندیشه دل را سوی چاره تافت -
فرستاد بر هر سویی مهتری / که تا باز جوید ز هر کشوری -
یکی بدره با هر یکی یار کرد / به برگشتن امید بسیار کرد -
به هر بدره ای بُد درم ده هزار / بدان تا کند در جهان خواستار -
گزارنده خواب دانا کسی / به هر دانشی راه جسته بسی -
که بگزارد این خواب شاه جهان / نهفته بر آرد ز بند نهان -

بزرگمهر از مرد زن نما می گوید:
چو بشنید دانا ز نوشین روان / سرش پر سخن گشت و گویا زبان -
چنین داد پاسخ که در خان تو / میان بتان شبستان تو -
یکی مرد برناست کز خویشتن / به آرایش جامه کردست زن -