"رخصت خواستن" و "فرصت دادن" از آداب ِ زور خانه، در شاهنامه

 و.ک(028)

بر گزیده هایی از شاهنامه ی فردوسی

***

ردّ و رگه ی "رخصت خواستن" و "فرصت دادن" از آداب ِ زور خانه، در شاهنامه

***

بیژن از گودرز، نیای خود، برای نبرد با هومان ویسه "رخصت" میخواهد: 

من اینک بخون چنگ را شسته‌ام/همان جنگ او را کمر بسته‌ام-

چو "دستور" باشد مرا پهلوان/شوم پیش او چون هژبر دمان-

بفرماید اکنون سپهبد به گیو/مگر کان سلیح سیاوش نیو-

دهد مر مرا خود و رومی زره/ز بند زره برگشاید گره-

چو بشنید گودرز گفتار اوی/بدید آن دل و رای هشیار اوی-

بخندید گودرز و زو شاد شد/بسان یکی سرو آزاد شد-

بدو گفت نیک اختر و بخت گیو/که فرزند بیند همی چون تو نیو-

تو تا چنگ را باز کردی بجنگ/فروماند از جنگ چنگ پلنگ-

گودرز به بیژن "فرصت" نبرد با هومان را می دهد:

"ترا دادم این رزم هومان کنون/مگر بخت نیکت بود رهنمون"-

گر این اهرمن را بدست تو هوش/براید بفرمان یزدان بکوش-

بنام جهاندار یزدان ما/بپیروزی شاه و گردان ما-

بگویم کنون گیو را کان زره/که بیژن همی خواهد او را بده-

بیژن به پاس رخصت دادن نیا، در برابر او، زمین ادب می بوسد:

بگفت این سخن با نبیره نیا/نبیره پر از بند و پر کیمیا-

پیاده شد از اسب و روی زمین/ببوسید و بر باب کرد آفرین-

بهادر امیرعضدی