برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی

شتاب و فشار زندگی، تمرکز، حال، و دل و دماغ را از مردم گرفته تا بنشینند و دیوان شمس، حافظ، سعدی یا شاهنامه را بخوانند.این گزیده نگارش های مختصر و کم حجم، شاید روزنه ای باشد برای آشنایی و آشتی شهروندان ایران شهر عزیز، با مفاخر گذشته ی تاریخ میهن مان.

برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی

شتاب و فشار زندگی، تمرکز، حال، و دل و دماغ را از مردم گرفته تا بنشینند و دیوان شمس، حافظ، سعدی یا شاهنامه را بخوانند.این گزیده نگارش های مختصر و کم حجم، شاید روزنه ای باشد برای آشنایی و آشتی شهروندان ایران شهر عزیز، با مفاخر گذشته ی تاریخ میهن مان.

عناوین یادداشت‌ها

  • بی مهری زمان، در شاهنامه فردوسی جمعه 3 اسفند 1397 20:34
    و.ک(267) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** بی مهری زمان، در شاهنامه فردوسی. *** هرآنکس که نیکی کند بگذرد / زمانه نفس را همی بشمرد - چه باید همی نیکویی را ستود / چو مرگ آمد و نیک و بد را درود - مباش ایچ گستاخ با این جهان / که او راز خویش از تو دارد نهان - بهادر امیرعضدی
  • « پند مزدک »، در شاهنامه فردوسی جمعه 3 اسفند 1397 20:32
    و.ک(268) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** پند مزدک ، در شاهنامه فردوسی. *** به پیچاند از راستی پنج چیز / که دانا برین پنج نفزود نیز کجا رشک و کین ست و خشم و نیاز / به پنجم که گردد برو چیره، آز - بهادر امیرعضدی
  • « بلخ، مکـّه یزدان پرستان »، در شاهنامه فردوسی جمعه 3 اسفند 1397 00:32
    و.ک(269) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** « بلخ، مکـّه یزدان پرستان »، در شاهنامه فردوسی. *** کیش پـَهلـَوی، دین غالب قبل از زردشت. هشدار ارجاسب ( شاه چین ) به گشتاسب، در پی گرویدنش به دین زردشت. *** ارجاسب سالار ترکان چین به گشتاسب : بر افکندی آیین شاهان خویش / بزرگان گیتی، که بودند پیش - رها کردی، آن « پـَهـلـَـوی...
  • « سزاریَن یا رستم زاد »، در شاهنامه فردوسی جمعه 3 اسفند 1397 00:26
    و.ک(270) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** « سزاریَن یا رستم زاد »، در شاهنامه فردوسی . *** چنین تا گه زادن آمد فراز / به خواب و به آرام بودش نیاز - چنان بد که یک روز ازو رفت هوش / از ایوان دستان برآمد خروش - به بالین رودابه شد زال زر / پر از آب رخسار و خسته جگر - همان پر سیمرغش آمد به یاد / بخندید و سیندخت را مژده...
  • « تدبیر و دور اندیشی رستم در جنگ »، در شاهنامه فردوسی جمعه 3 اسفند 1397 00:25
    و.ک(271) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** « تدبیر و دور اندیشی رستم در جنگ »، در شاهنامه فردوسی. *** نهیب رستم به سپاهیان ایران زمانی که سرداران و سپاهیان، مست از باده پیروز یند: بنزدیک رستم رسید آگهی / که شد روی کشور ز ترکان تهی - ز نا باکی و خواب ایرانیان / بر آشفت رستم چو شیر ژیان - زبان را به دشنام بگشاد و گفت /...
  • استودان، در شاهنامه فردوسی جمعه 3 اسفند 1397 00:16
    و.ک(272) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** « استودان »، در شاهنامه فردوسی. *** افراسیاب در متن نامه اش به پدر بزرگش "پشنگ زادشم" : دگر سام رفت از در شهریار / همانا نیاید بدین کارزار - " ستودان "* همی سازدش زال زر / ندارد همی جنگ را پای و پر - * مگر رستم آید بدین رزمگاه / وگر نه بد آید بماه زین...
