داد، دلمشغولی و انگیزه ی آغازین ِ شاهان در شاهنامه فردوسی – (بخش ۱۰)

برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی

***

داد، دلمشغولی و انگیزه ی آغازین ِ شاهان در شاهنامه فردوسی – (بخش ۱۰)

***

داد، از ارکان ِ عهد و پیمان شاه با مردم بوده ست و همیشه، داد دلمشغولی و انگیزه ی آغازین ِ شاهان بوده و نیکنامی یا بد نامی شاهان نیز با میزان داد یا بیدادشان رقم می خورده ست.

***

شیروی (قباد)*،

 چو شیروی بنشست برتخت ناز / به سر برنهاد آن کیی تاج آز -

شیروی (قباد):

 چنین داد پاسخ بدیشان قباد / که همواره پیروز باشید و شاد -

 نباشیم تا جاودان بد کنش / چه نیکو بود داد با خوش منش -

 بپردازم آن گه به کار جهان / بکوشم به داد آشکار و نهان -

بهرام*،

 خردمند و شایسته بهرامشاه / همی داشت سوک پدر چندگاه -

 چو بنشست بر جایگاه مهی / چنین گفت بر تخت شاهنشهی -

بهرام:

 که هر شاه کز داد گنج آگند / بدانید کان گنج نپراگند -

 جهاندار یزدان بود داد و راست / که نفزود در پادشاهی نه کاست -

گر اندر جهان داد بپراگنم / ازان به که بیداد گنج آگنم -

 همای چهرزاد،

همای آمد و تاج بر سر نهاد / یکی راه و آیین دیگر نهاد -

 سپه را همه سربسر بار داد / در گنج بگشاد و دینار داد -

 به رای و به داد از پدر برگذشت / همی گیتی از دادش آباد گشت -

 نخستین که دیهیم بر سر نهاد / جهان را به داد و دهش مژده داد -

 به گیتی به جز داد و نیکی نخواست / جهان را سراسر همی داشت راست -

 جهانی شده ایمن از داد او / به کشور نبودی بجز یاد او -

.......................................................................

پ ن:

* شیروی یا قباد، پسر خسرو پرویز از همسرش مریم دختر قیصر:

به قیصر یکی نامه فرمود شاه / که بر نه سزاوار شاهی کلاه -

که مریم پسر زاد زیبا یکی / که هرگز ندیدی چنو کودکی –

* همای چهرزاد، دختر و همسر بهمن اسفندیار: 

دگر دختری داشت نامش همای / هنرمند و با دانش و نیک رای - 

همی خواندندی ورا چهرزاد / ز گیتی به دیدار او بود شاد - 

پدر در پذیرفتش از نیکویی / بران دین که خوانی همی پهلوی - 

همای دل افروز تابنده ماه / چنان بد که آبستن آمد ز شاه - 

همای یا چهرزاد، مادر داراب -  

* بهرام، پسر ِ شاپور ِ شاپور

بهادر امیرعضدی