کلیله و دمنه، حکم ِ وزیر، مشاور و نقشه ی راه ِ بهرام چوبینه در شاهنامه ی فردوسی

و.ک(128)

برگزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی

***

کلیله و دمنه، حکم ِ وزیر، مشاور و نقشه ی راه ِ بهرام چوبینه

***

بهرام چوبینه متحد ِ گذشته و دشمن ِ حال ِ خسرو پرویز، کلیله و دمنه را، نقشه ی راه و در جایگاه وزیر و مشاور خود می بیند

***

بهرام چوبینه پس از آگاهی از نقش خسرو پرویز در کور کردن و کشتن پدرش (یزدگرد)، آهنگ نبرد تلافی جویانه با خسرو پرویز می کند: 

چوبشنید بهرام کز روزگار/چه آمد بران نامور شهریار-

نهادند بر چشم روشنش داغ/بمرد آن چراغ دو نرگس بباغ-

ازان ماند بهرام اندر شگفت/بپژمرد واندیشه اندر گرفت-

بفرمود تا کوس بیرون برند/درفش بزرگی به هامون برند-

بنه برنهاد وسپه برنشست/بپیکار خسرو میان را ببست-

سپاهی بکردار کوه روان/همی‌راند گستاخ تا نهروان-

خسرو پرویز نیز "کارآگهان" را برای کسب آگاهی از حال و روز بهرام و چند و چون وفاداری و فرمانبری سپاهش، سوی دربار او گسیل میدارد: 

چوآگاه شد خسرو از کاراوی/غمی گشت زان تیز بازار اوی-

فرستاد بیدار کارآگهان/که تا بازجویند کارجهان-

به کارآگهان گفت راز ازنخست/زلشکر همی‌کرد باید درست-

که با او یکی اند لشکر به جنگ؟/وگر گردد این کار ما با درنگ؟-

چگونه نشیند بهنگام بار؟/برفتن کند هیچ رای شکار؟-

برفتند کارآگهان از درش/نبود آگه از کار وز لشکرش-

چو رفتند و دیدند و بازآمدند/نهانی بر او فراز آمدند-

که لشکر به هر کار با اویکیست/اگر نامدارست وگر کودکیست-

همه مردم خویش دارد به راز/به بیگانگانشان نیاید نیاز-

بکردار شاهان نشیند به بار/همان در در و دشت، جوید شکار-

چواز رزم شاهان نراند همی/همه دفتر دمنه خواهد همی-

خسرو پرویز از "نقش راهبردی" کلیله و دمنه در قامت مشاور و راهبر در آگاه سازی و گسترش دید ِ باز بهرام به هراس می افتد: 

چنین گفت خسرو بدستور خویش/که کاری درازست ما را به پیش-

چو بهرام بر دشمن اسپ افکند/به دریا دل اژدها بشکند-

دگر آنک آیین شاهنشهان/بیاموخت از شهریار جهان-

سیم کش کلیله است ودمنه وزیر/چون او رای زن کس ندارد دبیر-

ازان پس به بندوی و گستهم گفت/که ما با غم و رنج گشتیم جفت-

بهادر امیرعضدی