  • « درس تاریخ »، در شاهنامه فردوسی جمعه 3 اسفند 1397 00:13
    و.ک(273) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** « درس تاریخ »، در شاهنامه فردوسی. *** چو پیش آورم گردش روزگار / نباید مرا پند آموزگار - افراسیاب به کیخسرو: نگه کن بدین گردش روزگار / جز او را مکن بر دل آموزگار- بهادر امیرعضدی
  • شطرنج در شاهنامه – بخش ( 5 ) - شرح رمزگشایی از بازی شطرنج توسط بزرگمهر جمعه 3 اسفند 1397 00:10
    و.ک(231,6) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** شطرنج در شاهنامه – بخش ( 5 ) - شرح رمزگشایی از بازی شطرنج توسط بزرگمهر *** «بیآرام تا گردش رزمگاه / نمایم تو را کار شاه و سپاه» - شطرنج، حدیث و بازسازی جَوّ رزم طلخند ِ مای و گو ِ جمهور، از زبان گُوِ جمهور، برای مادرِ جگر سوخته اش شطرنج، نماد و نمایشِ رزم دو برادر، طلخند و...
  • کشته شدن سهراب، بدست رستم جمعه 3 اسفند 1397 00:09
    و.ک(274) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** کشته شدن سهراب، بدست رستم *** سپهبد سوی آسمان کرد روی / چنین گفت کای داور راست‌گوی اگر مرگ دادست بیداد چیست / ز داد اینهمه بانگ و فریاد چیست رستم: به دشنه جگرگاه پور دلیر / دریدم که رستم مماناد دیر کرا آمد این پیش کامد مرا / بکشتم جوانی به پیران سرا بریدن دو دستم سزاوار هست...
  • « داد آفرید، سرود اول باربد » جمعه 3 اسفند 1397 00:08
    و.ک(224,3) برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** « داد آفرید، سرود اول باربد »، در شاهنامه فردوسی. *** داد آفرید، نوایی از موسیقی - سرودِ نواخته شده ی باربد، بر سر شاخه ی سروِ باغِ خسرو پرویز. *** زننده بران سرو برداشت رود / همان ساخته پهلوانی سرود - سرودی به آواز خوش برکشید / که اکنون توخوانیش « دادآفرید » - بماندند یک...
  • آیین ها در شاهنامه ی فردوسی - ۱۲ - آیین برهمن - ۲ - عرفان برهمن جمعه 3 اسفند 1397 00:06
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** آیین ها در شاهنامه ی فردوسی - ۱۲ - آیین برهمن - ۲ - عرفان برهمن *** اسکندر: سکندر بپرسیدش از خواب و خورد / از آسایش روز ننگ و نبرد - برهمن : ز پوشیدنی و ز گستردنی / همه بی نیازیم از خوردنی - برهنه چو زاید ز مادر کسی / نباید که نازد به پوشش بسی - وز ایدر برهنه شود باز خاک / همه جای...
  • ( 30) - اصطلاح ِ آنچه به خود نمی پسندی ... ، در شاهنامه ی فردوسی جمعه 3 اسفند 1397 00:02
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** ردِّ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه، در شاهنامه ی فردوسی *** ( 30 ) - آنچه به خود نمی پسندی ... ، در شاهنامه. چنین گفت کیخسرو هوشمند/که هر چیز کان نیست ما را پسند - نیاریم کس را همان بد بروی/و گر چند باشد جگر کینه جوی - چو از کار آن نامدار بلند/بر اندیشم اینم نیاید پسند - که بد کرد با...
  • (29) - « اصطلاحِ شیرِ پستان کردن »، در شاهنامه ی فردوسی جمعه 3 اسفند 1397 00:00
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** ردِّ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه، در شاهنامه *** (29) - « اصطلاحِ شیرِ پستان کردن »، در شاهنامه فردوسی. *** اصطلاحی به معنی تهییج کردن و برانگیختن ، شوراندنِ توام با تقویت کردن، که توسطِ قدیمی ها ی فارس - شیراز و کازرون، بکار برده می شود. زمانی که کسی بی خودی و به ناحق، دیگری را...
  • ( 28 ) – اصطلاح راه به راه، در شاهنامه ی فردوسی پنج‌شنبه 2 اسفند 1397 23:52
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** ردِّ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه، در شاهنامه *** ( 28 ) – اصطلاح راه به راه، در شاهنامه. به ره بر به ره مرغ بریان نهاد / به یک تیر پرتاب بر خوان نهاد - و من اینک پس نامه اندر دمان/ بیایم نجویم به ره بر زمان- و بباید طلایه به ره بر یکی/ که چون آگهی یابد او اندکی- و به ره بر گو پیلتن...
  • ( 27 ) - اصطلاح آب از سر گذشتن، در شاهنامه ی فردوسی پنج‌شنبه 2 اسفند 1397 23:50
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** ردِّ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه، در شاهنامه *** ( 27 ) - آب از سر گذشتن، در شاهنامه. *** بعد از نپذیرفتن دعوت رستم و نیامدن اسفندیار سر سفره رستم : چو هنگام نان خوردن اندر گذشت / ز مغز دلیر آب برترگذشت - بخندید و گفت ای برادر تو خوان / بیارای و آزادگان را بخوان - * بهرام چوبینه:...
  • ( 26 ) - اصطلاح هر چه امر خدا بود، شد، در شاهنامه ی فردوسی پنج‌شنبه 2 اسفند 1397 23:49
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** ردِّ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه، در شاهنامه *** ( 26 ) - مترادف اصطلاح "هر چه امر خدا بود، شد"، در شاهنامه. بت اندر شبستان فرستاد شاه / بفرمود تا بر نشیند بگاه - « دگر ایزدی هرچه بایست بود » / یکی سرخ یاقوت بد نا بسود - بسی برنیامد برین روزگار / که رنگ اندر آمد به خرم...
  • ( 25 ) - اصطلاح ِ زبون ش نمی گرده، در شاهنامه ی فردوسی پنج‌شنبه 2 اسفند 1397 23:47
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** ردِّ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه، در شاهنامه *** ( 25 ) - زبون ش نمی گرده، در شاهنامه *** گــَوان خوان و اکوان دیوش مخوان / که گر پهلوانی بگردد زبان - و نگر تا نگردد زبانتان برین / به پیش بزرگان ایران زمین - و اگر جفت گردد زبان بر دروغ / نگیرد ز بخت سپهری فروغ - بهادر امیرعضدی
  • ( 24 ) - اصطلاح دل دو شک بودن (تردید داشتن)، در شاهنامه ی فردوسی پنج‌شنبه 2 اسفند 1397 23:43
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** ردِّ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه، در شاهنامه *** ( 24 ) -مترادف ِ دل دو شک بودن (تردید داشتن)، در شاهنامه. بدیدم چو یک دل دو اندیشه کرد / ز هر دو برآورد ناگاه گرد - بهادر امیرعضدی
  • (23) - اصطلاح واگذارت به خدا، در شاهنامه ی فردوسی پنج‌شنبه 2 اسفند 1397 23:42
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** ردِّ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه، در شاهنامه *** ( 23 ) - واگذارت به خدا، در شاهنامه. بدو گفت خاقان که ما را گله/ز بختست و کردم به یزدان یله - سودابه به کیکاووس : سخن گر گرفتی چنین سرسری/بدان گیتی افگندم این داوری- بهادر امیرعضدی
  • (22) - « اصطلاح دامن گرفتن »، در شاهنامه ی فردوسی پنج‌شنبه 2 اسفند 1397 23:40
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** ( 22 ) - « اصطلاح دامن گرفتن » یا "دست به دامن شدن"، به مفهوم نیازمند بودن، یاری طلبیدن، در شاهنامه فردوسی. *** اگر نیم ازین پیکر آید تنش/سرش ابر ساید زمین دامنش- و ولیکن ترا آن سزاوارتر/که از دامن شاه جویی گهر- و ستاره همی دامن ماه جست/پدر بر پسر بر همی راه جست- و بزرگ آنک...
  • ( 21 ) - ریشه ی استعاره ی « از کیسه خلیفه بخشیدن »، در شاهنامه پنج‌شنبه 2 اسفند 1397 23:39
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** ( 21 ) - ریشه ی استعاره ی « از کیسه خلیفه بخشیدن »، در شاهنامه. *** به لشکر چنین گفت بیدار طوس / که هم با هراسیم و هم با فسوس - چو رستم بیاید نکوهش کند / مگر کین سخن را پژوهش کند - سپه گفت که این برتری خود مجوی / سخن زین نشان هیچگونه مگوی - که زین کوه کس پیشتر نگذرد / مگر رستم این...
  • (20) - « اصطلاحِ تو چشم سیاه شدن »، در شاهنامه ی فردوسی پنج‌شنبه 2 اسفند 1397 23:38
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** ( 20 ) - « اصطلاحِ تو چشم سیاه شدن »، در شاهنامه فردوسی. *** اصطلاح تو چشم سیاه شدن. معادل ِ از چشم افتادن، بی اعتبار شدن. *** چو بیژن شنید این سخن خیره شد / همه چشمش از روی او تیره شد - ز گرگین سخن سر بسر خیره دید / همی چشمش از روی او تیره دید - چو دستان شنید این سخن خیره گشت/همه...
  • (19) - « اصطلاحِ شنیدن کی بود مانند دیدن »، در شاهنامه ی فردوسی پنج‌شنبه 2 اسفند 1397 23:36
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** ردِّ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه، در شاهنامه *** ( 19 ) - « اصطلاحِ شنیدن کی بود مانند دیدن »، در شاهنامه فردوسی. *** قر اخان به افراسیاب: قراخان* چنین داد پاسخ بشاه/که در کار هشیارتر کن نگاه- اگر هست خود جای گفتار نیست / ولیکن شنیدن چو دیدار نیست - کیکاووس به سودابه: پسند تو آمد...
  • (18) - « اصطلاحِ دم بر زدن »، در شاهنامه ی فردوسی پنج‌شنبه 2 اسفند 1397 23:34
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** ردِّ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه، در شاهنامه *** ( 18 ) - « اصطلاحِ دم بر زدن »، در شاهنامه فردوسی. *** ببر نامه ی من بر رستما / مزن داستان را به ره بر دما - بهادر امیرعضدی
  • (17) - اصطلاح « اسفند دود کردن »، در شاهنامه ی فردوسی پنج‌شنبه 2 اسفند 1397 23:32
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** ردِّ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه، در شاهنامه *** ( 17 ) - « اسفند دود کردن »، در شاهنامه فردوسی. *** چنان گشت اَبرَش* که هر شب "سپند" / همی سوختندش ز بیم گزند - ...................................................... (*) - ابرش ، رخش رستم . بهادر امیرعضدی
  • (16) - « اصطلاحِ خونش گردن خودش »، در شاهنامه ی فردوسی پنج‌شنبه 2 اسفند 1397 23:30
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** ردِّ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه، در شاهنامه *** ( 16 ) - « اصطلاحِ خونش گردن خودش »، در شاهنامه فردوسی. *** چنین داد پاسخ که میکَن بُنَش/که خونیست ناکرده، بر گردنَش - بهادر امیرعضدی
  • (15) - « اصطلاحِ قدم رنجه کردن »، در شاهنامه ی فردوسی. چهارشنبه 1 اسفند 1397 23:55
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** ( 15 ) - « اصطلاحِ قدم رنجه کردن »، در شاهنامه فردوسی. *** ردِّ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه، در شاهنامه *** گشتاسب در پیامش به قیصر: چو گشتاسپ دید آن دلارای کام/فرستاد نزدیک قیصر پیام- همی چشم دارد زریر و سپاه/که آیی تو تنها بدین رزمگاه- همه سربسر با تو پیمان کنند/روان را به مهرت...
  • (14) - « اصطلاحِ کـُـمـِـیـتـِـش لـَـنگ می زنه »، در شاهنامه ی فردوسی. چهارشنبه 1 اسفند 1397 23:54
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** ردِّ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه، در شاهنامه *** ( 14 ) - اصطلاح کمیت « اصطلاحِ کـُـمـِـیـتـِـش لـَـنگ می زنه »، در شاهنامه فردوسی. *** سپهبد چو باد اندر آمد ز جای/به اسب ِ کمیت* اندر آورد پای - همی تاخت تا پیش قیصر چو باد/سخنهای خسرو بدو کرد یاد -...
  • (13) - اصطلاح « مو به تن سیخ شدن »، در شاهنامه ی فردوسی. چهارشنبه 1 اسفند 1397 23:53
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** ردِّ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه، در شاهنامه *** ( 13 ) - « مو به تن سیخ شدن »، در شاهنامه فردوسی. *** زمانه به خون تو تشنه شود / بر اندام تو موی دشنه شود - و زال پس دیدن تندیس رستم نوزاد از دیبا و پر شده از موی سمور: پس آن پیکر رستم شیرخوار/ببردند نزدیک سام سوار- ابر سام یل موی بر...
  • (12) - « اصطلاحِ روز، روز منست »، در شاهنامه ی فردوسی. چهارشنبه 1 اسفند 1397 23:52
    برگزیده هایی از شاهنامه فردوسی *** ردِّ پای ریشه ی اصطلاحاتِ عامیانه، در شاهنامه *** ( 12 ) - « اصطلاحِ روز، روز منست »، در شاهنامه فردوسی. *** چنین گفت رستم بایرانیان/کزین جنگ دشمن کند جان، زیان- که امروز پیروزی روز ماست/بلند آسمان لشکر افروز ماست- گر ایدونک نیرو دهد دادگر/پدید آورد رخش رخشان هنر- برین دشت من...